1 дәріс. Механикалық қозғалыстардың теориялық негіздері
жүктеу/скачать 3,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Дәрістер мазмұны
| F
жєне 2 F күштер) моменттері, подшипник жақтауының фланецке қысым күшінің ( 3 F ) моменті жатады. Айтылған барлық күштердің моменттері айналу осіне перпендикуляр, демек, олардың оське проекциялары нольге тең (8.2.2-сурет).Сонымен, 0, , z z M L const = = сондықтан z осіне қарағанда импульс моментінің сақталу заңы орындалады, яғни дене бірқалыпты айналады. Дәл осындай қорытындыға біртекті дене айналғанда да келеміз. Оның қозғалысын суреттеу үшін (8.1.2) теңдеуді қолданайық. Біртекті денеге тек екі күш: ауырлық күші және айналу осі бойында оған қарсы бағытталған тірек реакциясы әрекет жасайды. Олай болса, M =0 және , const = L яғни импульс моментінің сақталу заңы орындалады, соның салдарынан дене, мысалы, z осін бірқалыпты айналады.Симметриялы біртекті және симметриялы емес біртекті денелер қозғалыстарының ұқсас болуы олардың қозғалмайтын осьті айналуларына байланысты. Бұл кезде, жоғарыда айтылғандай, айналу осьтеріне әр түрлі сыртқы күштер әрекет жасайды. Симметриялы біртекті дене айналғанда подшипниктердің оське түсіретін бүйір қысым күштері ( 1 F және 2 F ) байқалмайды. Егер ауырлық күші болмаса, тіпті подшипниктерді алып тастауға болар еді: соның өзінде ось кеңістіктегі орнын өзгертпес еді. Сыртқы күштер жоқ жағдайда дене айналғанда өзінің кеңістіктегі орнын сақтайтын осьті дененің еркін осі деп атайды. Пішіні қандай болса да, массасы кездейсоқ үлестірілген кез келген дене үшін оның инерция центрі арқылы өтетін және оның еркін осьтері бола алатын үш өзара перпендикуляр осьтерді көрсетуге болады. Оларды дененің центрлік бас инерция осьтері деп атайды.Төмендегі 8.2.3-суретте сондай центрлік бас инерция осьтері біртекті параллелепипед, цилиндр және шар үшін бейнеленген. Біртекті параллелепипедте центрлік бас инерция осьтері қарсы жақтардың центрлері арқылы өтеді, яғни барлық үш ось дененің анықталған нүктелері арқылы жүреді. Осьтік симметриясы бар денеде (біртекті цилиндрде) тек бір ось қана – симметрия осі бекітілген. Қалған екі ось ретінде дене инерция центрі арқылы өтетін, симметрия осіне перпендикуляр жазық бетінде жатқан кез келген өзара перпендикуляр екі бағыт алынулары мүмкін. Шарда бас инерция осьтері инерция центрі арқылы өтіп, өзара перпендикуляр үш симметрия осьтері бойында жатады. 8.2.2 - сурет m i R i жүктеу/скачать 3,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|