Аудиокітаптарды кім айтады? Бір немесе бірнеше кәсіби актерлер, әуесқой оқырмандар немесе тіпті автордың өзі аудио нұсқасы үшін мәтінді оқи алады. Кәсіби мамандар көбінесе сөздерді дұрыс айту және актерлік шеберлікті қолдану арқылы жұмысты жақсырақ орындайды, бірақ әуесқойлар арасында кейде «дөрекі гауһар тастар» болады.
Тәжірибелі режиссер бірнеше актерлерді дубляжға шақырып, мазмұнын сәл өзгертіп, кітапты аудио спектакльге немесе аудиофильмге айналдыра алады. Бұл жағдайда жазу үшін сөйлеуден басқа басқа дыбыстар қолданылады: судың шашырауы, желдің шуы, фондық музыка және т.б.
Оқырман таңдауы Бүгінгі күні кітап оқу мәселесі бүкіл әлемде өзекті болып отыр. «Халық әріпті сөзбен жеткізуді ұмытпағанына рахмет айт» деген сияқты пікірлер де жоқ емес. Десек те, қағаз кітап бізге ерте заманнан бері серік болып келеді. Иә, олар басқаша көрінді және жасалды, бірақ олардан бас тарту ескі шынайы досқа опасыздық жасаумен бірдей. Кейбіреулерге мұндай метафора оғаш болып көрінеді, бірақ әлемдік мәдениеттің қалыптасуы қағаз кітаптар жүзеге асқанын жоққа шығара алмаймыз.
Соңғы уақытта адамдар электронды кітаптар мен аудиокітаптарға ауысып жатқанын жиі естимін. Түсінікті – өмір ырғағы сүйікті жазушыңыздың толық шығармаларын өзіңізбен бірге алып жүруге мүмкіндік бермейді. Иә, интернеттің пайда болуымен баспа басылымдары өзектілігін жоғалтты. Соған қарамастан, ғылыми зерттеулер соңғы жылдары қағаз кітап нарығының өскенін айтып отыр. Зерттеу барысында жүргізілген сауалнама нәтижесі де қағаз кітапты қолданушылар санының көп екендігіне дәлел. Мысалы, «Яндекс» қосымшасы сауалнама жүргізіп, респонденттердің жартысынан көбі қағаз кітаптарды, 30 пайызы электронды кітаптарды, 15 пайызы аудио кітаптарды тыңдайтынын анықтады.
Біздің әлеуметтік ортада кітап оқитын адамдар көп, сондықтан біз сауалнама жүргіздік: «Қандай кітаптарды ұнатасыз?» Қоғамда жастар электронды форматты, аға буын классикалық кітаптарды таңдайды деген пікір бар екенін білеміз. Бірақ сауалнама нәтижесі бұл пікірді жоққа шығарды. Тоғызыншы сынып оқушысы қай кітаптар ыңғайлы деген сұраққа: Қағаз кітапты бірінші орынға қойды. Күтпеген жерден, «Мен балама экраннан көбірек ұнады деп ойладым », - деп жауап берді оның анасы. Қызық, солай ма? Көп пікірді ести келе, қоғамдық стереотиптер бұрмаланды.
Сауалнамаға кезек берсек.
Ендеше ең даулы түрі – аудиокітаптардан бастайық. Пандемия олардың танымал болуында маңызды рөл атқарды. Мен карантинде үйреншікті кітап оқудан бас тартқан адамдарды жақсы түсінемін. Шынында да, масштабты алты сағаттық лекциядан кейін сіз көзіңізді жұмып алып, бірнеше сағат бойы кітапқа қарағыңыз келмеуі мүмкін. Сонымен қатар, басқа бірдеңені орындау кезінде тыңдау – бірнеше істі қатар орындауға көмектеседі. Осының бәріне қарамастан, сауалнамаға қатысқандардың көпшілігі аудиокітаптарға «жоқ» деп жауап берді.