Диаграмма 2 Дәрілік сезімталдықты анықтау нәтижелері ПЦР негізінде
Ескерту: I-изониазид; S - стрептомицин; R - рифампицин; E-этамбутол.
Диаграмма 3 Дәрілік сезімталдықты анықтау BACTEC MGIT 960 негізінде
Кесте 15
Халықаралық стандартпен ПТР әдісімен дәрілік сезімталдықты анықтаудың салыстырмалы сипаттамасы
Дәрі аты
|
Сәйкестік нәтижелері ПЦР и BACTEC MGIT 960
|
Халықаралық стандарт
|
Изониазид
|
28 (93 %)
|
86-100%
|
Стрептомицин
|
26 (86%)
|
82-100%
|
Рифампицин
|
26 (86%)
|
79-98%
|
Этамбутол
|
28 (93%)
|
82-93%
|
Халықаралық стандарт ПТР әдісімен МБТ дәрілік тұрақтылығын анықтау сапасының индикаторы болып табылады. Жоғарыда келтірілген мәліметтерге сүйене отырып, DNA-STRIP әдісін MBT-нің ТҚП-ға сезімталдығын диагностикалық тест ретінде қолдануға болады деп қорытынды жасауға болады, өйткені оның нәтижелері өте сенімді (кесте 16).
Кесте 16
Зерттелетін пациенттерде емдеу басталғанға дейін туберкулезге қарсы препараттарға резистенттілік
3.4 НУТРИЦИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ТАЛДАУЫ
Қоздырғыштың дәрілік тұрақтылығы әртүрлі құрылымы бар туберкулезбен ауыратын науқастардың тағамдық мәртебесін сипаттау үшін пациенттер екі топқа бөлінді: көп дәрілік тұрақтылығы бар туберкулез тобы (ТБ - МЛУ) 222 науқасты, ТБ тобы-туберкулезге қарсы препараттарға сезімталдығы сақталған, сондай ‒ ақ моно/полирезистенттілігі бар туберкулезбен ауыратын 78 науқасты құрады (кесте 18).
ДМИ көрсеткіші бойынша тағамдық мәртебені бағалау тексерілген науқастардың үштен бірінде әртүрлі дәрежедегі тамақтанудың жеткіліксіздігін анықтады, оның ішінде 1 - дәрежелі тамақтандырудың жетіспеушілігі пациенттердің 19,3%, 2-дәрежелі - 11,7%, 3-дәрежелі ‒ пациенттердің 2% болды (кесте 17).
Қалыпты BMI пациенттердің 57,7% - ында болды. Артық дене салмағы мен семіздігі бар пациенттердің үлесі 10% - дан аспады (тиісінше 7,3 және 2,0%), бұл популяциялық көрсеткіштерден айтарлықтай төмен (65-70%) .
Кесте 17
Зерттеуге енгізілген туберкулезбен ауыратын науқастардың антропометриялық көрсеткіштері
Көрсеткіш
|
Группа ТБ-МЛУ (n = 222)
|
Группа ТБ (n = 78)
|
p-level (U-критерий Манна – Уитни)
|
Дене массасы,кг
|
60,0 (53,0-66,75)
|
58,5 (52,0-70,0)
|
0,788
|
Бойы, м
|
1,72 (1,67-1,79)
|
1,67 (1,58-1,75)
|
0,000028
|
Индекс дене массасы, кг/м²
|
20,07 (18,06-22,21)
|
21,55 (19,65-23,94)
|
0,0017
|
Иық деңгейі, см
|
23,22 (20,0-26,0)
|
20,24 (19,0-21,0)
|
0,000
|
Антропометриялық көрсеткіштерді бағалау дене салмағы бойынша маңызды айырмашылықтарды анықтаған жоқ (кесте 19). Бұл ретте ТБ-МЛУ тобының пациенттері медианасы 1,72 (1,67-1,79) (p = 0,000028) және иықтың үлкен шеңбері ‒ медианасы 23,22 см (20,0-26,0) (p = 0,000) жоғары өсуімен ерекшеленді.Мұндай айырмашылықтар ТБ-МЛУ тобындағы жас ерлердің басым болуына байланысты.
17-ші кесте бойынша тағамдық мәртебені бағалау тексерілген науқастардың үштен бірінде әртүрлі дәрежедегі тамақтанудың жеткіліксіздігін анықтады, оның ішінде 1 - дәрежелі тамақтандырудың жетіспеушілігі пациенттердің 19,3%, 2-дәрежелі - 11,7%, 3-дәрежелі ‒ пациенттердің 2% болды (кесте 18).
Кесте 18
Дене салмағы индексінің көрсеткіші бойынша тамақ мәртебесінің бұзылу құрылымы (%)
Көрсеткіш
|
Барлығы (n = 300) %
|
Топ ТБ-МЛУ (n = 222) %
|
Топ ТБ (n = 78) %
|
3-дәрежелі тамақтанудың жеткіліксіздігі (ДМИ ≤ 16,0 кг/м²)
|
2,0
|
2,2
|
1,2
|
2-дәрежелі тамақтанудың жеткіліксіздігі (ДМИ 16,0-16,99 кг/м²)
|
11,7
|
12,4
|
10,8
|
1-дәрежелі тамақтанудың жеткіліксіздігі (ДМИ 17,0-18,49 кг/м²)
|
19,3
|
22,6
|
8,4
|
1-3-дәрежелі тамақтанудың жеткіліксіздігі
|
33,0
|
37,2
|
20,4
|
Дененің қалыпты массасы (ДМИ 18,50-24,99 кг/м²)
|
57,7
|
56,6
|
62,6
|
Дененің артық массасы (ДМИ25,0-30,0 кг/м²)
|
7,3
|
4,9
|
13,2
|
Семіздік(ДМИ ≥ 30,0 кг/м²)
|
2,0
|
1,3
|
3,6
|
Барлығы (%)
|
100,0
|
100,00
|
100,00
|
Қалыпты BMI пациенттердің 57,7% - ында болды. Артық дене салмағы мен семіздігі бар пациенттердің үлесі 10% - дан аспады (тиісінше 7,3 және 2,0%), бұл популяциялық көрсеткіштерден айтарлықтай төмен (65-70%)
Энергетикалық құндылығының көрсеткіші-тағамның сандық құрамын сипаттайды, ал тамақтанудың пайдалылығы тағамның сапалық құрамына, ондағы пластикалық және реттеуші функцияларды орындайтын, сонымен қатар қанықтыру сезімін тудыратын дәмдік қажеттіліктерді қанағаттандыратын жеке тамақ өнімдерінің қажетті мөлшеріне байланысты. Ақуыздардың, майлардың және көмірсулардың абсолютті мөлшері ғана емес, сонымен қатар олардың арасындағы сандық қатынас та маңызды, бұл теңдестірілген тамақтану көрсеткішін анықтайды ( кесте 19).
Кесте 19
Зерттелетін топтағы науқастардың нутриенттерді орташа тәуліктік тұтынуының медианалары
Нутриенттер
|
Барлығы (n = 300)
|
Топ ТБ-МЛУ (n = 222)
|
ТопТБ-МЛУ (n = 78)
|
p-level (U-критерий Манна – Уитни)
|
Калория, ккал
|
2 809,29
|
2 917,88
|
2 230,4
|
0,0078
|
Белки, г
|
82,54
|
86,98
|
64,79
|
0,0012
|
Жануар ақуызы, г
|
31,62
|
32,53
|
27,49
|
0,0337
|
Майлар, г
|
101,9
|
105,69
|
76,84
|
0,0042
|
Көмірсулар, г
|
355,07
|
370,36
|
330,65
|
0,0346
|
Пищевые волокна, г
|
21,99
|
22,41
|
17,70
|
0,0211
|
Қанттар, г
|
172,46
|
171,57
|
172,36
|
0,6751
|
Холестерин, г
|
0,33
|
0,35
|
0,22
|
0,0060
|
Қаныққан мқ, г
|
26,93
|
29,20
|
18,81
|
0,0045
|
Моноқанықпаған мқ, г
|
31,26
|
32,47
|
24,83
|
0,0184
|
Полиқанықпаған мқ, г
|
23,13
|
24,53
|
16,69
|
0,0023
|
Алмастырылмайтын амин қышқыл мг
|
28 146,31
|
29 332,39
|
21 784,96
|
0,0009
|
Валин, мг
|
4 080,68
|
4 294,74
|
3 337,27
|
0,0011
|
Изолейцин, мг
|
3 532,22
|
3 675,29
|
2 708,80
|
0,0010
|
Лейцин, мг
|
5 986,43
|
6 314,36
|
4 651,26
|
0,0014
|
Лизин, мг
|
4 719,51
|
4 912,04
|
3 794,33
|
0,0031
|
Метионин, мг
|
1 648,96
|
1 735,42
|
1 253,21
|
0,0009
|
Треонин, мг
|
3 119,53
|
3 223,85
|
2 375,09
|
0,0011
|
Триптофан, мг
|
1 018,51
|
1 066,63
|
781,44
|
0,0009
|
Фенилаланин, мг
|
3 548,60
|
3 764,90
|
2 767,10
|
0,0005
|
Триглицериды, г
|
66,66
|
72,61
|
49,86
|
0,0069
|
Фосфолипидтер, г
|
3,84
|
3,94
|
3,23
|
0,0075
|
Линоль қышқылы ω-6, г
|
15,55
|
16,30
|
11,95
|
0,0088
|
Линолен қышқылы ω-3, г
|
0,69
|
0,71
|
0,65
|
0,0739
|
Арахидон қышқылы ω-6, г
|
0,34
|
0,37
|
0,25
|
0,0008
|
Қатынасы ω-6/ω-3
|
20,64
|
20,43
|
21,55
|
0,5373
|
Энергетикалық құндылығының көрсеткіші-тағамның сандық құрамын сипаттайды, ал тамақтанудың пайдалылығы тағамның сапалық құрамына, ондағы пластикалық және реттеуші функцияларды орындайтын, сонымен қатар қанықтыру сезімін тудыратын дәмдік қажеттіліктерді қанағаттандыратын жеке тамақ өнімдерінің қажетті мөлшеріне байланысты. Ақуыздардың, майлардың және көмірсулардың абсолютті мөлшері ғана емес, сонымен қатар олардың арасындағы сандық қатынас та маңызды, бұл теңдестірілген тамақтану көрсеткішін анықтайды.Бұл зерттеуде ақуыздар, майлар мен көмірсулардың массаға қатынасы орташа есеппен 1 : 1,23 : 4,30 болды, бұл ең қолайлы арақатынаста-ересектер үшін шен 1: 1: 4 . Тексерілгендердің 88,0 ± 1,9% - ында осы көрсеткіш бойынша рационның теңгерілмегендігі байқалды, оның ішінде 59,0% - ында ол абсолютті сипатта болды, 29% - ы ақуызды жеткіліксіз тұтынуға байланысты салыстырмалы болды.Белсенді туберкулезбен ауыратын науқастар үшін тәулігіне 130 г мөлшерінде ақуыздың тәуліктік тұтынылуы ұсынылды, алайда біздің зерттеуімізде пациенттердің 85,3% - ында бұл ұсыныс 42,4% жетіспеушілік тереңдігімен орындалмады. Күшейтілген ақуыз ыдырауына байланысты туберкулезбен ауыратын науқастардың рационындағы ақуыз мөлшері дене салмағының 1,5-тен 2,5 г/кг-ға дейін болуы тиіс, алайда бұл өлшем зерттелген 52,0% - ның тамақтануына сәйкес келмеді.
Тамақтану жеткіліксіздігін бағалауға мүмкіндік беретін баламалы көрсеткіштердің бірі иықтың айналу көрсеткіші болып табылады, ол ДМИ - мен жақсы корреляцияланады және егер пациентті өлшеу немесе өлшеу мүмкін болмаса, оған қосымша немесе оны ауыстыру ретінде пайдаланылуы мүмкін. Екі жыныс үшін иықтың шеңбері ≤ 22,5 см ДМИ < 18,5 кг/м2 сәйкес келетіні және пациенттердің қоректену жеткіліксіздігін сипаттайтыны анықталды.
Зерттеу нәтижесінде туберкулездің қоздырғышын анықтау, өкпе туберкулезінің дифференциалды диагностикасы бойынша баклаборатория зерттеу талдауы көрсетілінді ( Қосымша А) және MBT дәрілік сезімталдығын тығыз ортадағы дәстүрлі әдістермен және автоматтандырылған BACTEC MGIT 960 әдісімен салыстыру жоғары диагностикалық қасиеттерді көрсетеді. Алайда, DNA-STRIP әдісі де кемшіліктерге ие және тығыз және сұйық қоректік ортаны қолдануды толығымен алмастыра алмайды. Бұл әдіс МБТ-ның туберкулезге қарсы препараттарға дәрілік сезімталдығын ескере отырып, науқасты емдеудің болжамды жоспарын жасау үшін қажет. Сондықтан оны дәстүрлі және басқа да автоматтандырылған әдістермен қатар туберкулезді диагностикалауда қосымша әдіс ретінде қолданған жөн.
Достарыңызбен бөлісу: |