Досмурзин ержан
жүктеу/скачать 8,45 Mb. Pdf көрінісі
|
| И.Кант* айтқандай “Талгам бүл ең алдымен —
Әдемілік туралы ой жүгіртудің қабілеті”. Эстетикалық әдемілік-талғам, өзімен ерекшеліктің және бөлектіліктің диалектикалық* бірліктісі болып келеді. Сәнділікке байланысты Ф.Шиллер* былай деген “ Тек қана талғам қоғам ішіне үйлесімді еңгізеді, өйткені талғам бөлек жанда үйлесімді-жанжақтылы келісулікті жасайды”. Бүл айтуын біз Сәнде көреміз. Эстетикалық талғамға ие бола түрып, әсіресе киім киюде, таңцауда адам өзін-өзі ең алдымен эстетикалық категориялар* есебімен яғни кереметтілік пен жаман- дылық, көтеріңкілі мен түсіріңкілі, трагикалық* пен күлкілі жағынан қарайды. Сәнде көзтартарлықтыны, әдеміліктіні, үнасымы- лықтыны, уақыт ішінде күшқуаттылық арқылы, қиын- шылықтан ізденіс арқылы табу деп білеміз. Элеганттық* көрініс бүл сәнділіктің таластылықсыз қажеттілігі. Сәнділік барлық жағынан, барлықта өлшемді және талғамды қажет етеді. Сәнділікті киім адамның ішкі әлемі туралы айтады. Бір стиль — бір марка адамның 117 Мәдениеттану көңіл-күйін толық көрсетіп, айтып жеткізе алмайды. Бүл әлемде әр түрлі мінезді, әртүрлі адамдар өмір сүреді. Біреулер үшін сән бүл романтика*, басқаларға Сән — бүл қатандық. Үшіншілер үшін бүл классика*. Аталғандардың әр біреуінде олар (адамдар) өздерінің болмысқа деген көз- қарасын, ішкі жандүниесінің қозғалысын сыртқы көрі- нісіне шығару. Біреу үшін Сән өмірдің сапалықтысының көрінісі. Ал басқа біреу үшін сәнділік, өзінің қоғам ішіндегі орнының яғни статусының* жоғарлауы. Бүл өмірде өздерінде болғанына қарамастан, өмірден көпті алғысы келетін адамдар әрқашанда кездеседі. Сәннің артында қалыспай жүрген адамға, Сәнділік ол үшін күш, өзіне сенгенділік, мақтаныш, соңғылықта бүл күнделікті мейрам. Адамның сыртқы көрінісі — адамның өзінің көрінісі туралы ойлаған ойынан тәуелді. Сіз өзіңізге қалай айтып-нүсқайсыз, солай қоғам ішінде көрінесіз. Сәнділіктік бүл ауру емес, бүрмалықты ауғанда емес, бүл тек қана бейімделгендік, яғни өмірдегі өкпелікті талап етпейтін адамның көрінісі. Сәнде біреу өзінің жеткіліктісін сезгісі келіп, қоршаған көзқарас ортасында жақсы әдемі көрінгісі келеді. Мүмкін оның қоршауында не жақсы? Не үстемділікті? деген пікірлер көп айтылып, орын алған болуы ықтимал. Сондықтан ол бүл пікірлерге сай қалыптасулықты қалайды. Сәнде біреулерге киім киіну бүл алдыңғылықта болу — яғни Престиж* өзін жоғарлату. Екіншілерге киімнің сала- лыктысы маңыздылықты, бүлар үшін киімнің барлық жақтары мінсіз болуы қажет. Киім көп туралы айтады. Киім жасырынды, қүпиялықты ойларды сыртқа шыға- рып танытады. Адам өзін қоршаған әлемге киім арқылы бейімдейді. Ол сәнді кабылдайды, сәннің көмегімен өзін қоршаған 118 Мәденыеттану адамдардан ерекшеленуге, ерекше болуына талпынады. Адам басқаларға еліктейді, бүнысымен, бүл еліктеу түрімен, өзінің меншіктілі, өзіндік мегзеуін, өзінің өзі туралы көз қарасын орындауға талпынады. Өткен қайта қүру уақытында, шет елден әкелінген, немесе алыпсатарлардан сатып алынған Ьеуі§ маркалы джинсылар көптің көзін тартып, қызықтырып, қолжетпес ш албары болды. Д ж инсы лары бар өздерін аса бір сайлаулы қты сы на, барш алы қты сы на ие болғандай сезінді. Бүгінгі күнде де ештеңелікте көп өзгере қойған жоқ. Бірақ бүгінгі түтынушылардың мүмкіншіліктері көпшілікті болды. Ал джинсыларға келсек қажеттілігі азайып, соңғылықты болды. Осыған орай Брендомандар* — бір өлшемді Марка- ның соңына түсушілер 3-категорияларға* бөлінеді. жүктеу/скачать 8,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|