) Топырақтағы зиянды заттардың құрамын нормалау

- Топырақтағы ластағыш заттар үш бағытта нормаланады:

- ауыл шаруашылығында пайдаланатын жердің егістік қабатындағы улы химикаттардың мөлшері;

- кәсіпорынның территориясындағы улы заттардың жинақталуы;

- елді мекендердің, көбінесе тұрмыстық қалдықтарды сақтайтын жерлер топырағының ластануы.

Егістік қабаттағы улы химикаттарды нормалауда екі көрсеткіш қолданылады: ШРКт және уақытша рауалы концентрация (УРКт)

ШРКт-топырақтың егістік қабатындағы заттардың ШРК, мг/кг. Бұл концентрация адамның денсаулығына, сонымен қатар топырақтың өздігімен тазалануы қабілетіне тікелей немесе жанама түрде қолайсыз әсер тигізбеуі қажет;

Өсімдіктерді зиянкестерден, аурудан, арам шөптерден қорғау үшін қолданылатын кейбір улы химикаттарға да ШРК белгілейді. Егер де әртүрлі орталар үшін ШРК шамасы белгіленбеген болса, онда уақытша гигиеналық норматив - заттардың уақытша рауалды концентрациясы (УРК) анықталады. Уақытша норматив белгілі мерзімге 2-3 жылға белгіленеді, оны есептеу арқылы анықтайды. Топырақтың санитарлық жағдайы бірнеше гигиеналық көрсеткіштермен сипатталады: санитарлық сан (белоктағы азот мөлшерінің жалпы органикалық азотқа қатынасы); сонымен қатар, ішек таяқшаларының (коли-титр), шыбынның дірнәсілдерінің (личинкалар), гельминттер жұмыртқаларының бар болуы ескеріледі. Топырақтың тазалылығы осы көрсеткіштердің жиынтығымен бағаланады.