«Экономикалық, әлеуметтік және саяси географияға кіріспе» пәні бойынша БӨЖ тақырыптары
жүктеу/скачать 483 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастыру.
- Лекция 11 Тақырыбы
- Жоғары дамыған елдер
| Лекция 10
Тақырыбы: Әлем елдерінің экономикалық ерекшеліктері Мақсаты – Бұл көрсеткіштер бойынша елдерді Мәскеу мемлекеттік университетінің географ-ғалымдары ұсынған типология бойынша топтастырады. Жоспары Қызмет көрсетудің маңызы Қызмет көрсету саласындағы ерекшеліктер Елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастыру. Ел экономикасының ауқымы ең алдымен жалпы жиынтық өнім көлемімен анықталады. Жиынтық өнімнің екі түрі бар: жиынтық ішкі өнім (ЖІӨ) және жиынтық ұлттық өнім (ЖҰӨ). ЖІӨ жыл ішінде белгілі бір аумақта өндірілген тауарлар мен көрсетілген қызметтің жалпы құнын көрсетсе, ЖҰӨ көлемін анықтауда аумақтағы шетелдік кәсіпорындар үлесі есептелмейді. Әдетте географтар салыстырулар жүргізгенде ЖІӨ көлемін ғана есепке алады. Әртүрлі елдердегі ЖІӨ көлемінің көрсеткіштері алшақтық жасамас үшін бірыңғай бірлік – АҚШ доллары пайдаланылады. Бұл көрсеткіштер бойынша елдерді Мәскеу мемлекеттік университетінің географ-ғалымдары ұсынған типология бойынша топтастырады. Бұл топтастыру бойынша тәуелсіз елдер 3 ірі топқа бөлінеді: Жоғары дамыған елдер Орташа дамыған елдер Экономикасы нашар дамыған елдер Лекция 11 Тақырыбы: Дамыған елдерді экономикалық потенциалы, шарушылық құрылымдарына сипаттама (1 сағат) Мақсаты – Дамыған елдерге тән басты белгілерін анықтап, олардың негізгі топшаларының географиялық ерекшеліктерімен таныстыру. Жоспары Дамыған елдер және олардың негізгі белгілері. Жоғары дамыған елдер. Шағын капиталистік елдер. Қоныс аударған капитализм елдері. Жоғары дамыған елдер тобына нарықтық экономика тән болатын, Экономикалық ынтымақтастық пен даму ұйымына (“Париж клубы”) мүше елдер енеді. Бұл елдерге жиынтық ішкі өнімнің және энергияны тұтынудың жан басына шаққандағы көрсеткішінің жоғары болуы, адамның өмір жасының ұзақтығы, қызмет көрсету саласының басымдылығы, экономикасының “ашықтығы”, ауыл шаруашылығы үлесінің төмендігі тән болады. Аталған елдер экономикалық дамудың постиндустриялық кезеңіне (естеріңе түсіріңдер) аяқ басқан, яғни ауыл шаруашылығының ЖІӨ-дегі үлес салмағы 2-5%-дан аспайды, өнеркәсіп үлесі жылдан жылға қысқарып келеді, қызмет көрсету саласының үлесі 60-70%-ды құрайды. Постиндустриялық елдердің экономикасының ашық сипатта болуына “көрінбейтін экспорт” (көлік және қаржы қызметі, туризм, байланыс, ақпараттық қызмет көрсету) әсерін тигізеді. Бұл елдерде байланыс жүйелерінің күшті дамуы ірі фирмалардың қызметкерлерінің үйінде жұмыс істеуіне (АҚШ-та олардың саны 4 млн. адамға, ал Ұлыбританияда 1,3 млн. адамға жетті), жеке филиалдардың жұмысын үйлестіру мақсатында бейнеконференциялар ұйымдастыруына мүмкіндік береді. Сонымен, бұл топтағы елдерге тән ортақ белгілер: Тәуелсіз болып, ұзақ уақыт дамуы; Қоғамда демократиялық принциптердің тұрақты қалыптасуы заңдардың жетілген болуы экономиканың нарықтық жолмен дамуы қызмет көрсету саласының басым болуы әлеуметтік базаның жоғары деңгейде, сапалы дамуы экономикалық және әлеуметтік дамуды қамтамасыз ететін саяси жүйенің болуы жүктеу/скачать 483 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|