Шеткі бөлімі: - тері рецепторлары; - проприоцепторлар

1. Шеткі бөлімі: - тері рецепторлары; - проприоцепторлар.

• 1. Шеткі бөлімі: - тері рецепторлары; - проприоцепторлар.
• Тері рецепторлардың түрлері:
• жанасуды (сипап сезуді) қабылдайтын рецепторлар: Меркель дисклері, Мейснер денешіктері;
• қысымды, тербелуді қабылдайтын рецепторлар -Фатер-Пачини денешіктері;
• жылылықты қабылдайтын - Руффини деншіктері;
• суықтықты қабылдайтын - Краузе сауытшалары;
• ауырсынуды сезетін рецепторлар (ноцицепторлар) - бос жүйке ұштары.
• Проприорецепторлар түрлері:
• - ет ұршығы ішіндегі біріншілей сезімтал жүйке ұштары;
• - ет ұршығы ішіндегі екіншілей сезімтал жүйке ұштары;
• - сіңірдегі Гольджи рецепторлары.

2. Өткізгіш бөлімі

• 2. Өткізгіш бөлімі
• Тері рецепторларымен проприрецепторларда пайда болған серпіністер жұлынның екі өткізгіш жолдарымен өтеді: лемниск және жұлын-таламустық сезгіш жолдарымен
• - Лемниск жолы: терінің (жанасу және қысым сезімдерін) және ет рецепторларының серпіністерін  жұлын түйінінен (1 нейрон)  дорзалды - артқы бағандарынан  сопақша миға (Голля және Бурдах ядроларына), екінші нейроны  қиылыс  таламустың вентральды ядроларында (үшінші нейрондары).

• - Жұлын-таламустың жолы:
• Ауырсыну,температуралық сезімдерінің серпіністері  жұлын түйіннен (бірінші нейроны)  жұлынның артқы мүйіздерінің сұр затында (екінші нейроны )  жұлын-таламустық жолмен  таламустың вентральды ядроларына (үшінші нейроны)
• 3. Орталық бөлім:
• Үлкен жарты шарлар қыртысының соматосенсорлық
• аймағы -(артқы орталық қатпар)

Дәм сезу талдағышы, бөлімдері

• 1. Шеткі бөлімі:
• Дәм рецепторлары - дәм сезу баданалары олардың әрбіреуі - 2-6 қабылдағыш және тірек жасушалардан құрылады.
• Рецепторлық дәм клеткасының ұзындығы 10-20 мкм,
• Көлденеңі - 3-4 мкм, жоғарғы саңылауға қараған ұшында өте жіңішке 0,1-
• 0,2 мкм-дей түктері болады.
• Дәм баданалары орналасқан дәм емізікшелердің үш түрін ажыратады: саңырауқұлақ тәрізді, науа тәрізді және жапырақ тәрізді. Дәм рецепцияның зонасы: тілдің емізікшелерінде, жұмсақ таңдайда, тілше мен жұтқыншақтың артқы жағында, көмекейде (бадамшаларда).
• Дәм рецепторларының ең көп орналасқан жерлері –тілдің ұшы,бүйірлері
• және түбі.
• Дәм қабылдағыштары төрт түрлі дәмді сезеді:
• тәтті, ащы, қышқыл, тұзды.
• Тілдің түбі – ащыны
• ұшы - тәттіні
• бүйірлері – қышқылды және тұзды.