Бақылау сұрақтары
1. Геометриялық фигуралар түрлерін ата.
2.Геометриялық фигуралардың қасисттері және белгіленуін көрсет.
3. Геометриялық мазмұнды есептермен жұмыс істеу әдістемесін көрсет.
4. Геометриялық салуларға мысалдар келтір.
5.Геометриялық мазмұнды есептер түрлерін ата.
6. Геометриялық мазмұнды есептермен жұмыс істеу әдістемесін көрсет.
Пайдаланатын әдебиеттер:
1. Кененбаева М.А. Математиканы оқыту теориясы және технологиясы. Оқу құралы.- Павлодар: ПМПИ, 2012.- 156б.
2. Қаңлыбаев Қ.И., О.С. Сатыбалдиев, С.А. Джанабердиева. Математиканы оқыту әдістемесі. Оқулық. -Алматы:Дәуір, 2013.-368б
3. Қасқатаева Б.Р. Математиканы оқытудың әдістемесі мен технологиясы [Мәтін]: оқу құралы / Б.Р. Қасқатаева.- Алматы: Отан, 2016.- 304б.
4. Оспанов Т. Бастауыш мектепте математиканы оқыту әдістемесі. Оқулық.- 2-ші бас.- Астана: Фолиант, 2010.- 468 б.
5. Оспанов Т.К., Кочеткова О.В., Астамбаева Ж.Қ. Жаңа буын оқулықтары бойынша математиканы оқыту әдістемесі. 1-4-сыныптар. - Алматы: «Атамұра», 2005.
6. Алиева К.С. Бастауышта математиканы оқыту әдістемесі [Мәтін]: оқу құралы / К.С. Алиева.- Шымкент, 2014.- 80б.- (Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі).
7.Алиева. К.С., Байдыбекова Е. И., Есназар А. Ж. Математика оқыту әдістемесі пәнінен лекциялар кешені.- Шымкент: ОҚМПИ, 2013.- 84б.- (Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі).
8.Бастауышта математика курсының есептер жинағы [Мәтін]: оқу құралы / Шымкент, 2011.- 80б.Байдыбекова Е.И
9.Геометриялық салу есептері пәнінен практикалық жұмыстарға арналған әдістемелік нұсқау [Мәтін] / Д. Рахымбек, Н.К. Мадияров.- Шымкент: ОҚМПУ, 2018.- 98б.
Лекция 14
Тақырыбы: «Жиын. Логика элементтері» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы»
Жоспар
1.«Жиын. Логика элементтері» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы. Желінің нысандары: жиындар және олармен орындалатын амалдар, пікірлері тізбектер, нысандардың комбинациялары.
2. Жиындар, пікірлер құру, заңдылықтар мен тізбектер құру және анықтау, жиын объектілерімен амалдар орындау, басқатырғыштар мен есептерді шығару кезінде логикалық пайымдаулар құру пәндік құзыреттіліктерін қалыптастыратын логика мен жиындар элементтерін кезеңдер бойынша оқыту технологиясы.
3.«Математикалық модельдеу» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы. Есептер және математикалық модель. Желінің нысандары: «есеп» ұғымы; жай (әр амалдың мән-мағынасын ашуға, айырмалық және еселік салыстыруға, шамалар арасындағы байланыстар мен тәуелділікке негізделген, «үлес», «бөлшектер», «процент» ұғымымен байланысты) есептер.
4. (Пропорционал шамалармен байланысты) есептер. Кері есептер.
1. "Жиын" деген сөз математикада "көптіктің" мағынасында, оның бір баламасы ретінде қолданылады. Ол сөз жоғарыда айтқанымыздай "жинақ", "жиынтық" мағынасын білдіреді. Жиындар алуан-алуан объектілерден құралуы мүмкін, ол объектілер жиынның мүшелері немесе элементтері деп аталады.
Математиканың бастауыш курсында қарастырылатын өзекті мәселенің бірі – арифметикалық амалдар.
