Дістемесі кафедрасы
Лекция 4 Тақырыбы: «Ұғымдар мен әрекет тәсілдері жүйесінің сипаттамасы және мазмұндық
жүктеу/скачать 449,65 Kb.
|
Дістемесі кафедрасы
| Лекция 4
Тақырыбы: «Ұғымдар мен әрекет тәсілдері жүйесінің сипаттамасы және мазмұндық әдістемелік желілері материалдарын оқытудың жалпы мәселелері» Жоспар 1. «Алгебра элементтері», «Геометрия элементтері», сияқты оқу пәнінің мазмұндық –әдістемелік желілерінің: ұғымдары мен әрекет тәсілдері жүйесін оқытудың реті мен сипаттамасы. 2. Оқытудың мақсаты, міндеттері мен нысандарының, оқытудың білімділік (пәндік білімділік, білік және дағдылары) мен құзыреттілік (коммуникациялық, ақпараттық, математикалық және функционалдық сауаттылық, интелектуалды қабілетілік) нәтижелеріне қойылатын талаптарының; әр мазмұндық –әдістемелік желінің материалдары бойынша тапсырмалар іріктеу және сабақтардың үзінділерін дайындаудың сипаттамасы. Әр мазмұндық –әдістемелік желінің ұғымдары мен әрекет тәсілдерін оқытып үйретуде кіріктірілген және пәндік құзыреттілік қалыптастыруға түрлі әдістемелік тұрғыдан қарау. 3. «Жиын. Логика элементтері», «Математикалық модельдеу» сияқты оқу пәнінің мазмұндық –әдістемелік желілерінің: ұғымдары мен әрекет тәсілдері жүйесін оқытудың реті мен сипаттамасы. 4.Оқытудың мақсаты, міндеттері мен нысандарының, оқытудың білімділік (пәндік білімділік, білік және дағдылары) мен құзыреттілік (коммуникациялық, ақпараттық, математикалық және функционалдық сауаттылық, интелектуалды қабілетілік) нәтижелеріне қойылатын талаптарының; әр мазмұндық –әдістемелік желінің материалдары бойынша тапсырмалар іріктеу және сабақтардың үзінділерін дайындаудың сипаттамасы. Әр мазмұндық –әдістемелік желінің ұғымдары мен әрекет тәсілдерін оқытып үйретуде кіріктірілген және пәндік құзыреттілік қалыптастыруға түрлі әдістемелік тұрғыдан қарау. 1.Математика бастауыш курсының өзекті мәселесі теріс емес бүтін сандар, олармен жүргізілетін амалдар, шамалар және оларды өлшеу болып табылады. Осы өзектің төңірегінде алгебра және геометрия элементтері шоғырландырылған осыған байланысты «Алгебра элементтері» тақырыбында, атап «айтқанда» «функция» «өрнек» «теңдеу» «теңсіздік» «теңдеулер жүйесі» «теңсіздіктер жүйесі мен жиынтығы» және т.б. ұғымдарды қарастыру барысында жалпы ұғымдар мен әр алуан жиындар туралы білімдер кеңінен қолданылады. Бастауыш сынып оқушылары математикалық өрнектермен танысып қана қоймай, санды теңдіктер мен теңсіздіктер жайлы мағлұматтар алса, әріптік символика және айнымалысы бар өрнектер, қарапайым теңдеулер мен теңсіздіктерді шешуге үйренсе; математиканың негізгі үғымдарының бірі функцияның ірге тасы қаланатын мысалдар мен есептерді қарастыра білсе; теңдеулер құру арқылы шығарылатын жай және құрама есептердің түрлерімен танысса, оқушылардың білімдерінің терендей түсетіні сөзсіз. Практикалық іс-тәжірибе көрсеткендей бұл жұмыстар озық тәжірибелерді жинақтай түсу, әдістемеліктерді жетілдіру мәселелеріне әрқашан ерекше көңіл бөлуі тиіс, ал бұл алгебралық материалдарды оқытуда мәні зор. Алгебралық материал 1 - сыныптан бастап арифметикалық және геометриялық материалдармен тығыз байланыста оқытылады. Алгебра элементтерін енгізу, сан және арифметикалық амалдар, математикалық катынастар туралы ұғымдарды жалпылауға көмектеседі. Мұнда оқушылар алгебра элементтері математикалық