Досмурзин ержан

М одениеттану
көрінеді. Бірақ естен танарлы ққа деген нүсқамасы, 
(алғашқы Рокка тәнліктілі) лирикалық үндестілігіне тез 
қайтып оралуымен ауыстырылады. Осыған байланысты 
70-ші жылдардың аяғында Рок-тің жаңа түрліктісі келеді. 
Сыншылар бүл түрліктісін Арт-Рок деп атайды. Бүл 
үғы м ы Ә уенш ілердің Е у р о п ал ы қ к л а с с и к а л ы қ т ы
д ә с т ү р л е р ін 5 0 -ш і ж ы л д а р д ы ң Р о к — ә у е н ін
қосқандарын мойындағанын айтады. Орыс елінің Рок
— әуенінің алғашқы өкілдеріне “Уақыттылық мәшинесі” 
тобын апарамыз. Рок әуені бүл революциялықты көңіл- 
күйде жүрген жастардың әуені десекте болады. Бүгінгі 
күндегі жастардың жағдайлары туралы, өздеріне деген 
көзқарастарын, элем тануларын, аса сезімділікті сезініп, 
өзіндік ойлары н ж азы п айтқандарға, Ресейліктер; 
В. Цойды, О. Шевчукті, А. Градскийді апарамыз. Бүларға 
Ресейдің, алғашқы Рок-Әуенінің жүлдыздары аталуы 
беріледі. XX ғасырдың 70-і, 80-і, 90-шы жылдарында, 
Рок Әуенінің орталықтары (Мәскеуде, Ленинградта, 
Оралда, Харьківте) болды. Бүл әуенде, бүгінгі күні жас 
болу, оңайшылыққа түсеме деген сүрақ жиі қойылып 
айтылады. Рок әуені 14—20 жастағы жастарға, тоқ 
қуаттылығының әсерілігін әкелді. Айтылған жастағы 
жастар, өздерінің туған үйлерінен кетулері, ж ары қ 
дүниедегі жастарға деген немқүрайлықтық көз қарасқа 
қарсы ш ыққан оппозицияға* қосылулары, үлкендердің, 
жастарды уақыт өткен сайын елемеулері, бүл әуеннің 
тартымдылығын одан әрі күшейте түседі. Үлкендердің 
бүл әуенді қаламауы, сынаулары, жастардың бүл әуенге 
деген сезімдерін одан сайын үлғайтып, бүлардың ойына, 
бүл әуен тіпті орнығып, бүл әуен тек қана біздің әуен 
деген үғымды бекітеді.
Рок Әуенннің әйгілі-танымалы болуына, теледидарда 
өзінің үлкен үлесін қосты. Рок -Әуеннің түбірлерін,
13

Мәдениеттану
А Қ Ш -ты ң , А ф ро-А м ериканды лы қ түрғы ндары нан, 
халық-ауыз шығармашылығынан іздеуді талап етеді. Бүл 
әуен жастардың психологиялық* көңілінің тоқтығына 
сәйкестеледі. Жастар өздерінің түлабойындағы жиналған 
стресстілік* сезімдерін, жағдайларын, болып жатқан- 
дармен, қанағаттанбауларын, айғай мен қозғалыстар 
арқылы шығаруды, босатуды талап етіп, жөн көреді. 
Бүгінгі күндегі Рок, өзімен, әртүрлі бағыттармен- 
стильдердің шеткі авангардтылықтан* бастап, шеткі 
консервативтілікке дейінгі мәнзарасын көрсетеді. Бүгінгі 
к ү н д егі Р о к -т ің ең б асқ ы сап ал ы ғы , ү зіл м е с тік
шығармашылықты ізденісі, өзгерісіз қала береді. Қазіргі 
замандағы Б үқаралы қ мәдениетте кең орын алған 
жанрдың бірі, бүл Туындыгерлік өлең.
Туындыгерлік өлең XX ғасырдың 50-і—60-ы жыл- 
дарындағы, қатты лы қты қ, идеологиялы қ басымды- 
лығының жағдайларында шығады. Бүл уақытта, шын- 
дықтағы болып жатқандармен келіспеушілігін көрсетіп- 
білдіру үшін, әртүрлі көркемділік нысандар, — “өзбаспа- 
ш ылық” баламалық бейнелеу өнері шығады. Сол кезде 
де Туындыгерлік өлеңде шығады. Туындыгерлік өлең
— өзінің түбірлерімен халықтық күлкілікті мәдениетіне 
кетеді, қал ал ы қ ауыз әдебиетінің айқы нды лы ғы н, 
бейнелерін, анекдоттары н, XIX ғасырдың қалалы қ 
ро м ан стар ы н ы ң * д ә с т ү р л е р ін , тіпті бы л ап ы тты қ 
сарындарын пайдаланады. Бүл жанрға бірінші болып 
келген Б. Окуджава* (1924 ж. туған). 1959 жылы “Арал- 
д а р ” атты ж и н ағы н ш ы ғарады . Бүл ж и н ағы н ы ң
көпшілікті тақпақтары, өлеңдер болды. Онымен бір- 
мезгілдікте, А. Галичтің (1918—1977) өлендері шықты. 
Кейіннен — Ю. Визбордің, В. Высоцкийдің, Ю. Кимнің 
өлеңдеріде шығады. Туындыгерлік өлеңінің айқы н- 
ды лы ғы на, кәдімгі адамны ң сөзінің асы қпаулы ғы ,
14

жүктеу/скачать 8,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: