1914
|
«Қалың мал» романын жазды. Романның тақырыбы – әйел теңсіздігі мен жастардың бас бостандығы.
|
1939
|
Оқу-ағарту саласындағы ұзақ жылғы еңбегі үшін Ленин орденімен марапатталды.
|
1944
|
«Қазақ КСР-на еңбегі сіңген мұғалім» атағы берілді.
|
1949
|
Екінші рет «Ленин» орденін кеудесіне тақты.
|
1956
|
78 жасында қайтыс болды.
|
Өзінің халық ағарту қызметіне арнаған өмірін «Орындалған арман» өмірбаяндық кітабында өрнектеді.
|
Тұрмағанбет Ізтілеуов
(1882–1939)
Туған жері: Қызылорда облысы, Қармақшы ауданы, Ленин атындағы совхозы (қазіргі Тұрмағамбет ауылы)
Қызметі: халық ақыны, аудармашы.
1896-1899
|
Бұхара қаласында «Мир араб» медресесінде оқыған.
|
1896-1905
|
«Көкелташ» медресесінде оқыған.
|
Араб, парсы, шағатай тілдерін жетік меңгерген. «Көкелташ» медресесінде тәжіктің классик жазушысы Садриддин Айнимен достасып, студенттер арасында қабырға газетін шығарып тұрған. Өзі медреседе оқып жүріп, Қарақалпақ елінде бала оқытқан.
|
1905-1925
|
ауыл мектебінде мұғалім
|
1936-1937
|
Қазақстан Халық ағарту комиссариатында ғылыми қызметкер
|
1936
|
Ә.Фирдоусидің «Шаһнамасын» қазақ тіліне еркін аударма жасаған (40 мың жол) 20.
|
1939
|
15 мамырда қайтыс болды.
|
14 жасында «Қара қоңыз» атты тұңғыш мысал өлеңін, 18 жасында «Мәрді дихан» атты алғаш дастанын шығарған.
Нәзиралық дәстүрмен шығыстық сюжеттерді негізге алып, «Данышпан қарт», «Тұтқын қыз», «Рауа бану» т.б. оннан астам дастан жазған.
Өлеңдері:
білім-ғылым:
«Балаларыма»
«Ақыл тон аңдағанға тозбайтұғын»
«Ұлдарыма»
«Абайды оқығанда»
адамдық пен ізгілік:
«Адамдық іс»
«Жақсы мен жаман»
«Қабанға қарсы ұмытылма ер дегенге»
«Толымды жігіт»
сатира:
«Құрбанғалиға»
«Бар» мен «Жоқ»
«Ал» мен «Бер»
«Бірге туған»
«Құлжан биге» т.б.
сондай-ақ
«Шәкірттеріме»
«Ұстаз ұсынысы»
«Шөлмек»
«Назым»
«Сөз берсем «жөндеймін» деп бұзасыңдар»
«Әр елдің бар бұлбұлы»
«Жоқ деме, маза өлеңде»
«Жырыңды жаз жөрмелеп»
«Хазіреті Омардың хикаялары»
«Пендесін Алла жеткерер»
«Бұйрық»
«Жыл келді»
«Сыр бойы» т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |
