Әлеуметтік ғылым дегеніміз не және оның деңгейі қандай? деген сұрақтың жауабы әлеуметтану пәнін түсіну мен оны зерттеу ерекшелігінен айқындалады. Егер әлеуметтануды – әлеуметтік қауымдар, олардың арасындағы әлеуметтік қатынастар, әрекеті мен бұқаралық тәртібі жөнінде ғылым деп саналса, онда әлеуметтік білім әлеуметтік қауымдастықтар мен олардың қалыптасу мен даму механизмнің білімі ретінде белгіленеді. Осы мәселелерді шешу көбінесе жалпы ғылыми және айрықша әлеуметтік әдістер арқылы жүзеге аасырылады. Әлеуметтанудың шығуының түп-тамыры көне заманға ұласады. Бұдан мыңдығын жылдар бұрын грек ойшылдары әлеуметтануға қатысты мәселелермен айналысқанын байқаймыз. Платонның «Мемлекет туралы» еңбегіндегі негізгі тұжырым әлеуметтік мәселелерді сын и талдаулардан өткізіп, қоғамды жетілдіруге бағытталған саяси ұсыныстар жасау болып табылады. «Қоғам басшысынан бастап бұзылады» деп, ол зиялылардан адамгершілік тазалықты талап етеді. «Қоғамды билеудің негізгі құралы билік жасау емс, бедер». Аристотельдің пікірінше, мемлекеттің негізгі мақсаты қоғамда көптің бәріне ортақ игіліктер мен әлеуметтік әділеттілікке жену болып табылады.
2. Әлеуметтану пәнінің даму кезеңдері
Әлеуметтанудың ғылым түрінде дамуы
әлеуметтану ғылым ретінде өзінің даму жолында негізгі 4 - кезеңнен өтті:
1-кезең. Әлеуметтану ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың жылдарының басында қоғамдық құбылыстарды баяндау сипатында болды. Бұл кезеңде ол философиядан бөлініп шығып, қоғам, адам, осылардың дамуы туралы мәселелерді зерттеудің, түсіндірудің жаңа ғылыми, әдістемелік тұжырымдарын іздестіре бастады.
2-кезең. Қолданбалы әлеуметтану ХХ ғасырдың жылдарын қамтиды. Бұл кезеңде әлеуметтанудың әдістемелік және әдістік аппаратын дайындау бастады, әлеуметтану эксперименталды (практикалық) ғылымға айналды.
3-кезең. ХХ ғасырдың жылдарын қамтитын кезеңде әлеуметтануөтендегң өзінің теорияларын, алуан түрлі ой- тұжырымдарын өмірде қолдана баста ты.
4-кезең. Бүгінгі таңда әлеуметтану әлемдік шеңберде жүйелі білімге айналды. Бұл кезеңде әлеуметтану ғылымында алуан түрлі тұжырымдамалар, көптеген теориялар пайда болды
3. Әлеуметтану пәнінің негізін салушы кім
Огюсть конт әлеуметтанудың негізін салушы
Конт жүйесі бойынша жеке адам, қоғам, жалпы адамзат өзінің дамуында міндетті түрде үш сатыдан өтеді
. Бірінші теологиялық немсе жалған сатыда (адамзатың пайда болуынан бастап біздің заманымыздың 1300 жылына дейін) адам құбылыстардың бастапқы немсе соңғы себептерін табуға тырысады. Ол «абсолюттік білімге ұмтылады». Теологиялық ойлау өз кезегінде дамудың үш кезеңінен өтеді: фетишизм, политеизм, монотеизм.
Екінші метафизикалық немсе абстрактілі стыда ( ) адам құбылыстардың ішкі табиғатын, олардың мән-мағынасын қалыптасуының басты амалдарын ұғынуға, абстракциялар жолымен түсінуге тырысады. Олар сын тұрғысынан өткізіліп қаралады. Бұл кезең адамның интеллектуалды дамуының ғылыми түрін, яғни позитивизмді дайындады.