өрнектер, сандық теңдіктер мен теңсіздіктер жайлы алғашкы мағлүматтар алуы тиіс, айнымалысы бар өрнекпен танысуы керек, қиын емес теңдеулер мен теңсіздіктерді шешуді үйрену, теңдеулер құруда жай және күрделі есептерді шығару дағдысын игерулері керек және санды теңдік, санды теңсіздік, санды өрнек, әріпті өрнек, теңдеу сияқты ұғымдардың мәнді белгілерін еске түсіру және оларды бір-бірінен ажыратуға машықтандырудың қажеттігі ескерілуі тиіс, себебі, ілгеріде осы ұғымдарымен байланысты мәселелер жиірек қарастырыла бастайды және біртіндеп күрделене түседі. Сондықтан өрнекті кұру, оқу, жазу, оның мәнін табу, оларды бір-бірімен салыстыру, қарапайым теңдеулері сияқты — мәселелерді пысықытауға мән беріледі. Сондай-ақ, өрнектермен байланысты жұмыстарды орындау барысында, амалдардың орындалуының рет-тәртібі жайындағы ережелерді қолдануға машыктандыру түсу көзделеді. Осы ережелер өрнекті құру және оны оқу кезінде екі бағытта қолданылатынын ескеру керек. Өрнекті құру кезінде ең алдымен бірінші орындалатын амалмен байланысты өрнек жазылады, содан кейін екінші амалмен жазылатын өрнек, т.с.с. әрі қарай осылайша жалғаса береді. Ал өрнекті оқу кезінде, ең алдымен соңғы орындалатын амал, яғни өрнек қосынды, айырма, көбейтінді, бөлінді екені анықталады, сонан соң сәйкес амалды анықтайтын сандар немесе өрнектер сараланады. Демек, осы екі бағытта іс-әрекет жасауға балаларды машықтандырған жөн. Осы ережелер өрнек жайлы түсінігін қалыптастырғанда сандар арасына қойылған амал таңбасының екі түрлі мағынасы бар екендігін ескеру қажет: ол бір жағынан сандар қолданылатып амалдм білдіреді (мысалы 5+2-беске екіні қосу) екінші жағынан амал таңбасы өрнекті белгілеу қызметін атқарады (5+2- бұл 5 мен 2 сандарының қосындысы). Оқушыларының өрнек жайындағы түсінігі арифметикалық амалдар туралы ұғыммен тығыз байланыста қалыптасады және оларды жақсы игерулеріне көмектеседі. Сандық өрнектермен істелетін жұмыстар бастауыш сыныптарда төрт жыл бойы үздіксіз жүргізіледі. Әрбір арифметикалық амалды меңгеру барысында оларға сәйкес түрдегі сандық өрнектер қарастырылады, алдымен қарапайым өрнектер, содаы соң біртіндеп күрделі өрнектер туралы түсініктер қалыптастырылады. Оқушылар математикалық өрнектерді оқи білуге және жаза білуге, өрнектің мәнін ееептеуге, сандармен және басқа сандық өрнектермен салыстырулар жасауға үйренеді. Бұл аталған жұмыстар оқушыларды есеп шығаруға үйрету жұмыстарымен тығыз байланыста кұрылып жүргізуілі мүмкін. Күрделі өрнектерде қарапайым өрнектерді қосатын амалдар таңбаларының да екі жақты мағынасы бар, оны оқушылар біртіндеп айкындай түсінеді мысалы 20+(34-8) өрнегінде "+" таңбасы 20 саны мен 34 және 8 сандарының айырмасына қолданылатын амалды білдіреді сонымен "+" таңбасы қосындысын белгілеу үшін қолданылады. Балалар II сыныпта күрделі өрнектерінде амалдарды орындау тәрібімен танысқаннан кейін және компоненттері өрнектермен берілген қосынды, айырма, көбейтінді, бөлінеді үғымдарын қалыптастыруға кіріседі. Оқушылар өрнектерді оқуға, құруға, және жазуға көбірек жаттығу процесінде оқушылар біртіндеп күрделі өрнектің түрін тағайындау дағдысын игеретін болады. Амалдар тәртібі тақырыбын оқуға кірісудің алдында оқушылар осы түрдегі өрнектердін мәндерін таба білетіндей болады. Бұл тақырыпты оқытудағы мақсаты өрнектердегі амалдар тәртібін және сәйкес ережені тұжырымдауға аудару керек. Мұғалім амалдардың назарын бірден есептеулерде бұл ережені сақтаудың маңызы қандай зор екендігіне, олай болмаған жағдайда дұрыс теңдік шықпайтындығында аударады. 45-17+15=13, 50:10-5=1 бұлар неліктең дұрыс еместігі түсіндіріледі. Осылайша жақшамен берілген мына түрдегі өрнектердің тәртібін оқып үйренеді: 85-(46-14); 60+(30-20); 90:(2 • 5) осындай әрнектерді шығарған соң қорытынды жасалады жақшасы бар өрнектерде алдымен жақша ішіндегі сандарға амалдар қолданылады. Бұдан кейін бірінші және екінші сатыдағы амалдардан тұрады жақшасыз берілген өрнектерге амалдар қолдану тәртібінің ережесі енгізіледі ережелерді меңгерулері үшін машықтану жаттығуларымен қатар олардың амалдарын орындау тәртібін түсіндіре отырып мысалдарды шығаруды енгізеді. 36:6+3 • 2 өрнегі жазылады 36:(6+3-2) 36:6(6+3) • 2, (36:6+3) • 2 Құрылысы күрделі өрнектердің мәнін табуда «егер жақшасыз өрнектер тек қана көбейту және қосу және азайту амалдары (немесе тек қана көбейту және бөлу амалдары) көрсетілген болса, сондай тәртіпте, яғни оңнан солға қарай орындалады» және «егер өрнекте тек қана қосу мен азайту ғана емес сондай- ақ көбейту және бөлу амалдары арқылы келсе, онда алдымен солдан оңға қарай ретімен көбейту және бөлу амалдары, содан соң солдан оңға қарай ретімен қосу және азайту амалдары орындалады» деген анықтамалар басшылыққа алынады. Одан соң жақшалардың көмегімен жоғарыдағы өрнектегі амалдар тәртібін өзгертеді. Амалдар тәртібі ережесін меңгеру үшін II және III сыныптарда біртіндеп киындай түсетін өрнектерді енгізу қажет. Оқушылар сандық өрнек және айнымалысы бар өрнекпен берілген қарапайым сюжеттік есептердің шешуімен танысады. Сонымен бастауыш сыныптарда қарапайым өрнек және күрделі өрнектер туралы ұғым қалыптастырылады. «Теңдік және теңсіздік» ұғымдарымен таныстыру, мектепке дейінгі жаста және бірінші сыныпта дайындық кезеңінде балалар пар құра отырып (екі топ заттары арасындағы өзара бірмәнді сәйкестік тағайындау) заттардың тобын салыстыра білуді меңгереді. х+2<7, І0-х>3, х-4>10, 72:х<30 түріндегі теңсіздІктер бастауыш сыныптарда енгізіледі. Алайда бірінші сыныпта дайындық кезеңде 7+1 >0, 6+4<7+ 10 т. с. с. жаттығулар орындап, оқушылар дұрыс жаза алатындай сан таңдап алу ұсынылады. Бірінші сыныптан бастап айнымалы әріппен белгіленеді. Мысалы, х+3<10 теңсіздігн оқушылар таңдау арқылы х әрпін қандай мәндерінде х+3 қосындысының мәні 10 саныңан кем болатынын табады. Бастауыш сыныптарда "теңсіздіктерді шешу" "теңсіздіктердің шешімі" терминдері бастауыш сыныптарда енгізілмейді, өиткені көптеген жағдайларда айнымалы шамалардың. тура теңсіздік алынатын, бірнеше мәндерін тандап алумен ғана канағаттанады. Кейінірек теңсіздіктермен жүргізілетін жаттығуларда айнымалының мәндері берілмейді, оларды оқушылардың өздері таңдап алады. Мұндай жаттығулар мұғалімнің басшылығымен орындалады. Теңсіздіктермен жаттығулар жүргізу есептеу дағдысын пысыктайды, сондай-ақ арифметикалық білімдерді меңгеруге көмектеседі. «Геометрия элементтері» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы. Желінің негізгі нысандары: қарапайым геометриялық фигуралар, олардың қасиеттері мен белгіленуі; қарапайым геометриялық салулар; геометриялық мазмұнды есептер, геометриялық шамалар (фигураның периметрі, ауданы мен