Электр энергетика
Су электр станцияларының тарихы
жүктеу/скачать 9,62 Mb.
|
| 3. Су электр станцияларының тарихы
Су электр станцияларының тарихы өте ескіге қайтып кетеді. Бірінші су электр станциясы, Гидроэлектрическая станция, 1882 жылы Ваттасыда жасалды. Алыс орын бұл станция 12 кВт құру мүмкіндігіне ие болды. Сонымен қатар, 1889 жылы Ниагара-Фолс терісінде басқарылды. Осы станция үшін электр энергиясын үйрету арқылы түнгі табиғи айналымның қамтыларына электр энергиясы жасау үшін пайдаланылды. Су электр станцияларының тарихында кейбір белгілі событиялар: 20-ші ғасыр басы - 30-ші ғасырдың ортасы: Жалпы осы уақытта су электр станцияларының жасауының саны көбейіп кетті. Біраз қолданылма маңызды су жерлерінде станцияларды жасау үшін технологиялар мен биліктіліктер жасалды. 1930-ші ғасыр: Су электр станцияларының өзге даму тарихы. Аңғаралық даму мен өнімділік кезінде көбінесе көмекші атқарушыларды қолдану арқылы өзге өнеркәсіптік еңбектер жасалды. Соңғы 20-ші ғасырдың соңы - 21-ші ғасыр басы: Жылдам даму, технологиялардың жаңартылуы жаттылықтан жүзеге асырылды. Бұл уақытта әр түрлі энергия көздеріне, технологияларына жаттылықты жасау үшін жаттылықты жасау үшін жаттылықты жаңа технологияларды қолдану жаттылықты қолдау көрсетеді. Су электр станцияларының тарихы орналастырған жерден жергілікті, биыл біздік дайындағы технологиялық дамуды жасаушыларды қамтысып, жергілікті атқарушыларды басқару жаттылығын нығайту үшін осы станцияларды жасау мен жетістіру мәселелерімен қамтамасыз етуге болады. Су энергетикасы Су энергетикасы (Гидроэнергетика; грек, "һydor" — су, ылғал, energia — қызмет, әрекет) — 1) бөгет салу арқылы немесе бөгетсіз ағын судан энергия алу. Дүние жүзіндегі ең үлкен СЭС Венесуэлада (Гури бөгеті, 10 млн кВт) және Бразилияда Парана өзенінде (Итайпу СЭС-і, 12,6 млн кВт) салынған. Қазақстанда Бұқтырма СЭС-і, Қапшағай СЭС-і, Шардара СЭС-і, т.б. бар. Су энергетикасының энергия көздері сарқылмайтын (трубина арқылы өтетін су ағынының орны өзенге немесе көлге құятын өзен және бұлақ суымен толтырылады) болуы мүмкін. СЭС-тердің экологияға нұқсан келтіретін факторлары да бірталай. Мысалы, жазық жерлерде СЭС салу құнарлы жерлерді пайдалануға жарамсыз етіп қана қоймай, өзеннің экожүйесін толық бұзады. Су қойма түбінде мыңдаған тонна шөгінділер (өнеркәсіп және тұрмыстық ақаба суымен бірге өзенге түсетін улы заттектер) жиналады. Бұл су қойманы жойғанның өзінде аумақты пайдалануға жарамсыз етеді. Таулы жердегі өзендер СЭС-тер салуға қолайлы. Бірақ сейсмикалық қауіпті аудандарда алапат ықтималдығы жоғары болуы мүмкін. Жер сілкіністері орасан зор зиян келтіреді. Мысалы, Италиядағы Вайонда 1993 жылы бөгетті су жарып өткенде 2118 адам, ал Индияда Гуджерат бөгетін су жарып өткенде 16 мың адам қаза болды. Қазіргі уақытга үлкен СЭС-тер салудың келешегі жоқ, оларды бөгет салуды қажет етпейтін ағыны жылдам шағын немесе үлкен өзендерде салу ыңғайлы деп есептеледі. Кіші су энергетикасы дәстүрлі емес энергетикаға жатады; 2) бөгет салу арқылы не салмай, аққан судан энергия алу. Су энергиясының біршама арзандығына қарамастан, ресурстардың шектеулілігіне және энергия қондырғыларының көп аумақты алатынына байланысты болашақта ол дүние жүзіндегі энергетиканың 5%-ынан аспайтын болады. Су электр станциясы, оның түсінігі және су электр станциясының түрлері Су электр станциясы (ГЭС) - бұл энергия көзі ретінде су ағындарындағы су массаларының, толқындардың энергиясын пайдаланып, электр энергиясын өндіруге арналған станция. Негізінен су электр станцияларын орналастыру өзендерде, бөгеттер мен су қоймаларын салуда болады. Су электр станциясының тиімді жұмысы үшін кем дегенде екі фактор қажет: Жыл бойына сумен қамтамасыз ету кепілдігі Үлкен өзен беткейлері, күшті ағым үшін СЭС өндірілетін қуатымен ерекшеленеді, сондықтан қуаттылығы бойынша СЭС-тің үш түрі бар: Қуатты - 25 МВт және одан жоғары; Орташа - 25 МВт-қа дейін; Шағын су электр станциялары - 5 МВт дейін; Су электр станциялары пайдаланылатын судың максималды мөлшерімен де ерекшеленеді: Жоғары қысым - 60 м-ден астам; Орташа қысым - 25 м-ден; Төмен қысым - 3-тен 25 м-ге дейін. Сондай-ақ, гидроэлектростанцияның жеке түрі бар, ол айдалатын электр станциясы деп аталады, ол айдалатын электр станциясы деп аталады. Айдалатын электр станция - бұл электр жүктемесінің кестесінде күнделікті бұзушылықтарды теңестіру үшін қолданылатын су электр станциясы. Айдалатын электр станциялары электр желілерін аз тұтыну кезінде (түнде) электр энергиясын жинау және оны ең көп жүктеме кезінде босату үшін қолданылады, осылайша негізгі электр станциялары жұмыс істейтін күн ішінде қуаттылықты өзгерту қажеттілігі азаяды. Су электр станциясының ғимараты - бұл гидроэлектростанция орнатылған құрылыс, жер асты шахтасы немесе бөгеттегі ғимарат. жүктеу/скачать 9,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|