Дістемелік кешен
Халықаралық қатынастар субьектілері (мемлекет, халықаралық ұйымдар)
жүктеу/скачать 1,41 Mb.
|
| 3. Халықаралық қатынастар субьектілері (мемлекет, халықаралық ұйымдар). Бүкіл ғаламшардағы адамзат дамуының қазіргі жағдайларында жиынтық елемдік саяси процесі ретінде халықаралық қа-тынастардың саясаттануы мына проблемаларды бірінші қезеккс қояды:
а) халықаралық қатынастар жүйесі жөне оның шығу тегі үғымы; б) дүниежүзілік саясат пен халықаралық қүқықты қа- лыптастырудағы таптық жене үлттық мүдделердің рөлі; в) дүниежүзілік өлеуметтік ілгерілеу; г) осы заманғы ғаламдық проблемалар жөне оларды шешу жолдары; д) халықаралық қатынастарды демократияландыру. Халықаралық қатьщастар халықтар, мемлекеттер мен мемлекеттер жүйесінің арасындағы байланыстар мен өзара байла* ныстардың жиынтығын сипаттайды. Халықаралық қатынастар деп саяси, шаруашылык-экономикалық, ғылыми-техникалық, валюта-қаржылық, елеуметтік, дипломатиялық, қүқықтық, ізгі-лік және коммуникациялық байланыстардың жөне дүниежүзілік қоғамның барлық негізгі субъектілері арасындағы қатынастардыц жиынтығы үғынылады. Халықаралық қатынастар саясаттануының негізгі субъектілері мемлекеттер мен халықаралық үйымдар. Олардың өзгешелігіиіц басты белгілері егемендігі (мемлекеттің) және егеменді еместігі (халықаралық үйымдар, қозғалыстар жөне т.с.с.) болып та былады. Негізгі үғымдардың шектелу қажеттігі туралы. Саясат ғылы мында "халықаралық қатынастар", "сыртқы саясат", "дүнис жүзілік саясат" санаттары қолданылады. Сыртқы саясат — халықаралық аренадағы жекелеген мемле кеттердің іс-қимылдарының сипаты, сонымен бір мезгілдс халықаралық қатынастар ретінде бүкіл сыртқы саясаттардыи белгілі бір жиынтығы болып табылады. Халықаралық қатынастар жекелеген мемлекеттердің айқын-дамалары мен іс-қимылдарының, олардын. қатынастары мен проблемаларының өншейін жиынтығы ғана емес, керісінше белгілі бір объективті жөне субъективті факторларға байланысты серпінді түрде дамитын жүйе болады. Мемлекеттің халықаралық қатынастары мен сыртқы саясаты өзара ықпалдас болады. Бір жағынан, халықаралық қатынастар көбінде белгілі бір тарихи дөуірде жетекші державалардың ішкі саясатын бейнелеп, білдіреді, екінші жағынан, кез келген мем-лекет халықаралық қүқықтың қалыптасқан өзара қатынас-тарының, нормалары мен принциптерінің дүниежүзілік шынайы-лығын, "әлемдік саясат ойыны ережелерін" есепке алуға мөжбүр болады. Осы заманғы халықаралық қатынастардың сипаттамасынан нені есенке алу керек? Біріншіден, XX ғасырдың 90-жылдарында түбегейлі өзгерістер болды: КСРО, социализмнің әлемдік жүйесі күйреді, Варшава Шарты мен Экономикалық Өзара Көмек Кеңесі таратылды, "қырғиқабақ соғыс" жойылды, бүрынғы кеңестік кеңістікте жаңадан жас үлттық мемлекеттер пайда болды жене т.т. Екіншіден, Шығысқа НАТО ықпалының орістеу процесі жүріп жатыр. Югославияға қатысты АҚШ пен НАТО саясаты — НАТО-ның БҮҮ Жарғысын бүзғанын делелдейтін оқиға, олар ашық түрде соғыЬ қимылдарына килікті. Үшіншіден, Ресей мен НІешенстан арасындағы жанжал. Тортіншіден, адамзат алдында түрған ғаламдық проблемалар. Қазіргі замангы халықаралық қатынастар тәжірибесінде әртүрлі шамадағы белгілі бір зандылықтар байқалады: а) біртүтас үлттар оздерін дүниежүзілік аренада тең қүқықты субъектілер деп мелімдей отырып, халықаралық қатынастарға қатысушылардың мемлекеттілік пен егемендікті барынша жүзеге асыру үрдісі; ,< б) халықаралық қатынастарға қатысушылар санының барған сайьш ықпалдасуының күшейе түсуі, кең колемді саяси, әлеу- метгік-экономикалық және ізгілік ынтымақтастықтың инсти- туциялық нысандарының нығаюы үрдісі; в) жаңа қауымдастықтың орнығуы процесінде диалектикалық гүрғьщан озара мүдделестікті ескеру негізінде ынтымақтастықты үлгайту, сондай-ақ ертүрлі мемлекеттердің бесекелестігі мен тіпті тайталасу процестері болған кездегі халықаралық қатынастардың өтпелі жай-күйі. жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|