көлемі) және көпбұрыштардың периметрлерін, тік төртбұрыштың (шаршының) ауданын, тік бұрышты параллелепипедтің (текшенің) көлемін есептеп табу. Геометриялык фигураларды ажырату, қарапайым салуларды орындау, геометриялық шамаларды өлшеу және геометриялық фигуралардың периметрін, ауданын және көлемін есептеп табу құзыреттіліктерін қалыптастыратын геометрия элементтерін кезеңдер бойынша оқыту технологиясы. Бастауыш сыныптарда геометриялық материал бөлек тақырып болып қарастырылмайды. Геометриялық материал арифметикалық және алгебралық материалдарымен тығыз байланыста қарастырылады. Бастауыш сыныпта: кеңістік туралы түсінік, нақты фигура туралы ұғым, геометриялық фигуралармен байланысты қарапайым ұғымдар, оларды ажырату, геометриялық шамаларды өлшеу, фигураларды салудың бастама білігін қалыптастыру, әртүрлі геометриялық шамалармен таныстыру қарастырылады да, оқушылар геометриялық алғашқы түсінтерді жинақтайды әрі дамытады, кейбір геометриялық терминдермен танысады; қарапайым сызу және өлшем құралдарын пайдалана біліудің қарапайым дағдыларын меңгереді. Бастауыш сыныпта қарастырылатын мазмұнды жаттығулар мен есептер жүйесі және олармен жұмыс істеу әдістемесі балаларда кеңістік ұғымының, бақылау, салыстыру, абстракциялау және жалпылау біліктерінің дамуына ықпал жасауға тиіс. Геометриялық фигуралар тек оқытудың мақсатын ғана емес, оқытудың құралы да геометриялық материалдар сандардың реттік қатары, арифметикалық амалдар тексті есептер, үлес сияқты мәселелерді оқыту барысында көрнекі құрал ретінде пайдаланылады; Геометриялық ұғымдарға (тік төртбұрыштың, шаршы және периметрдің басқаларына) анықтама тек қана остенсивті түрде көрсету арқылы беріледі; Геометриялық материалдар оқушылардың ойлау қабілетін дамыту үшін де пайдаланылады; математика мен өмір байланысын түсінуге есептігін тигізеді; практикалық іскерліктер қалыптастырады. Геометриялық материалды оқып үйренудің неғұрлым тиімді әдісі болып табылатын мына сияқты лаборатория- практикалық әдістер: қағаздан, таяқшалардан, сымнан фигуралардың модельдерін жасау; сызу, өлшеу т.б. Мұнда елеусіздеу белгілерін (түсі, өлшемі, жазықтықта орналасуы т.б.) өзгертіп ала отырып объектілердің алуан түрлілігін қамтамасыз етудің, балаларға елеулі белгілерін-нәрселердің формасын, фигуралардың қасиеттерін т.б. айырып көрсете білуді меңгеру мен көмек берудің маңызы зор. Геометриялық түсініктер мен ұғымдарды өздігінен және мейлінше айрықша бағытта ұсына отырып, орындалатын болса да мүмкін болатын жерде сабақта геометриялық материалдарды оқып үйрену арифметикалық және алгебралық материалды оқып үйренумен байланыстырылуы тиіс. 2.Алгебра және геометрия элементтері бойынша пәндік құзыреттіліктерді сипаттайтын негізгі талаптарға төмендегілерді жатқызуға болады: - әдістемелік ғылымның нысанын, пәнін, міндеттері мен зерттеу әдістерін біледі; - кіші жастағы оқушыларға математиканы оқытудың теориясы мен тәжірибесінің даму тенденциялары мен бағыттары жайлы түсініктері бар; - бастауыш мектеп курсын құрайтын негізгі ұғымдар мен әрекет тәсілдерінің, кіші мектеп жасындағы оқушылардың меңгеруі тиіс білім, білік және дағдыларды, мазмұнын біледі; - бастауыш сыныптар математикасы мазмұнының нақты мәселелерін оқытып-үйрету барысында оқытудың әдістемелік тәсілдері мен технологияларын біледі; - бастауыш