Талдағыштардың морфологиялық ерекшеліктері

• Талдағыштардың морфологиялық ерекшеліктері:
• 1. Талдағыштар жүйесі көп қабатты жүйке клеткаларынан тұрады. Олардың алғашқы
• қабаты қабылдағыш элементтерден, ал соңғы-үлкен ми сыңары қыртысының
• нейрондары болып табылады.
• 2. Талдағыштар көп жолды болады.
• Олардың әрбір қабатындағы жүйке элементтері көптеген жолдары арқылы бір-
• бірімен байланысады. Талдағыштардың мұндай көп жолдары жасалған талдаудың
• сенімділігін және дәлдігін қамтамасыз етеді.
• 3. Талдағыштардың құрылымында сезіну “алқымы“- “воронка“ деген
• кездеседі. Олардың шектес қабаттардың элементтері санына байланысты.
• Кеңейетін және тарылатын “алқымдар“ түрі болады. Олардың
• физиологиялық маңызы: тарылатында – керек емес ақпаратттарды жеткізбеу,
• ал кеңейетін де - әртүрлі сигналдарды жете және өте терең талдауға мүмкіндік
• жасау.
• 4. Талдағыштардың тура (тік) және көлденең дифференциясы (ажыратылуы)
• болады. Тура да – әр қабатта жатқан нейрондардың жеке қызметтері болады.
• Көлденең де бір қабатта жатқан элементтердің қызметі әртүрлі болуы.

Физиологиялық ерекшеліктері:

• Физиологиялық ерекшеліктері:
• 1. Талдағыштар адекватты (өзіне тән)
• тітіркендіргіштерге өте сезімтал болады.
• 2. Адекватсыз тітіркендіргіштерге талдағыштардың
• сезімталдығы төмен болады
• 3. Адаптация - талдағыштардың ұзақ әсер ететін
• тітіркендіргіштер күшіне бейімделуі
• 4. Вебер-Фехнер заңдылығына бағыну. Тітіркенудің
• сезілетін күш өсімі алдыңғы әсер еткен күштің белгілі
• бір мөлшеріне жетсе, яғни сол күштің 1/30 бөлігі болса
• ғана ол түйсінілетін болады.
• Мынадай теңдеумен көрсетіледі:
• I/I = constanta; I – тітіркендіргіш күші, I – күш өсімі.
• 5. Ақпаратты тану, өңдеу және кодтау.
• Тітіркендіргіштер туралы ақпараттар топтасқан серпіністер
• арқылы миға жеткізіледі. Олардың стандартты өлшемдері болады
• (амплитудасы, ұзақтығы, формасы), топтар (пачка) ішіндегі
• серпіністердің саны, жиілігі, уақыты тітіркендіргіш түріне
• байланысты.

• Рецепторлар қозуының механизмі
• І. Біріншілік сезгіш. Тітіркендіргіш әсері  мембрана рецепторларының белок молекуласымен әрекеттесуі (І нейрон)  мембрананың иондарға өтімділігінің өзгеруі  деполяризация  ӘП.
• ІІ. Екіншілік сезгіш. Тітіркендіргіш әсері  мембрана рецепторларымен әрекеттесуі  рецепторлық потенциал  медиаторлардың бөлінуі  генераторлық потенциал  ӘП.