Әрбір арифметикалық амал, басқа да математикалық ұғымдар сияқты жиындарға қолданылатын амалдарды орындау процесінде нақтылы негізге сүйеніп айқындалады. Сонда:
қосу – ортақ элементтері жоқ жиындарды біріктіру;
азайту – жиынның бір бөлігін (ішкі жиынды) айырып алу;
көбейту – элементтерінің саны бірдей жиындарды біріктіру;
бөлу – жиынды саны бірдей қиылыспайтын жиындарға айыру ретінде анықталуы мүмкін.
Бұл балалардың тәжірибесі негізінде қалыптасқан білімнің көрнекі негізін салуға мүмкіндік береді. Сондықтан да қосу амалын оқып – үйрену заттардың әр түрлері топтарын біріктірумен, ал азайту – заттардың тобынан қандай да бір белгісіне қарай біраз заттарды алып тастаумен байланысты орындалатын практикалық жұмыс болып табылады. Сонда заттардың тобымен жүргізілетін нақты іс - әрекеттермен санау қатар жүргізіледі. Мұндай жаттығуларды орындау қосу және азайту амалдарын оқып – үйренуге дайындайды, яғни олардың мән – мағынасын ашуға негіз қалайды да, әрі қарай мәтінді жай есептерді шығару барысында жалғасады.
Хабарлы сөйлемнің ақиқат немесе жалған екендігн айтуға болса, онда ол пікірлер деп аталады.
Математикада пікірлермен үнемі кездесіп отырамыз және ондай пікірлерді жазу үшін >,<,=,≠ т.б. символдарды пайдаланамыз. Бастауыш мектеп оқушылары математика пәнінің алғашқы сабағынын бастап ақиқат пікірмен кездеседі. Олар 2 > 1, 1< 2, 3 > 2, 1+2=3, 3-1=2 т.с.с. пікірлермен танысады. Одан кейін екі таңбалы, үш таңбалы сандар туралы пікірлер, күрделі сандық өрнектердің теңдігі, теңсіздігі туралы пікірлерге кездесетін болады. Мысалы, «мына амалдардың дұрыс орындалғандығын не дұрыс орындалмағандығын тексеріңіздер»:
517 + 408 = 925 804 - 235 = 579
Пікірлер элеметар (жәй) және күрделі (құрамы) болып келеді.
Элементар пікір деп оны басқа пікірлерге жіктелуге келмейтін пікірді айтамыз. Егер пікірді бірнеше элементар пікірге жіктеуге болса, онда оны күрделі пікір деп атайды. Күрделі пікір әр түрлі жалғаулықтар және сөз тіркестері арқылы элементар пікірлерден құралады. Мысалы, 102 саны жұп және 9-ға бөлінеді, ''3<6<7'', берілген төртбұрыш – ромб немесе кватрат деген пікірлердің әрқайсысы күрдел. Олар элементар пікірлерді және , немесе деген сөздермен байланыстыру арқылы алынып тұр.
Күрделі пікірлерді ‘’ егер ‘’ ,’’ онда’’ , ‘’сонда тек сонда ғана ‘’ деген сөздерді пайдаланып та алуға болады. Мысалы, ‘’Егер ұшбұрыштың екі қабырғасы тең болса, онда ол теңбүйірлі ‘’ , ‘’ трапеция теңбүйірлі болса, сонда тек сонда ғана оны сырттай шеңбер сызуға болады “.
Мысалы ,”х>7“, ”х+4=8“, ”х+37=0“ сөйлемдерді пікір бола алмайды, өйткені сөйлемдердегі айнымалылардың мәндері белгісіз болғандықтан олардың әрқайсысының ақиқат немесе жалған екендігі туралы айта аламыз. Қандай да бір сөйлем туралы ол ақиқа немесе жалған деп үнемі айта аламыз.
Мысал қарастырайық. х<7 теңсіздігіндегі х-тің орнына әртүрлі натурал сандар қойса, натурал сандар туралы не ақиқат, не жалған пікірге айналатын пікірлер алынады. Бірнеше айнымалысы бар сөйлемді де осыған ұқсас қарастыруға болады.
