1. Психология пәнінің зерттеу объектісі мен міндеттері Ең алдымен психология деген сөз не мағына береді,осыны ашып алайық. Психология грек тілінен енген сөз. «Жан туралы ғылым»
Ерік туралы жалпы түсінік. Еріктің амал кезеңдері
жүктеу/скачать 114,94 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 19.Тұлға түсінігі. Тұлғаның қалыптасуы мен дамуы
| 18.Ерік туралы жалпы түсінік. Еріктің амал кезеңдері
Жалпы ерік дегеніміз-бұл адамның мінез құлқын сапалы түрде меңгеруі,белгілі бір мақсатқа жетуде,ір-әрекетті орындап шығуда қиындықтарды жеңе білуі.Ерік адамдардың қимыл әрекеттерін екі топқа бөледі Бірінші бұл-еркісіз әрекеттер,яғни мақсат қойылмайтын қозғалыстар,көздің жұмылуы, жөтелу сияқтыы. Екіншісі бұл-екіті әрекет. Бұл жерге түскен затты көтеріп алу сияқты қарапайым қозғалыстан бастап,ерекше ерлікке күрделі тарихи қызметке дейін болуы. Жалпы еріктің амал-кезеңдері Бұл мәнісі мен құрылымы жағынан өте күрделі процесс. Немесе ерікті амал, бұл мазмұны тұрғысынан өте күрделі психологиялы қәрекет. Бұл әрекет бірнеше кезеңдерден тұрады. Мақсат және оған жетуге ұмтылу,яғни дайындық кезеңі десек те болады Екінші бұл-Мақсатқа жету мүмкіншіліктерін түсіну,яғни мақсат қою Үшінші бұл-ниет-тілектердің пайда болуы Төртіншісі бұл-тартысы және оның бірін қалау Бесіншісі-Тоқтамға келу үшін мүмкіншіліктердің бірін қалау Алтыншысыбұлтоқтамғакелгеншешімдіорындау. Әрбір ерікті әрекетте белгілімақсат бар. Адам қандай да болмасынбелгіліістіорындау, өзінің қажеттілігін қанағаттандыру үшін өз жағдайын соған бейімдейді. Бұлалға мақсат қойып, соған ұмтылу, яғни мақсатты әрекет немесе не себептен адам осындайқажеттіліктіорындауғатиіс, ол не үшінқажетдегентілекбілдіру. Соданкейін осы тілектіорындаудыңжолдары мен Амалы іздестіріледі. Олардыңішінен аса қажетті және маңызды дегені таңдапалынады. Айталық, мамандықтыөзгертукерек, не экспедицияға бару керекболады. Бұлкезеңдеадамалдынақойғанмақсатын тек қалапқанақоймай, оныңмәнінтүсінеді, ақыл-ой талқысынасалады. Сөйтіп, оғанқалайдажетугеәрекеттенеді. Бұл – еріктіәрекеттіңинтеллектуалдықкезеңі.Нағыз ерікті әрекет адамның алға қойған мақсатына жету үшін белгілі тоқтамға келіп, шешім қабылдауынан көрінеді. 19.Тұлға түсінігі. Тұлғаның қалыптасуы мен дамуы Кез-келген құбылыс сияқты жеке тұлғаның психикалық өмірі белгілі құрылымнан тұрады. Адамдардың дара психологиялық ерекшеліктеріне байланысты және жеке тұлғаныңөзіне тән қгрылымыныңбірінші бөлігі оның бағыттылығын сипаттайды. Бағыттылық әртүрлі қасиеттердің өзара байланысты қажеттіктермен қызығуларды, идеялармен тәжірибелік ұстанымдардың жүйесін қамтиды. Жеке тұлға психологиялық құрылымының екінші бөлігі жеке тұлғанын мүмкіншілігін айқындайды және белгілі бір іс-әрекетті нәтижелі камтамасыз ету үшін кабілеттіктерді камтилы, Қабілеттіктер өзара байланысты және бір- бірімен өзара әрекет етелі. Тәртіп бойынша кабілеттіктердің бірі үстемдік жасап, жетекшілік етеді, басқалары оған бағынады. Мысалы, А.С. Пушкинде акындык өнер үстемдік етті, бірак ол өзін тарихшы және талантты суретші ретінде де таныта білді. Қабілеттіктердің аратынасынын сипатына бағыттылықтың құрылымы әсер етеді. Өз кезегімен кабілеттіктерді даралау жеке тұлғаның шындыққа қатынасынын тандамалығына әсер етеді. Жеке тұлғанын құрылымының үшінші бөлігі мінез болып табылады немесе әлеуметтік ортадағы адамнын мінез-құлық стилі. Мінез күрделі синтетикалыҡ құрылым, ол адамның рухани өмірінде мазмұн мен түр бірлігінде аңғарылады. Мінез жеке тұлғаны гұтас көрсете алмағанымен, оның касиеттерінін. бағыттылығы мен ерік-жігерінің, интеллектуалдық және эмоциялық сапаларының, темпераментте байқалатын типологиялык ерекшеліктерінін күрделі жүйесін білдіреді, Төртінші бөлігі басқару жүйесі болып табылады, ол көп жағдайда «мен» деген ұғымды білдіреді. «Мен» - жеке тұлғаның өзіндік сапа құрылымы, ол өзін-өзі реттеп отыруды іске асырады: іс- әрекетті күшейту немесе бәсендету, өзін-өзі бақылау және іс-әрекет пен құлықты басқару, іс-әрекетті жоспарлап отыру Сонымен өзін-өзі баскарудың жеке тұлғаның мақсатты ұйымдасқан өмірі мен қызметінде ерекше манызы зор. Жеке тұлғаның ұйымдаскан бағыттылығы қабылдаудың және оған байланысты эмоциялык реакциянын тандауына әкеледі, Демек, жеке тұлғаның құрылымы өте күрделі, жан-жакты және сан-қырлы. Оның барлық компоненттері өзара байланысты және өзара тәуелді. Жеке тұлғаның дамуымен оның құрылымы да өзгеріп отырады. Сонымен катар әрбір жеке тұлғанын құрылымы салыстырмалы түрде тұрақты. Әрбір адам тұрақтылық пен өзгермеліктін бірлігі, тек қана сондай құрылым адамға өзімен өзі болуға, икемділік көрсетуге өмір салтын сол жағдайларға сай жүргізуге көмектеседі жүктеу/скачать 114,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|