ұзақтығы. Оны ерекшелеу үшін
деп белгілейік. Осы ұзақтық қозғалатын жүйедегі
бақылаушы үшін қандай болмақшы?
(10.1.12)
-теңдеуден
2
2
,
1
t
υ
c
=
−
яғни
.
t
(10.2.5)
Егер оқиға қозғалмалы жүйеде жүріп жатса, өзіндік ұзақтық
t
=
болар еді. Онда
(10.1.13)-те
н
2
2
,
1
t
υ
c
=
−
яғни
t
. (10.2.6)
(10.2.5), (10.2.6) қатыстардан өзіндік ұзақтық барлық мүмкін болатын ұзақтықтардың ең
азы болытыны көрінеді. Бұл қорытынды ХХғасырдың 30-жылдары ғарыштық сәулелер
құрамында μ - мезондар табылғанда тәжірибелік қолдау алған болатын. Олардың өмір сүру
уақыты Жердегі сағат бойынша әртүрлі болғанмен де, өзіндік ұзақтық интервалына
көшкенде бірдей уақыт өмір сүретіндері дәлелденді.
Кесіндінің ұзындығын дұрыс өлшеу үшін міндетті түрде өлшеу жүріп жатқан жүйедегі
сағат бойынша екі ұшының да координаталарын бір мезетте анықтау керек. Өлшенетін
кесінді қозғалмайтын жүйеде
x
осінің бойында тыныштық қалыпта орналассын. Оның басы
мен аяғының координаталары:
x
1
= 0,
x
2
=
l
. Кесіндінің өзіндік ұзындығы
l
=
x
2
-
x
1
=
l
0
. Осы
ұзындықты қозғалмалы жүйеде тұрып өлшейік. Лоренц-Эйнштейннің координаталарды
кері түрлендірулерін (10.1.13) - ті қолдана отырып,
0
2
2
,
1
l
l
υ
c
=
−
яғни
0
l
l
(10.2.7)
екенін көреміз. Егер кесінді қозғалмалы жүйеде тыныштық қалыпта болып, басқа шарттар
сақталса,
0
l
l
=
, ал
l
-дің мәнін Лоренц-Эйнштейннің тура
(10.1.12)
түрлендірулерінен
анықтаймыз.
0
2
2
,
1
l
l
l
υ
c
= =
−
яғни
0
.
l
l
(10.2.8)
(10.2.7), (10.2.8) формулалардан кесінді ұзындығы салыстырмалы шама екендігі және қай
жүйеде тыныштық қалыпта болса, сонда ең ұзын болатыны байқалады.
Достарыңызбен бөлісу: