272
10-Тарау. Жүйке тіні
Нейрондардың популяциясында, жүйке жүйесінің дамуының ерте са-
тыларынан бастап, онтогенездің барлық мерзімінде, жасушалардың, кейде
популяцияның 25—75% дейін жететін, жаппай өлімі байкалады. Жасушалар-
дың жоспарланған физиологиялык өлімі
(апоптоз) орталык жүйке жүйесінде де,
шеткері жүйке жүйесінде де аныкталады,
бұл кезде ми барлык нейрондардың 0,1%
жоғалтады.
1 0 .2 . НЕЙРОНДАР
Нейрон
(пеигопит
) немесе жүйке жа-
сушасы — импульстарды кабылдауға,
өндеуге, өткізуге жауапты және баска
нейрондарға, бұлшык ет және секре-
торлык жасушаларға эсер көрсететін,
жүйке жүйесінің маманданған жасушасы.
Нейрондар мәліметті жеткізетін
неироме-
диаторларды
және тағы баска заттарды
өндіреді. Нейрон морфологиялык және
кызметтік тұрғыдан дербес күрылым бо-
лып табылады, бірак өзінің өсінділері-
нің көмегімен, баска нейрондармен си-
напстык байланыстар кұрау аркылы,
жүйке жүйесінін кұрамына кіретін
реф-
лекторлық доғаларды
кұрастырады. Атка-
ратын кызметіне байланысты рефлек-
торлык доғаларда
рецепторлық
(сезім-
тал, афферентті),
ассоциативті және эф-
ферентті
(эффекторлык) нейрондарды
ажыратады. Афферентті нейрондар им-
пульсті кабылдайды, эфферентті нейрон
дар оны жұмыскер мүшелердің тіндеріне
жеткізіп, оларды жұмыска ынталандыра-
ды, ал ассоциативті нейрондар нейрон
аралык байланыстарды камтамасыз етеді.
Нейрондар пішіндері мен көлемдерінін
әр түрлілігімен сипатталады. Мишык-
тык түйіршік-жасушаларынын диаметрі
4—6 мкм, ал үлкен ми кыртысынын
Достарыңызбен бөлісу: