Жекелеген мектептер мен бағыттарды дамыту (о.Конт, Э. Дюркгейм, г. Спенсер).
Құрылымдық функционализм. Конфликтологиялық теориялар. Символдық интеракционизм. Рөлдер теориясы.
1. Әлуметтану ғылым ретінде
Әлеуметтану ғылыми білімнің дара саласы ретінде біршама кеш қалыптасты. Оның негізін 19 ғасырдың екінші жартысында Огюст Конт пен Герберт Спенсер қалады. «Әлеуметтану» түсінігі алғаш рет француз философы әрі социологы О.Контпен қолданылды. Қоғам мен әлеуметтік өмір жөнінде ғылым ретінде түсіндірілді. Әлеуметтану пәнінің қалыптасауы мен дамуы әлеуметтік қатынастардың өз аспектісінде қарастыратын, көптеген жаңа әлеуметтік концепциялардың пайда болуы арқылы жүзеге асты. Жалпы бұл теориялар өзінің теоретикалық-әдістемелік мағынасы бойынша бір-біріне қайшы келді, бірақ әлеуметтанудың ғылым ретінде тарихи қалыптасуына әр теориялардың ролі айрықша келеді. Әлеуметтануды қоғамдағы әлеметтік қауымдар, қатынас, құрылым, жүйе мен ұйымдардың дамуы жөнінде зерттейтін ғылымы деп белгілейді.
Индивид және қоғам
Индивид пен қоғам арасындағы қарым қатынас «Индивид» адам тегінің нақты өкілі, жеке адам.Индивидуалдық- бұл әр адамның өзіне ғана тән жеке дара қасиеттерінің жиынтығы, яғни бір адамның екінші адамнан айырмашылығы.
Әлеуметтану тұлғаның идеалды типін, яғни оның қоғамның идеясына сәйкес келетін немесе идеалды емес, яғни қоғамға сәйкес келмейтін типін оның идеалды типтен қандай айырмашылығы, ерекшелігі барын зерттейді. Әлеуметтануда тұлға негізгі екі тұрғыдан қарастырады:
Әлеуметтену және сәйкестендіру
Әрбір жеке адам (индивид), әр жана ұрпақ өздері туып, өмір сүріп жатқан әлеуметтік жүйенін мәдени мұрасын игерудің өзіне тән ерекше жолынан жүріп өтеді.Осынау маңызды процесті ғылымда "жеке адамнынәлеуметтену" деп атайды.Әлеуметтену жәнебірегейлік теорияларыСоциологияда әлеуметтену мен сейкестендіру процестерін түсіндіретін екі теория бар. Бұл құрылымдык функционализм (Талькотт Парсонс) және символикалық интеракционизм (Джой Герберт Мид)ұсынатын рөлдік теория.Рөлдік теорияға сәйкес қоғам - бұл тұтастай алүандақоғамнын тұрақтылығын сақтау үшін жұмыс істейтін әртүрлі функционалды бөліктердін күрделі жүйесі.