Бярпа, эенезис
10
гойулан «мядяни йасаь»ын нятиъяляриндян доьан горху
хофу ися узун мцддят цряклярдян эетмямишдир.
Кечян ясрин 60-ъи илляринядяк Азярбайъанда мифоло-
эийа, яски ритуаллар вя инанълара тарих, ядябиййат вя мядя-
ниййят тарихиндян бящс ачан дярсликлярдя ютяри йанашылмыш,
ян йахшы щалда бязи фолклор топлуларына
бир-ики нцмуня са-
лынмышдыр. М.Сейидовун чап олунан мягаляляри вя «Азяр-
байъан мифик эюрцшляринин гайнаглары» (1983) адлы моно-
графийасы иля бу сащяйя йенидян бюйцк мараг ойанмышдыр.
Онун тядгигатларында [88-92] Азярбайъан тцркляринин бязи
мифоложи образларынын (Оьуз, юлянэ, гам, Хызыр, Коса, кечи,
варсаг, Горгуд вя с.) мядяниййят тарихиндя йери вя ролу
юйрянилмиш, даща чох сюз вя ифадялярин мифляр васитяси иля
етимоложи аспекдя изащына йер айрылмышдыр. М.Сейидов мифо-
лоэийанын мцхтялиф
проблемляриня аид зянэин йарадыъылыьы вя
елми-педагожи фяалиййяти иля мяктяб йарадан алимлярдян
биридир. О, онларла истедадлы эянъи бу сащянин арашдырылмасы-
на
истигамятляндирмишдир.
Тядгигатчылар
(А.Аъалов,
А.Шцкцров) онун фяалиййятини ики дювря айырараг эюстярирляр
ки, биринъи дювр (1950-60-ъы илляр) конкрет мясяляляря щяср
олунан мягалялярля тямсил олунур.
Мцяллиф бу дюврдя юз
ахтарышларыны бирбаша мифоложи системин бцтювлцкдя тясвири вя
бярпасына йюнялтмиш, мифолоэийайа ядябиййат тарихинин
мцхтялиф проблемляри иля ялагядар мцраъият етмишдир. Икинъи
дювря (1970-80-ъы илляр) аид ясярляриндя ися М.Сейидов ми-
фолоэийа проблемлярини даща эениш контекстдя системли ола-
раг арашдырмышдыр. Онун сон иллярдя мейдана чыхан моно-
график тядгигатлары няинки Азярбайъанда, цмумиййятля,
бцтцн тцрк дцнйасында мцщцм щадися кими гиймятлянди-
рилмялидир [2, 28; 101, 50].
Азярбайъанда мифик тяфяккцрцн гайнаглары ашкарла-
нандан сонра етнографийа вя фолклорун айры-айры мясяляляри
иля баьлы апарылан арашдырмаларда [1-3; 23; 38; 40; 42-46;
65; 881-82; 98-109; 113-119] мифоложи эюрцшлярин епос