сыныптарға арналған математика курсының мазмұнын бағдарлай алу болашақ мұғалімнің дайындығын сипаттайтын сабақты жоспарлау, өткізу және талдаумен байланысты дидактикалық біліктермен қаруланған; - математика оқулықтарымен жұмыс істеу барысында өзіндік бағыт-бағдары бар және ондағы тапсырмаларды тиімді пайдалана алады; - кіші жастағы мектеп оқушыларының ерекшеліктерін ескере отырып, нақты мәселені шешу үшін әр түрлі дербес әдістемелік тәсілдерді тиімді пайдалана алады; - оқытудың әр түрлі кезеңдерінде оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың тиімді тәсілдерін (әдістер, құралдар, формалар) тандай және негіздей біледі; пәндік білім, білік және дағдыларды меңгеру барысында бастауыш сынып оқушылары алдында кездесетін қиыншылықтарды алдын-ала көре біледі; - қойылған мақсат пен міндеттерді қол жеткізілген нәтижелермен салыстырады, олардың сәйкестігін оқушыларды байқау, олармен әңгімелесу, оқушылардың математикалық білім, білік және дағдыларды игеру деңгейін бақылау мен диагностикалау жұмыстарының нәтижелері негізінде бағалайды және осы бағалауды ескере отырып, әрі қарай оқытуды жоспарлайды; - бастауыш мектепте математиканы оқытудың әдістемесі бойынша курс және дипломдық жұмыстар орындауға және өзінің болашақтағы әдістемелік қызметіне қажетті зерттеу жұмысын жүргізе біледі. 3.Жиын ұғымы математикада негізгі (анықтауға болмайтын, бастапқы) ұғым болып саналады. "Жиын" деген сөз математикада "көптіктің" мағынасында, оның бір баламасы ретінде қолданылады. Ол сөз жоғарыда айтқанымыздай "жинақ", "жиынтық" мағынасын білдіреді. Жиындар алуан-алуан объектілерден құралуы мүмкін, ол объектілер жиынның мүшелері немесе элементтері деп аталады. Математиканың бастауыш курсында қарастырылатын өзекті мәселенің бірі – арифметикалық амалдар. Әрбір арифметикалық амал, басқа да математикалық ұғымдар сияқты жиындарға қолданылатын амалдарды орындау процесінде нақтылы негізге сүйеніп айқындалады. Сонда: қосу – ортақ элементтері жоқ жиындарды біріктіру; азайту – жиынның бір бөлігін (ішкі жиынды) айырып алу; көбейту – элементтерінің саны бірдей жиындарды біріктіру; бөлу – жиынды саны бірдей қиылыспайтын жиындарға айыру ретінде анықталуы мүмкін. Бұл балалардың тәжірибесі негізінде қалыптасқан білімнің көрнекі негізін салуға мүмкіндік береді. Сондықтан да қосу амалын оқып – үйрену заттардың әр түрлері топтарын біріктірумен, ал азайту – заттардың тобынан қандай да бір белгісіне қарай біраз заттарды алып тастаумен байланысты орындалатын практикалық жұмыс болып табылады. Сонда заттардың тобымен жүргізілетін нақты іс - әрекеттермен санау қатар жүргізіледі. Мұндай жаттығуларды орындау қосу және азайту амалдарын оқып – үйренуге дайындайды, яғни олардың мән – мағынасын ашуға негіз қалайды да, әрі қарай мәтінді жай есептерді шығару барысында жалғасады. Хабарлы сөйлемнің ақиқат немесе жалған екендігін айтуға болса, онда ол пікірлер деп аталады. Математикада пікірлермен үнемі кездесіп отырамыз және ондай пікірлерді жазу үшін >,<,=,≠ т.б. символдарды пайдаланамыз. Бастауыш мектеп оқушылары математика пәнінің алғашқы сабағынын бастап ақиқат пікірмен кездеседі. Олар 2 > 1, 1< 2, 3 > 2, 1+2=3, 3-1=2 т.с.с. пікірлермен танысады. Одан кейін екі таңбалы, үш таңбалы сандар туралы пікірлер, күрделі сандық өрнектердің теңдігі, теңсіздігі туралы пікірлерге кездесетін болады. Мысалы, «мына амалдардың дұрыс орындалғандығын не дұрыс орындалмағандығын тексеріңіздер»: 517 + 408 = 925 804 - 235 = 579 Пікірлер элементар (жәй) және күрделі (құрамы) болып келеді. Элементар пікір деп оны басқа пікірлерге жіктелуге келмейтін пікірді айтамыз. Егер пікірді бірнеше элементар пікірге жіктеуге болса, онда оны күрделі пікір деп атайды. Күрделі пікір әр түрлі жалғаулықтар және сөз тіркестері арқылы элементар пікірлерден құралады. Мысалы, 102 саны жұп және 9-ға бөлінеді, ''3<6<7'', берілген төртбұрыш – ромб немесе кватрат деген пікірлердің әрқайсысы күрдел. Олар элементар пікірлерді және , немесе деген сөздермен байланыстыру арқылы алынып тұр. Күрделі пікірлерді ‘’ егер ‘’ ,’’ онда’’ , ‘’сонда тек сонда ғана ‘’ деген сөздерді пайдаланып та алуға болады. Мысалы, ‘’Егер ұшбұрыштың екі қабырғасы тең болса, онда ол теңбүйірлі ‘’ , ‘’ трапеция теңбүйірлі болса, сонда тек сонда ғана оны сырттай шеңбер сызуға болады “. Мысалы ,”х>7“, ”х+4=8“, ”х+37=0“ сөйлемдерді пікір бола алмайды, өйткені сөйлемдердегі айнымалылардың мәндері белгісіз болғандықтан олардың әрқайсысының ақиқат немесе жалған екендігі туралы айта аламыз. Қандай да бір сөйлем туралы ол ақиқа немесе жалған деп үнемі айта аламыз. Мысал қарастырайық. х<7 теңсіздігіндегі х-тің орнына әртүрлі натурал сандар қойса, натурал сандар туралы не ақиқат, не жалған пікірге айналатын пікірлер алынады. Бірнеше айнымалысы бар сөйлемді де осыған ұқсас қарастыруға болады. Бір немесе бірнеше айнымалысы бар және олардың нақты мәндерінде пікірге айналатын сөйлемді предикат деп атайды. Айнымалы х-тің қабылдай алатын мәндер жиыны предикаттың анықталу облысы, ал оны ақиқат пікірге айналдыратын мәндер жиыны предикаттың ақиқаттық облысы деп аталады. Қарастырылған х<7 теңсіздігінің анықталу облысы хN, ал {1, 2, 3, 4, 5, 6,} жиыны оның ақиқаттық облысы болады. Модельдеу-объектіні, оның моделін жасау арқылы, ол көшірмені зерттейді. Объектінің көшірмесін жасағанда, сол объектінің зерттеушісі қызықтыратын белгілі бір жақтары сақталып қалады. Жалпы алғанда модельдеу деп таным қызметінде бір жүйені-түп нұсқаны онымен ұқсастық қатыста болатын жүйемен ауыстыратын, қандай да бір нақты немесе ойша елестетілетін жүйе түсініледі. Модель арқылы түпнұсқа туралы мағлұматтар алуға болады. Модельдің айтарлықтай бір ерекшелігі оның түпнұсқасымен сәйкестігінде. Мектептегі математика сабақтарында «модель» термині көбінесе тар мағынадағы, геометриялық фигураларды бейнелейтін ағаштан, шыныдан, сым темірден т.б. жасалған көрнекі құрал ретінде қолданылып жүр. Бірақ модель терминінің бұл мағынада қолданылуы, оның түсінігіне қайшы келмейді. Мектептегі математиканы оқыту процесінде нақтылы есептердің математикалық, дәлірек айтқанда логикалық-математикалық моделдерін құру жұмыстары да жүргізіледі.Бұл жағдайда есептің моделі есептің өзіне қарағанда жоғары деңгейдегі абстракцияға сәйкес келеді. Нақтылы мазмұндағы әр түрлі есептердің бірдей логикалық-математикалық моделі болуы мүмкін. Математика сабақтарында дәстүрлі қалыптасқан теңдеу құру, белгісіздің мүмкін мәндерін анықтау, белгісізді белгілеу т.б. терминдердің орнына жоғары сыныптарда есептің математикалық (немесе логикалық-матемакалық) моделін құру, есептің шартын логикалық-математикалық модель тіліне аудару және т.