Әлеуметтік дағдыларды үйрету: позитивті өзара әрекеттестік

1-
сурет
. Әлеуметтік дағдыларды үйрету қадамдары 
 
Әлеуметтік
дағдыларды келесі әдіс
-
тәсілдердің көмегімен де үйретуге
болады: 
• 
оқушыларды өз әлеуметтік дағдыларын талдауға ынталандыру, 
• әлеуметтік дағдыларды тікелей баулу;
әлеуметтік өзара 
әрекеттестіктің 
мақсатын 
тұжырымдау 
анағұрлым маңызды 
әлеуметтік 
белгілердің мәнін 
айқындау немесе 
түсінік беру 
белгілі бір нақты 
жағдайдағы 
әлеуметтік мақсатқа 
сәйкес келетін
әрекет ету нысаны 
туралы шешім 
қабылдау
нақты жағдайға орай 
әрекет ету және 
мақсатқа жетуде өзі 
таңдаған әрекет ету 
нысанының 
тиімділігін бағалау

• 
әлеуметтік
дағдыларды қолдану жағдайларын түсіндіру және модельдеу. Мысалы, 
шынайы өмірден алынған үлгілер арқылы: жанды модель; рөлдік ойындар; ымдау тілін,
бейнежазбаны пайдалану (мысалы, жергілікті телехикаялар), әртүрлі мінез
-
құлықты және 
оларға орай
қалай әрекет ету
керек
екендігін
талқылау үшін қажетті
жерлерде жазбаны 
тоқтату арқылы; 
• 
жағдайға сәйкес дұрыс әрекет етуге
ынталандыру (тек «жаман» мінез
-
құлықты 
жоюға
ғана назар аударылмауы керек
); 
• әрбір нақты жағдайға сәйкес қалай
әрекет етуге болатынын оқушылардың есіне 
салу және ескерту («Руслан, сенен ойнағың келе ме деп сұраса, не айтар едің?»);
• әлеуметтік дағдыларға қатысы
бар
өмірлік жағдайлар мен проблемаларды еске 
түсіру үшін әдебиеттерді
пайдалану;
• 
сыныптағы 
сабақтарды 
өзара
сенімділік
ахуалын, 
басқа
адамдарды қабылдауға, бөлісуге және өзара
қолдау көрсетуге дайын болуға
ынтасын 
арттыратындай етіп қалыптастыру
және әртүрлі білім мен дағдылардың құндылығын атап 
көрсету
; 
• кері байланыс: қандай дағдылар табысты қолданылғанын, ал қандай дағдыларды 
әлі
де жақсарту қажет екендігін
айқындау
. 
Мысалы: «Руслан, сен бүгін топпен жақсы 
жұмыс істедің, топ мүшесімен қалай ақпарат бөліскеніңді байқадым. Келесі жолы топтың 
екі мүшесімен сөйлесіп көріңіз»
. 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 
1. Fisher, M. and Meyer, L. H. (2002). ‘Development and social competence after two 
years for students enrolled in inclusive and self-contained educational programs’. Research and 
Practice for Persons with Severe Disabilities, 27 (3), 165–174. 
2. Johnson, D. W., and Johnson, R. T. (1991). Learning together and alone (3rd edition). 
Englewood Cliffs, NJ: Allyn and Bacon. 
3. Johnson, D. W., Johnson, R. T., and Stanne, M. B. (2000). ‘Cooperative learning 
methods: A meta-analysis’. URL:
www.co-operation.org/pages/cl-methods.html (accessed 3 
October 2006). 
4. Topping, K. J. (2005). ‘Trends in peer learning’. Educational Psychology, 25 (6), 631–
645. 
5. James, A., Soler, A. and Weatherall, R. (2005). ‘Cognitive behavioral therapy for anxiety 
disorders in children and adolescents’ (Cochrane Review). The Cochrane Database of Sistematic 
Reviews, Issue 4 Art. No.: CD004690. DOI 10.1002/14651858. CD004690. 
6. David Mitchell. (2014). What Really Works in Special and Inclusive Education. Using 
evidence-
based teaching strategies. [Что действительно работает в специальном и 
инклюзивном образовании. Использование стратегий обучения, основанных на 
фактических данных] Second edition published. 
New York