1. Жүрек, дамуы, топографиясы, шекаралары, жүрек қақпақтарының алдыңғы кеуде қабырғасына проекциясы
Көру агзасы: жалпы курылысы.Көз алмасынын көмекші аппараты. 100 текст ру
жүктеу/скачать 268,37 Kb.
|
| 67. Көру агзасы: жалпы курылысы.Көз алмасынын көмекші аппараты. 100 текст ру
1. Көру агзасы: жалпы курылысы. Көру агзасы, organon visus, не көз, organa oculiaccessoria, кабактардан, көз жасы oculus, көз алмасынан, bulbus oculi, көру аппаратынан, көз алмасы булшыкеттерінен нервінен, n. opticus, жане косалкы агзалардан, жане нервтерден турады. Көз алмасы, bulbus oculi дурыс емес шар тәріздес пішінде болады. Карап зерттеуге тек алдынгы, кіші, аса шыгынкы бөлігі - мөлдір кабык, cornea, оны коршап жаткан калган бөлігі колданымды, улкен бөліккөзуянын терен бөлігінде жатады. Көз алмасынын екі белдеуін айырады: алдынгы және арткы. Алдынгы белдеу, polus anterior, аса шыгынкы орталык бөлікте, мөлдір кабыктын алдынгы бетінде орналасады, ал арткы белдеу, polus posterior, көз алмасынын арткы сегментінін ортасында, көру нерві шыгу орнынан сәл сыртына таман орналасады. Алдынгы және арткы белдеулер аракашыктыгы шамамен алганда - 24 мм. Көз алмасынын екі белдеуін косып туратын сызыкты көз білігі, axisoculi, немесе көздін геометриялык білігі, axisoculigeometrica, немесе көздін сагиталді білігі, axisoculisaggitalis деп атайды. Осы аталган біліктен көздін ішкі білігі шыгады, axisoculiinterna, ол 21,3 мм жетеді де, мөлдір кабыктын өзіне сәйкес келетін ішкі білігінін онын алдынгы белдеуімен туйісетін нуктесін, торлы кабаттагы көз алмасынын арткы белдеуіне сәйкес келетін нуктесімен косып жалгайды. Көз алмасынын ен улкен кигашынан алгандагы көлемі орта есеппен 23,6 мм тен, ал тігінен алгандагы көлемі - 23,3 мм. Көз алмасынын фронталді жазыктагы ен көп аукымын косып туратын сызыкты, экватор деп атайды. Ол мөлдір кабат шетінен 10-12 мм артка карай орналасады. Экваторга перпендикулярлы өткізіліп, онын екі белдеуін көз алмасы бетінде косып туратын сызыктарды меридиандар деп атайды . Олардын көлденен және тік сызыктары көз алмасын жеке шаршыларга (квадраттарга) бөледі. Көз алмасынын негізгі массасын ішкі ядро немесе уш кабатпен коршалынган мөлдір курама курайды, осы мөлдір кураманын курамына шынытәрізді дене, corpusvitreum, көзбуршак, lenscrystallina, сулы ылгал, humoraquosus кіреді. Көз алмасынын косымша аппаратына (немесе корганыс аппаратына) кабактар мен көзжас аппараты жатады. Кабактар жогаргы және төменгі, раіpebraesuperioretinferior, алдынан көз алмасын шектеп туратын тері катпары. Кабактар жабылып турганда, көз алмасын толыгымен жабады; ашык турганда олардын шеттері кабак санылауын, rimapalpebrarum, шектеп турады; жогаргы кабак төменгіден улкен. Әр кабакта кабактын тек, ягни алдынгы және арткы беттерін, faciespalpebrarumanterioretposterior, және екі шетін: кабактын көз санылауын, rimapalpebrarum, курайтын көз шетін, margoorbitalispalpebrae, мен кабактын бос шетін, margoliberpalpebrae, айырады. Кабактын алдынгы беті, faciesanteriorpalpebrae, жогаргы, сондай-ак төменгісі да шыгынкы әрі терімен жамылган, онда көп мөлшерде май және тер бездері болады. Жогаргы кабак каспен, supercilium, шектеледі. Кас көзуянын жогаргы шетінде жататын толкынтәрізді тері төмпешігі. Ол медиалді бөлікте шыгынкылау және сыртына карай жінішкереді. Кас беткейі кыска шаштармен жамылган. Жогаргы кабак тартылган куйде болганда онын көзуянын жогаргы шеті денгейінде