Ал, үшінші позитивті немсе шынайы ғылыми кезеңнің (1800 жылдан бастап) негізгі белгісі – мұнда ақыл-ой түпкі себепті термин мәндердің ақылға қонымсыз анықтамаларынан бас тартып, оның орнына заңдарды қарапайым зерттеуге, яғни «бақыланатын құбылыстар арасындағы тұрақты қатынастарға» жүгінеді.
4. Әлеуметтанудың пәні және объектісі
5. «Әлеуметтік Мен» концепциясы (Д.Мид)
6. Тұлға құрылымы (әлеуметтік статусы, әлеуметтік рөлі, бағыттылық)
7. Гендерлік әлеуметтену теориясындағы концепциялар
8. Жеке мектептер мен бағыттардың дамуы (О. Конт, Э. Дюркгейм, Г. Спенсер).
9. Отбасының негізгі әлеуметтік функциялары.
10. Девиацияның теориялық тәсілдеріне қысқаша шолу (социологиялық, биологиялық, психологиялық).
11. Этнос, халық, ұлт. Этникалық қақтығыстар.
12. Гипотезалар. Айнымалылар. Үлгі. Ақпарат жинау әдістері.
13. Әлеуметтанудың негізгі парадигмалары
14. Аномия және қоғам.
15. Денсаулық және қоғам (тарихи көзқарас).
16. Тарихи перспективадағы экономикалық даму.
17. Әлеуметтану дамуының классикалық кезеңі.
18. Әлеуметтену және сәйкестілік теориясы (Т. Парсонс, Г. Мид)
19. Құқық бұзушылық және қылмыс.
20. Некенің түрлері
21. Неке және туыстық қатынас.
22. Еңбек нарығы және жұмыспен қамту құрылымы.
23. Тұлғаның әлеуметтік қалыптасуы.
24. Әлеуметтік-этникалық қауымдастықтар.
25. Жаһандық қоғамдағы еңбек рөлінің өзгеруі.
30. Девиация және әлеуметтік бақылау.
31. Денсаулық пен медицинаны зерттеудегі социологиялық көзқарас.
32. Отбасы және оның функциялары.
33. Еңбек нарығының жаһандануының әлеуметтік-экономикалық салдары
34. Әлеуметтік-еңбектік қайшылықтар
35. Жаһандану мәселелерін зерттеудің қазіргі кезеңі
36. Еңбектің түрлері
37. Экономикалық дамудың қажетті жағдайлары
38. Еңбек нарығындағы жаһандану
40. Халықаралық еңбек миграциясы
41. Әлеуметтанулық зерттеуді жобалау.
42. Зерттеу сұрағы.
43. Мәліметтерді талдау.
44. Этнос үғымымен белгілері
45. Халық. Ұлт. Тайпа
46. Ұлт. Ұлттың белгілері
47. Ұлтаралық қатынас. Этносаралық қақтығыс
48. Шовинизм. Геноцид
49. «Сәйкестілік жалпыадамзаттық сана ретінде» сөзінің мағынасын кеңейтіңіз.
50. Әлеуметтік маңызы бар аурулар. Қоғамнан оқшаулану.
51. Рөлдер мен мәртебелер.
52. Неке және туыстық қатынас.
53. Әлеуметтік және тұлғалық сәйкестік.
54. Девиация және әлеуметтік бақылау.
55. Қоғамдық-экономикалық формациялар теориясы
56. Этникалық топтар және олардың қатар өмір сүруі.
57. Медицина социологиясы
58. Қазақстандағы мемлекеттік денсаулық сақтау жүйесі
59. Денсаулық статистикасы
60. Денсаулық сақтау жүйесіндегі реформалар
61. «Денсаулық» Мемлекеттік бағдарламасын іске асыру.
Сәттілік!!!