ҰзАҚ УАҚЫТТЫҚ ЕС – білімдер-
ді ұзақ уақыт есте ұстауды, сондай-
ақ біліктер мен дағдыларды және
орасан зор ақпарат көлемін есте сақ-
тауды қамтамасыз ететін ес жүйеше-
сі. Мәлімет-деректерді ұзақ уақыт-
тық еске енгізу мен бекітудің негізгі
механизмі, әдетте, қысқа уақыттық ес
деңгейінде жүзеге асырылатын қай-
талау деп есептеледі. Алайда таза ме-
ханикалық қайталау орнықты ұзақ
мерзімдік есте сақтауға жеткізбейді.
Бұған қоса вербалдық не оңай вер-
балданатын ақпарат жағдайында ға-
на қайталау мәліметтерді ұзақ уақыт-
тық есте орнықтырудың қажетті шар-
ты болады. Жаңа материалды ұғынып
түсінудің жаңа материал мен субъек-
тіге бұған дейінгі мәлімнің арасын-
дағы байланыстарды анықтаудың ше-
шуші мәні бар.
Мұндай есте сақталатын хабардың
сыртқы беткі нысаны елеусіз болып,
бірақ оның есесіне хабардың мәні
ұзақ уақыт есте қалады. Ұ.у.е.-те ора-
сан зор деректер сақталатынын ес-
кергенде, бұл деректер барынша
дұрыс ұйымдастырылса ғана қажет
ақпарат оңай табылатыны анық. Экс-
перименттік деректерге қарағанда,
ұзақ уақыттық есте білімдерді ұйым-
дастырудың бірнеше нысаны бір
мезгілде жұмыс атқарады. Олардың
бірі – семантикалық ақпаратты не-
ғұрлым абстрактілі, тектік және не-
ғұрлым сипатты, түрлік ұғымдарға
бөлу принципі бойынша иерархия-
лық құрылымдарға ұйымдастыру ны-
саны жекелеген ұғымдарды санат-
тың бір не бірнеше типтік өкілдерінің
айналасына топтастыру. Мысалы,
«үстел», «жиһаз» санатындағыларды
топтастыруға «хатшы» не «софа»
дегендерге қарағаңда анағұрлым
қолайлы. Ү.у.е-тегі семантикалық
ақпарат ұғымдық жайттарды ғана
емес, субъекттің қайсыбір деректер-
ге көзқарасын білдіретін эмоция-
лық-бағамдаушылық жайттарды
Достарыңызбен бөлісу: |