б. терминдерін пайдаланған тиімді. «Есеп және оны шешу үдерісі» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы. Желінің негізгі нысандары: «есеп» ұғымы; жай (әр амалдың мән-мағынасын ашуға, айырмалық және еселік салыстыруға, шамалар арасындағы байланыстар мен тәуелділікке негізделген, «үлес» ұғымымен және пропорционал шамалармен байланысты) есептер; кері есептер; кұрама есептер; геометриялық мазмұнды есептер; шығармашылық әрекетпен байланысты тапсырмалар, есепті арифметикалық, алгебралық, графикалық және практикалық тәсілмен шешу. Проблеманы модельдеу мен оны шешу құзыреттілігі ретіндегі есепті шешу біліктерін қалыптастыру бойынша түрлі көзқарастар мен тәсілдерге бағытталған есепті шығаруға үйрету технологиясы. Есеп – математиканы оқыту курсында үлкен орын алады және математиканы оқытудың барлық жұмыстарымен байланыста жүруі тиіс, кейбір жағдайларда оқып білуге тиісті теориялық материалдың мәнін, практикалық мағынасы мен маңыздылығын түсіну есеп шығару арқылы жүзеге асырылады. Бұл жағдайларда есеп шығару математикалық ұғым қалыптастыруға мүмкіндік береді. Есеп шығару – оқушылардың білімін толықтыру, нақтылау мен дағды қалыптастыру және оны одан әрі жетілдіру үшін пайдаланылады. Қазіргі кезде есеп – оқыту мақсаты үшін емес, оның математиканы оқыту құралы болып табылатындығы туралы көптеп айтылып жүр. Есеп шығарудағы оқушылар игеруге тиісті біліктегі негізгі бөлім берілген мәліметтер мен ізделіп отырған мәліметтер арасындағы байланысты игеру болып табылады. Оқушылардың бұл байланысты қаншалықты жақсы игергендігі олардың есеп шығара білу білігіне байланысты. 4. «Жиын. Логика элементтері», «Математикалық модельдеу» бойынша пәндік құзыреттіліктерді сипаттайтын негізгі талаптарға төмендегілерді жатқызуға болады: - әдістемелік ғылымның нысанын, пәнін, міндеттері мен зерттеу әдістерін біледі; - кіші жастағы оқушыларға математиканы оқытудың бағыттары жайлы түсініктері бар; - бастауыш мектеп курсын құрайтын негізгі ұғымдар мен әрекет тәсілдерін оқушылардың меңгеруі тиіс білім, білік және дағдылардың мазмұнын біледі; - бастауыш сыныптар математикасы мазмұнының нақты мәселелерін оқытып-үйретуде оқытудың әдістемелік тәсілдері мен технологияларын біледі; - бастауыш сыныптарға арналған математика курсының мазмұнын, болашақ мұғалімнің дайындығын сипаттайтын сабақты жоспарлау, өткізу және талдаумен байланысты дидактикалық біліктермен қаруланған; - математика оқулықтарымен жұмыс істеу барысында тапсырмаларды тиімді пайдалана алады; - кіші жастағы мектеп оқушылары нақты мәселені шешу үшін әр түрлі дербес әдістемелік тәсілдерді тиімді пайдалана алады; - оқытудың әр түрлі кезеңдерінде оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың тиімді тәсілдерін (әдістер, құралдар, формалар) тандай және негіздей біледі; - қойылған мақсат пен міндеттерді қол жеткізілген нәтижелермен салыстырады, оқушылардың математикалық білім, білік және дағдыларды игеру деңгейін бақылау мен диагностикалау жұмыстарының нәтижелері негізінде бағалайды, әрі қарай оқытуды жоспарлайды; - бастауыш мектепте математиканы оқытудың әдістемесі бойынша курс және дипломдық жұмыстар орындауға және өзінің болашақтағы әдістемелік қызметіне қажетті зерттеу жұмысын жүргізе біледі. жүктеу/скачать 449,65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|