Дєріс тезистері


Дене жаттығуларының мазмұны мен формасы



Pdf көрінісі
бет44/294
Дата07.01.2022
өлшемі2,95 Mb.
#20622
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   294
Байланысты:
дене тәрбиесінің оқыту әд

Дене жаттығуларының мазмұны мен формасы 
Дене  жаттығулары  мазмұны  жағынан  да,  формасы  жағынан  да  бір-бірінен 
ерекшеленеді.  Мазмұнға  дене  жаттығуларына  енетін  әрекеттерді,  сондай-ақ 
жаттығулардың  барысында  организмге  тарайтын және  оның  дене  тәрбиесімен 
айналысушыларға  тигізетін  әсерін  анықтайтын  процестерді  (психикалық, 
физиологиялық,  биохимиялық,  биомеханикалық  т.б.)  жатқызады.  Дене 
жаттығуларын  орындау  (еркін  қозғалыстарды)  қимыл-қозғалыстардың  қандай 
болатындығын  шамалаумен,  кӛңіл  аударумен,  ойланумен,  ерік  күштерімен, 
эмоциямен,  тағы  басқа  да  психикалық  процестермен  байланысты.  Түрлі  дене 
жаттығуларын орындау кезінде организмнің жүрек-қан тамырлары, тыныс алу 
және  басқа  жүйелерінің  жұмысында  әртүрлі  ӛзгерістер  болады.  Осындай 
ілгерілеушіліктер  организмінің  қызмет  ету    мүмкіндіктерін  тиісті  дәрежеде 
ӛзгертеді  және  массаның  ұлғаюы  мен  органдар  құрылымының  дамуына  алып 
келеді.  Дене  жаттығулары  мазмұнын  педагогикалық  кӛзқарас  тұрғысынан 
қарай  отырып,  олардың  білім  беру-тәрбиелеу  міндеттерін  іске  асыру  үшін 
маңызын  анықтау  (қимыл-қозғалыстық  іскерліктер  мен  дағдылар,  дене 
қасиеттерін дамыту т. б.) маңызды. Дене жаттығуларының формасы оның ішкі 
және  сыртқы  құрылымын  кӛрсетеді.  Ішкі  құрылым  белгілі  бір  жаттығуды 
орындап жатқан кезде организмдегі әртүрлі процестердің ӛзара байланысымен 
сипатталады.  Сыртқы  құрылым  -  форма  кӛрінісі,  ол  қозғалыстың  кеңістіктік, 
мезгілдік,  динамикалық  параметрлерінің  арақатынасымен  сипатталады.  Дене 
жаттығуларының  мазмұны  мен  формасы  ӛзара  байланысты.  Мазмұн  формаға 
қатысты  жетекші  рӛл  атқарады,  мысалы,  жүгіру  шапшаңдығы  артқанда 
адамның  ұзындығы  және  дененің  еңкею  бұрышы  ӛзгереді.  Бірақ  форма  да 
мазмұнға әсер етеді: мәселен, алысқа лақтыруда құлаш сермеуді дұрыс орындау 
дене қасиеттерінің кӛрініс беруіне әсерін тигізеді (лақтыру қашықтығы артады, 
мұның ӛзі бұлшық ет күшінің ӛзгергендігін дәлелдейді). 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   294




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет