Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2 47
интернетте олар туралы қол жетімді ақпаратқа алаңдаушылық білдіретіндерін
айтады. [3]
Қазақстанда, басқа елдердегідей, ақпараттық технологиялардың дамуы
заңнаманың қатаңдатылуына әкелді. Әлеуметтік желілерде мәлімдеме жасау үшін
ҚР азаматтары түзеу мекемелеріне жиі түседі. Тек қараша-желтоқсан айларында 22
жастағы солтүстікқазақстандық ұлтаралық араздықты тудырғаны үшін 3 жылға бас
бостандығынан айырылғаны, СҚО - ның тағы бір тұрғыны Ресейге қосылуға
шақырғаны үшін 5,5 жылға бас бостандығынан айырылғаны белгілі болды.
Щучинск тұрғыны терроризмді насихаттағаны үшін 6 жылға бас бостандығынан
айырылды. [4]
Төменде Қылмыстық кодекстің әлеуметтік желілердегі әрекеттері үшін бас
бостандығынан айыруға дейін жазалау қаупі бар баптарының топтамасы
келтірілген. [1]
•
130 бап. БАҚ-та және әлеуметтік желілерде таратылатын жала жапқаны үшін
2000 АЕК-ке дейін айыппұл, не сол мөлшерде түзеу жұмыстары, не 2 жылға дейінгі
мерзімге бас бостандығын шектеу, не сол мерзімге бас бостандығынан айыру
түріндегі жаза көзделген.
•
131 бап. Қорлау әдепсіз түрде жасалған қорлау 200 АЕК-ке дейін айыппұл
салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не 180 сағатқа дейінгі мерзімге
қоғамдық жұмыстарға тартуға әкеп соғады.
•
147 бап. Қызметтік жағдайды пайдалана отырып, бұзу немесе ұстап алу
арқылы алынған жеке және отбасылық құпияларды жинағаны үшін ҚР ҚК 2
жылдан 5 жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі
бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз 5 жылға дейінгі
мерзімге бас бостандығынан айыру көзделген. Оларды таратқаны үшін 7 жылға
дейін бас бостандығынан айыру керек.
•
161 бап. Басқыншылық соғысты тұтандыруға насихат жүргізу немесе жария
түрде шақыру мұндай іс-әрекет 3 жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды
атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, 3 жылдан
7 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
•
174 бап. Ұлттық ар-намысы мен қадір-қасиетін, діни сезімдерін қорлауға,
азаматтардың дінге көзқарасы, тектік-топтық, ұлттық, рулық немесе нәсілдік
қатыстылығы белгісі бойынша олардың айрықшалығын, артықшылығын немесе
кемдігін насихаттауға бағытталған қасақана іс-әрекеттері үшін әлеуметтік, ұлттық,
рулық, тектік-топтық немесе діни алауыздықты қоздыру 2 жылдан 7 жылға дейінгі
мерзімге бас бостандығын шектеу не сол мерзімге бас бостандығынан айыру
түріндегі жазаға тартылады.
•
179 бап. Билікті басып алуды немесе ұстап тұруды насихаттау немесе оған
жария түрде шақыру, сол сияқты әлеуметтік желілерді пайдалана отырып, осындай
әрекеттер жасағаны үшін билікті басып алу немесе ұстап тұру не Қазақстан
Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгерту 5 жылдан 10 жылға
дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруды көздейді.
•
180 бап. Қазақстан Республикасының тұтастығын бұзуды насихаттау немесе
оған жария түрде шақыру бұл әрекеттерді БАҚ пен әлеуметтік желілерді пайдалана