турады да, анык көрінетін жогаргы көзуялык-кабактык жулге курайды, sulcusorbitopalpebralissuperior. Төменгі кабак урттан әрен білінетін кабак-урт жулгесімен, sulcuspalpebralis,бөлектеледі. Төмен караган кабак куйінде онын терісі көзуянын төменгі шеті денгейінде, жогаргы кабак манындагыдай төменгі көзуялык-кабактык жулге, sulcusorbipalpebralisinferior, курайды. Кабактын көзуялык шеті, margoorbitalispalpebrae, онын терілік жамылгыларынын іргелес маны терісіне ауысу орны болып табылады. Кабактын бос шеті,margoliberpalpebrae, 2 мм дейінгі калындыкта болады. Кабактын осы шеті өзінін біршама бойында дога тәрізденіп алга иілген, тек медиалді бөлігінде иілуі жогалады. Бул жерде жогаргы және төменгі кабак шеттері тиісінше усті мен астына иілген куйге енеді де, бір-бірімен жалгаса келе медиалді дәнекер, comissuramedialis, көмегімен көздін дөнгеленген, медиалді бурышын, angulusoculimedialis, курайды. Кабактын латералді жагынан латералді дәнекерге, commissuralateralis, жалгасып көздін ушкір латералді бурышын, angulusoculilateralis, тузеді. Көздін ішкі бурышында, жогаргы және төменгі кабактар шеті арасында аккызыл турдегі төмпешік, ет буртігі орналасады, онын айналасында көзжас көлі, lacuslacrimalis, болады. Көзжасбуртігінен ішке карай кішігірім конъюнктиванын тік катпары орныгады, оны жартыай катпары, plicasemilunaris, деп атайды, бул катпар жануарлардын рудиментарлык ушінші кабагы, palpebratertia, саналады. Кабак шетінін көзжас буртігін айнала орналаскан бөлігі кабак шетінін көзжас бөлігі, parslacrimalismarginalispalpebralis, деп аталады, өзге көп бөліктен айырмашылыгы ол көз алмасымен жанасады да, кабак шетінін көздік бөлігі, parsbulbosamarginispalpebralis, делінеді. Кабак шеті кабактын алдынгы және арткы беттеріне ауысып өтіп, олардан тиісінше алдынгы және арткы кабак шетімен (немесе кабак кырымен), limbuspalpebralisanterioretposterior, бөлектеледі. Кабактын алдынгы шеті аздап дөнгеленген куйде болады. Онын артында кабак бойында көп мөлшерде шаштар - кірпіктер, cilia, шыгып турады да, төменгі кабакта төмен, жогаргы кабакта жогары кайырылады. Осы жерде жогаргы және төменгі көзжас өзекшелері, canaliculilacrimalissuperioretinferior, басталады, олар емізікшелердін жогаргы ушында айкын көрінетін тесіктермен ашылады: жогаргы және төменгі көзжас нуктелері, punctaІасrimaliasuperiusetinferius. Кабактын арткы кыры бірден кабактын арткы бетіне, faciesposteriorpalpebrae, ауысып өтеді. Кабактын арткы беті иілген және барша бойында кабактардын дәнекер кабыгымен, кабак конъюнктивасымен, conjunctivapalpebrarum, көмкерілген. Конъюнктива кабыргалардын арткы кырынан (шетінен) басталып, жогаргы және төменгі кабактардын көзуялык шеттеріне жетіп, артка кайырылады да, көз алмасына ауысып өтеді. Көз алмасынын алдынгы бөліктерін көмкере отырып, конъюнктиваlimbusсогпеае, жетеді. Конъюнктиванын осы бөлігін көз алмасы конъюнктивасы немесе склера, conjunctivabulbioculi, s.conjunctivasclera, деп атайды. Көз алмасы конъюнктивасысклерамен еркін турде жалганады. Кабак конъюнктивасынын көз алмасы конъюнктивасына ауысу орны конъюнктиванын жогаргы және төменгі кумбездерін, fornicesconjunctivae, superioretinferior, курайды , олар конъюнктиванын баска бөліктерімен коса алдына карай көз санылауы бойымен ашык және көзді жумганда жабылатын конъюнктива капшыгын, saccusconjunctivae, шектеп турады жүктеу/скачать 268,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|