Бір немесе бірнеше айнымалысы бар және олардың нақты мәндерінде пікірге айналатын сөйлемді предикат деп атайды.
Айнымалы х-тің қабылдай алатын мәндер жиыны предикаттың анықталу облысы, ал оны ақиқат пікірге айналдыратын мәндер жиыны предикаттың ақиқаттық облысы деп аталады. Қарастырылған х<7 теңсіздігінің анықталу облысы хN, ал {1, 2, 3, 4, 5, 6,} жиыны оның ақиқаттық облысы болады.
«Жиын. Логика элементтері» бойынша пәндік құзыреттіліктерді сипаттайтын негізгі талаптарға төмендегілерді жатқызуға болады:
- әдістемелік ғылымның нысанын, пәнін, міндеттері мен зерттеу әдістерін біледі;
- кіші жастағы оқушыларға математиканы оқытудың бағыттары жайлы түсініктері бар;
- бастауыш мектеп курсын құрайтын негізгі ұғымдар мен әрекет тәсілдерін оқушылардың меңгеруі тиіс білім, білік және дағдылардың мазмұнын біледі;
- бастауыш сыныптар математикасы мазмұнының нақты мәселелерін оқытып-үйретуде
оқытудың әдістемелік тәсілдері мен технологияларын біледі;
- бастауыш сыныптарға арналған математика курсының мазмұнын, болашақ мұғалімнің дайындығын сипаттайтын сабақты жоспарлау, өткізу және талдаумен байланысты дидактикалық біліктермен қаруланған;
- математика оқулықтарымен жұмыс істеу барысында тапсырмаларды тиімді пайдалана алады;
- кіші жастағы мектеп оқушылары нақты мәселені шешу үшін әр түрлі дербес әдістемелік тәсілдерді тиімді пайдалана алады;
- оқытудың әр түрлі кезеңдерінде оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың тиімді тәсілдерін (әдістер, құралдар, формалар) тандай және негіздей біледі;
- қойылған мақсат пен міндеттерді қол жеткізілген нәтижелермен салыстырады, оқушылардың математикалық білім, білік және дағдыларды игеру деңгейін бақылау мен диагностикалау жұмыстарының нәтижелері негізінде бағалайды, әрі қарай оқытуды жоспарлайды;
- бастауыш мектепте математиканы оқытудың әдістемесі бойынша курс және дипломдық жұмыстар орындауға және өзінің болашақтағы әдістемелік қызметіне қажетті зерттеу жұмысын жүргізе біледі.
3..Есеп – математиканы оқыту курсында үлкен орын алады және математиканы оқытудың барлық жұмыстарымен байланыста жүруі тиіс, кейбір жағдайларда оқып білуге тиісті теориялық материалдың мәнін, практикалық мағынасы мен маңыздылығын түсіну есеп шығару арқылы жүзеге асырылады. Бұл жағдайларда есеп шығару математикалық ұғым қалыптастыруға мүмкіндік береді. Есеп шығару – оқушылардың білімін толықтыру, нақтылау мен дағды қалыптастыру және оны одан әрі жетілдіру үшін пайдаланылады. Қазіргі кезде есеп – оқыту мақсаты үшін емес, оның математиканы оқыту құралы болып табылатындығы туралы көптеп айтылып жүр. «Есеп» ұғымын анықтауда бірнеше көзқарастар болған.А.Н.Леонтьева есепті, субъектіден қандай да бір іс-әрекетті талап ететін ситуацияны – айтады.
Есеппен жұмыс әдісімен мына кезеңдерден тұрады.
1 кезең – есептің мазмұнымен таныстыру.
2 кезең – есептің шешуін іздеу.
3 кезең – есепті шешу .
4 кезең – есептің шешуін тексеру.
Әр кезеңді жеке-жеке қарастырайық..
7>7>
Достарыңызбен бөлісу: |