1 дәріс. Механикалық қозғалыстардың теориялық негіздері



Pdf көрінісі
бет87/132
Дата28.11.2023
өлшемі3,36 Mb.
#130617
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   132
Байланысты:
Дәрістер мазмұны

u

жылдамдығы 
υ
жылдамдыққа қарама-қарсы болғандықтан, теңдеудің оң 
жағында минус таңбасы тұр. Үдемелі қозғалыс алдындағы зымыранның жылдамдығын 
0
υ
, массасын 
0
m
арқылы белгілейік. Онда (10.5.9) теңдеуін
dm

m
u
= −

(10.5.10) 
түрінде жазып және оны интегралдап, 
(
)
0
0
ln
ln
υ υ
m
m
u


= −

(10.5.11) 
К.Циолковскийдің белгілі формуласын аламыз. Бұл нәтижені төмендегідей түрлерде 
қолданған қолайлы: 
0
0
ln
,
m
υ υ
u
m

− =
(10.5.12)
(
)
0
/
0
e
.
υ υ
u
m
m

− −
=
(10.5.13) 
Циолковскийдің (10.5.12) формуласы массасы 
0
m
-ден 
m
-ге дейін азайған зымыран 
жылдамдығының өзгеруін өрнектейді, ал (10.5.13) жылдамдығы «
0
υ
-ден υ -ға өзгерген 
зымыранның массасы қалай өзгереді?» деген сұраққа жауап береді. Егер зымыран 
тыныштық қалыптан үдемелі қозғала бастаса, онда (υ
0
=0).
 
10.5.2. Релятивистік қозғалыс 
(10.5.4) теңдеуді қорыту барысында оның жылдамдықтардың әрі үлкен, әрі кіші 
мәндерінде де қолданылатынын атап өттік. Релятивистік жағдайда


2
2
,
1
m
m
υ
c

=

(10.5.14) 
мұнда 
m

- зымыранның айнымалы тыныштық массасы (бұл жерде штрих таңбасы 
массаның зымыранмен байланысқан қозғалмалы санақ жүйесінде қарастырылып 
отырғанын көрсетеді). Қозғалыс барысында зымыранның тыныштық массасы азаяды. 
Жоғарыда айтылғандарға байланысты (10.5.4) релятивистік жағдайда
2
2
2
2
1
1
d
m
d
m
dt
dt
υ
υ
c
c














=
















Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   132




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет