1 дəріс. Əлеуметтануға кіріспе Жоспар: Əлеуметтануға кіріспе.Əлеуметтанулық қиял
жүктеу/скачать 395,61 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Әлеуметтену агенттері
| Рөлді қабылдау
Символдық интеракционизм теориясының өткен ғасырдағы ең ықпалды зерттеушісі Джордж Герберт Мид болды. Мид (1934) өзім деген ұғым «мен» және «мені» деп аталатын екі компоненттен тұрады деп есептеді. Мид мен сөзі «өзім» ұғымның өздігінен болатын бөлігін, жасампаз бөлігін білдіреді, ал мені сөзі өзгелердің пайымдауын растайтын өзгелік бөлікті білдіреді деп сипаттайды. Мид қоғамда әрекет етуді және «менің» қалауы мен «мені» деген қоғамдық сананы таразылап теңгеруді рөлді қабылдау арқылы үйренеміз деп сенді. Рөлді қабылдау дегеніміз – әлемді түсінуде өзгелердің маңыздылығын және біртіндеп өзге пікірлерді қабылдауды үйрену процесі. Мидтің айтуынша, рөлді қабылдау бала кезде, отбасының құқықтары мен міндеттерін білу керек болғанда басталады. Баласы ретінде бізден не күтетінін түсіну үшін әке мен ананың көзқарасын білуіміз керек. Біз өзімізді ата-анамыздың көзқарасы арқылы көруді және солардың пікірі бойынша мінез-құлқымызды бағалауды үйренуіміз тиіс. Олардың ой-пікірлері мен өзіміздің қалауымызды білген кезде өз міндеттерімізді түсіне аламыз. Мид балалар қоғамда қалай әрекет ету керектігін ойын арқылы дамытатынын айтады. Бұл дегеніміз - балалардың ойыны көбінесе олар үшін маңызды адамдардың мінез-құлқына негізделеді деген сөз. Сөйтіп, олар өздерінің мінез-құлқын тек өзі үшін маңызды тұлғалардың көзқарастары арқылы ғана емес, сонымен қатар Мидше айтқанда, «жалпы басқалардың», яғни қарым-қатынас жасайтын, барлық басқа адамдардың пікірлері арқылы бағалауды үйренеді. Жалпы, басқалардың пікірін түсіну мәдениет нормалары мен құндылықтарын білумен тең. Әрбір адам өзінше дараланғанмен оған ықпал ететін маңызды тұлғалар болады, олар әртүрлі мәдениет пен субмәдениеттерде өседі, әркімнің білім алу және ақша сияқты әлеуметтік ресурстарға қол жеткізу деңгейі әртүрлі болады. Сондықтан адамдар қоғамның ережелеріне бағынуға бейімделеді немесе басқа жолды таңдай алады. Әлеуметтену агенттері Әлеуметтену - білім алудың үздіксіз процесі. Әлеуметтенудің ең маңызды агенті – отбасы. Ата-ананың діни ұстанымы, әлеуметтік деңгейі мен ұлты – баланың мінез-құлқына, нанымына, өзін-өзі бағалауына және қоғамда алатын орнына ықпал ететін әлеуметтенудің маңызды агенті болып табылады. Қатарластар Қатарластар тобы дегеніміз - жастары және әлеуметтік мәртебесі бірдей адамдар. Осы топтың әр мүшесі қатарлас деп аталады. Көптеген балалар осы топқа кіруге үлкен мән береді және сол топтың мәдениетін тез қабылдайды. Кейбір ғалымдардың айтуынша, қатарластардың ықпалы отбасының ықпалына қарағанда анағұрлым күшті. Біріншіден, балалар бірге жүргендіктен олардың қарым-қатынасы мен тәртібінде ұқсастықтар пайда болмайды, керісінше, олар мінез-құлқы мен тәртібі ұқсас болғандықтан достасуы мүмкін, өйткені мормондар басқа мормондарды іздейді, рейверлер өзі сияқтыларды табады. Екіншіден, жасөспірімдер достарының да, ата-аналарының да пікіріне алаңдайды, тіпті достарымен бірге болған кезде ата-аналары қолдамайтын іспен айналысса да оны ата-анасы білмей қалар деген ойда болады. Мектептер Әлемде мектеп жасындағы балалар үшін әлеуметтенудің маңызды агенті - мектеп. 5 жасқа дейін мектепке дейінгі мекемелерге баратын балалар - өмірде табысқа жету үшін қажетті негізгі мәдени, әлеуметтік және лингвистикалық дағдыларды меңгереді. Кейін олар мектепте тағы да бәрін басынан бастайды. Мектеп - еңбекке, қызметке, әскерге және басқа да ұйымдарға дайындайтын жаттығу алаңы. жүктеу/скачать 395,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|