Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2 74
осы әділет органына дереу жазбаша хабарлауға тиіс. Олар тарату комиссиясының
мүшелерін мәлімдейді, АК-мен келісуде тарату рәсімі мен мерзімдерін
айқындайды (АК-нің 50-бабының 1 және 2-тармақтары). [1] Заңды тұлғаның
меншік иесі не оны тарату туралы қорытындыны белгілеген орган айқындайтын
тарату арнайы комиссиясы меншікті басқаруға сәйкес адвокаттық жеке тұлғаның
процестерін де өзіне алады, таратылатын заңды тұлғаның атынан сотқа ұсынады.
Тарату комиссиясының міндеттемелеріне заңды тұлғаны тарату туралы
мәліметтерді ҚР Әділет министрлігінің ресми басылымында жариялау,
кредиторлардың, сондай-ақ заңды тұлғаның борышкерлерінің деректерін ашуға
сәйкес бекітілген оның кредиторларына арыз беру тәртібі мен мерзімі жатады. Осы
мақсатта тарату арнайы комиссиясы таратылатын заңды тұлғаның борышкерлеріне
талап-арыз береді, шағымдар қанағаттандырылмаған жағдайда сот процесіне
талап-арыз береді. Кредиторлардың талаптарын қанағаттандыру мақсатында
қаражаттың жеткіліксіздігінің болуы тарату арнайы комиссиясы жойылатын заңды
тұлғаның мүлкін сатумен айналысады. Бұл принцип мекемелерге кеңейтілмейді.
Мекемелер, мемлекеттік мекемелер тек олардың қолындағы қаражатқа ғана жауап
береді, бірақ олардың жетіспеушілігінің болуы – институттың міндеттеріне сәйкес
оны ұйымдастырушы береді, бірақ мемлекеттік институттың міндеттеріне сәйкес –
билік немесе жергілікті адал аппарат. Шартты міндеттерге сәйкес мемлекеттік
мекемелер бекітілген смета шегінде міндет атқарады (АК 44-бабының 1-тармағы).
[1]
Шағымдар кезеңі жою туралы жариялау кезеңінен бастап екі айдан аз болуы
мүмкін емес. Осы уақыт өткеннен кейін тарату арнайы комиссиясы өтпелі тарату
балансы болып табылады, оған жойылған адвокаттық тұлғаның меншігі, қарыз
берушілер жариялаған шағымдардың тізімі, сондай-ақ оларды қарау нәтижелері
кіреді. Өтпелі тарату тепе-теңдігін жойылатын адвокаттық жеке тұлғаның меншік
иесі не оны тарату туралы рұқсатты белгілеген орган бекітеді. [4]
Жойылатын заңды тұлғаның қарыз берушілерінің талаптарын қанағаттандыру
АК-нің 51-бабында алдын ала белгіленген режимде орындалады. Қарыз
берушілердің талаптарын қанағаттандыру келесі ретпен орындалады:
1) белгілі бір мерзімді төлемдерді капиталдандыру сызығымен, өмір сүру
жағдайына, сондай-ақ әл-ауқатына нұқсан келтіруіне байланысты жойғыш заңды
тұлға міндет жүктейтін адамдардың жағдайлары қанағаттандырылады;
2) қарыз берушілердің талаптары міндеттерге сәйкес, беру құралының
шекараларында жойылатын адвокаттық жеке тұлға меншігінің бай кепілімен
қанағаттандырылады;
3) жұмыс төлеміне сәйкес есептеулер, сондай-ақ еңбек келісіміне сәйкес
жұмыс істейтін тұлғалармен шығатын жәрдемақылар төлеу, сондай-ақ авторлық
келісімдерге сәйкес өтем төлеу;
4) мемлекеттік бюджетке бөлінбейтін төлемдерге сәйкес берешек, сондай-ақ
бюджеттен тыс қаражат өтеледі;
5) заң актілерімен келісіле отырып, өзге де қарыз берушілермен есептеулер
жүргізіледі. [1]