Жылы
|
Лауреаттың
аты-жөні
|
Сыйлыққа ие болған еңбегінің мазмұны
|
1901
|
В. Рентген
|
есімімен аталған сәулелерді ашқаны
|
1902
|
Г. Лоренц және П. Зееман
|
сәулеленуге магнетизмнің әсерін зерттегені үшін
|
1903
|
А. Беккерель
|
радиоактивтілікті ашқаны үшін
|
|
П. Кюри және М. Кюри-Склодовская
|
радиоактивтілікті зерттегендері үшін
|
1904
|
Дж. Релей
|
маңызды газдардың тығыздықтарын және осы арқылы аргонды ашқаны үшін
|
1905
|
Ф. Ленард
|
катодты сәулелер бойынша жұмысы үшін
|
1906
|
Дж . Дж . Томсон
|
газдардың электр өткізгіштігінің теориялық және экспериментальды зерттеулеріне қосқан үлесі үшін
|
1907
|
А. Майкельсон
|
оптикалық құрылғылары және олардың көмегімен жүргізілген спектроскопиялық, метрологиялық зерттеулерлері үшін
|
1908
|
Г.Липпман
|
интерференция құбылысына негізделген фотоларға түрлі – түсті түс беру әдісі үшін
|
1909
|
Дж. Маркони және К. Браун
|
сымсыз телеграф ойлап тапқаны үшін
|
1910
|
И. Ван дер Вальс
|
газдар мен сұйықтардың теңдік қалпы жұмысы үшін
|
1911
|
В. Вин
|
жылулық сәуле шашу заңын ашқаны үшін
|
1912
|
Н.Дален
|
маяк және бакен аккумуляторлары үшін автоматтық реттегіштер ойлап тапқаны үшін
|
1913
|
Х. Каммерлинг– Оннес
|
төменгі температуралы заттардың қасиетін зерттеп, сол арқылы сұйық гелийді ашқаны үшін
|
1914
|
М. фон Лауэ
|
Х - сәуле кристалды дифракцияны ашқаны үшін
|
1915
|
В.Г.Брегг және В.Л. Брегг
|
1916 жылғы қосымша ақшалары арнайы фондта сақталды
|
1916
|
|
берілмеген
|
1917
|
Ч. Баркла
|
элементтердің рентген сәулелерін шашу қасиетін ашқаны үшін
|
1918
|
М. Планк
|
кванттық эергияны ашқаны үшін
|
1919
|
И. Штарк
|
Допплер құбылысын ашқаны үшін
|
1920
|
Ш. Гильом
|
физикалық өлшем бірліктерін, темір – никель құймаларының аномальдығын зерттеген үшін
|
1921
|
А. Эйнштейн
|
теориялық физикаға қосқан үлесі, әсіресе фотоэлектр эффектісін ашылуына үлес қосқаны үшін
|
1922
|
Н. Бор
|
атомдар құрылысын, сәуле шашуы жұмыстары үшін
|
1923
|
Р. Милликен
|
қарапайым электр заряды, фотоэлектр эффектісі жұмыстары үшін
|
1924
|
К. Зигбан
|
рентгендік спектроскопияны ашқаны және зерттегені үшін
|
1925
|
Дж. Франк және Г. Герц
|
электронның атоммен соқтығысу заңын ашқаны үшін
|
1926
|
Ж. Перрен
|
заттың дискреттік құрылысы және седиментарлық тепе – теңдікті ашқаны үшін
|
1927
|
А. Комптон
|
өзінің аты берілген эффектіні ашқаны үшін
|
1928
|
О. Ричардсон
|
термоиондық құбылыс және өз атымен аталған заң үшін
|
1929
|
Л. де Бройль
|
электронның толқындық табиғатын ашқаны үшін
|
1930
|
Ч. Раман
|
жарықтың шашырауы және аты берілген эффектіні ашқаны үшін
|
1931
|
Ч. Раман
|
сыйақысының 1/3 негізгі фондта, 2/3 арнайы фондта болды
|
1932
|
В. Гейзенберг
|
кванттық механиканың негізін қалағаны үшін
|
1933
|
Э. Шредингер және П. Дирак
|
атомдық теорияға енгізген жаңалығы үшін
|
1934
|
Э. Шредингер және П. Дирак
|
сыйақыларының 1/3 негізгі фондта, 2/3 арнайы фондта болды
|
1935
|
Дж. Чедвик
|
нейтронды ашқаны үшін
|
1935
|
В. Гесс
|
космостық сәулеленуді ашқаны үшін
|
1936
|
К. Андерсон
|
позитронды ашқаны үшін
|
1937
|
К. Дэвиссон және Дж.П. Томсон
|
тәжірибе жүзінде кристаллда электрон дифракциясын ашқаны үшін
|
1938
|
Э. Ферми
|
нейтрон бұлттарының көмегімен жаңа радиоактивті элементтердің барлығын және баяу нейтрондар арқылы жүретін реакцияны ашқаны үшін
|
1939
|
Э. Лоуренс
|
циклотронды ойлап тапқаны және соның негізінде жасанды радиоактивті элементтерді алғаны үшін
|
1940-1942
|
Э. Лоуренс
|
сыйақысының 1/3 негізгі фондта, 2/3 арнайы фондта болды
|
1943
|
О. Штерн
|
молекула шоғырының дамуына үлес қосқаны және протонның магниттік моментін ашқаны үшін
|
1944
|
И. Раби
|
атом ядросының магниттік өлшемін өлшеуге арналған резонанстық әдісі үшін
|
1945
|
В. Паули
|
Паули принципін ашқаны үшін
|
1946
|
П. Бриджмен
|
жоғары қысым алуға арналған құрылғы ойлап тапқаны және осы салада физикаға сіңірген еңбегі үшін
|
1947
|
Э. Эпплтон
|
физикада үстінгі атмосфераға байланысты жүргізген зерттеулері, әсіресе «Эпплтон қабатын» ашқаны үшін
|
1948
|
П. Блэкетт
|
ядролық физика және космостық сәуле шашу облыстарындағы , Вильсон камерасының әдісін ойлап тапқаны үшін
|
1949
|
Х. Юкава
|
ядролық күштер бойынша жүргізілген теориялық жұмыстарының негізінде мезон бар екендігін болжағаны үшін
|
1950
|
С. Пауэлл
|
мезондармен байланысты фотографиялық әдісті құрып ашқаны үшін
|
1951
|
Дж. Кокрофт және Э. Уолтон
|
тездетілген атомдық бөлшектер көмегімен атомдық ядро трансмутациясы жұмысы үшін
|
1952
|
Ф. Блох және Э . Парселл
|
ядролық магниттерді өлшеу әдістерін ойлап тауып ашқаны үшін
|
1953
|
Ф. Цернике
|
фазалық контраст әдісін демонстрациялағаны және фазалық контрасты микроскопты ойлап тапқаны үшін
|
1954
|
М. Борн
|
кванттық механиканың негізін қалағаны және толқындық функцияның статистикалық интерпретациясын ашқаны үшін
|
1954
|
В. Боте
|
сәйкестік әдісі және соның көмегімен ашқан жаңалықтары үшін
|
1955
|
В. Лэмб
|
сутегі спектрінің жұқа құрылысымен байланысты ашылулары үшін
|
1955
|
П. Куш
|
электронның магнитік моментін прецизионды анықтағаны үшін
|
1956
|
В. Шокли, Дж. Бардин және У. Браттейн
|
жартылайөткізгіштерді зерттеп, транзисторлық эффекті ашықаны үшін
|
1957
|
Янг Чень-ин және Ли Цзун-дао
|
элементар бөлшектер облысындағы маңызды ашылуларға әкеліп келген жұптық заңдарды тереңдеп зерттегені үшін
|
1958
|
П. Черенков, И. Франк, И. Тамм
|
Черенков эффектісін ашқаны және оның интерпретациясы үшін
|
1959
|
Э. Сегре және О. Чемберлен
|
антипротонды ашқаны үшін
|
1960
|
Д. Глезер
|
көпіршікті камераны ойлап тапқаны үшін
|
1961
|
Р. Хофштадтер
|
атомдық ядромен электрондардың шашырауын зерттегені және нуклонның құрылысымен байланысты ашылулары үшін
|
1961
|
Р. Мессбауэр
|
гамма сәулеленудің резонанстық жұтылу облысындағы зерттеулері және осымен байланысты өз есімімен аталатын эффектіні ашқаны үшін
|
1962
|
Л. Ландау
|
конденсирленген заттың, әсіресе сұйық гелийдің теориясы үшін
|
1963
|
Э. Вигнер
|
аттомдық ядро және элементар бөлшектер теориясына үлес қосқаны және симметрия принциптерін қолданғаны және ашқаны үшін
|
1964
|
М. Гепперт-Майер және Г. Йенсен
|
ядролық үлгі қабығы облысындағы ашулары үшін
|
1964
|
Ч. Таунс и Н. Басов және А. Прохоров
|
кванттық электроника облысындағы жұмыстары үшін
|
1965
|
С. Томонага, Ю. Швингер және Р. Фейнман
|
өрістің кванттық теориясы облысындағы еңбектері үшін
|
1966
|
А. Кастлер
|
атомдардағы герцті тербелістерді зерттеуге арналған әдістерді ашып, өңдегені үшін
|
1967
|
Г. Бете
|
ядролық реакция теориясына үлес қосқаны және жұлдыздар энергия көзін ашқаны үшін
|
1968
|
Л. Альварес
|
элементар бөлшектер физикасына зор үлес қосқаны және көп мөлшердегі резонанстық күйлерді ашқаны үшін
|
1969
|
М. Гелл-Манн
|
элементар бөлшектер классификациясы және олардың әсерлесуін ашып, үлес қосқаны үшін
|
1970
|
Х. Альфвен
|
плазма физикасының әр түрлі облыстарындағы қосымшаларымен магнит-гидродинамикадағы ашулары және іргелі еңбектері үшін
|
1970
|
Л. Неель
|
антиферромагнетизма және ферримагнетизм облыстарындағы ашулары мен іргелі еңбектері үшін
|
1971
|
Д. Габор
|
голографиялық әдісті ойлап тапқаны және дамытқаны үшін
|
1972
|
Дж. Бардин, Л. Купер және Р. Шриффер
|
БКШ-теория деп аталатын асқынөткізгішті теорияны біріге құрғандары үшін
|
1973
|
Л. Эсаки және А. Жавер
|
асқынөткізгіштердегі және жартылайөткізгіштердегі туннелдендірумен байланысты эксперименттік ашулары үшін
|
1973
|
Б. Джозефсон
|
туннелдік кедергіден өтетін токтың қасиеттерін теориялық болжағаны, нақтырақ Джозефсон эффектісі деп белгілі эффекті үшін
|
1974
|
М. Райл және Э. Хьюиш
|
радиоастрофизикадағы зерттеулері үшін. Райлға – апертурлық синтез әдісіндегі ғылыми бақылаулары мен өнертапқыштығы үшін. Хьюишқа – пульсарлардың ашылуындағы алатын ерекшке орны үшін
|
1975
|
О. Бор, Б. Моттельсон және Дж. Рейнуотер
|
атомдық ядродағы бірлік және көптік қозғалыстар арасындағы байланысты ашқандары және осы байланыс базасында осы атомдық ядроның құрылысының теориясын құрғандары
|
1976
|
Б. Рихтер және С. Тинг
|
жаңа типті ауыр элементар бөлшектерді ашқандары үшін
|
1977
|
Ф. Андерсон, Н. Мотт және Дж. Ван Флэк
|
магниттік және ретсіз нысаналы жүйелердегі электрондық құрылымдарды теориялық іргелі зерттегендері үшін
|
1978
|
П. Капица
|
төмен температуралар физикасындағы ашылулар мен өнертапқыштығы үшін
|
1978
|
А. Пензиас және Р. Вильсон
|
ғарыштық микротолқынды фонды сәулеленуді ашқандары үшін
|
1979
|
Ш. Глэшоу, А.Салам және С. Вайнберг
|
элементар бөлшектер арасындағы біріккен электромагнитік және әлсіз әсерлесу теорияларына үлес қосқандары, оның ішінде әлсіз нейтраль токты болжағандары үшін
|
1980
|
Дж. Кронин және В. Фитч
|
нейтраль К-мезонды ыдыраудағы симметрияның іргелі принциптерінің бұзылуын ашқандары үшін
|
1981
|
Н. Бломберген және А. Шавлов
|
лазерді спектроскопияның дамуына үлес қосқаны үшін
|
1981
|
К. Зигбан
|
жоғары шешімдегі электронды спектроскопияның дамуына үлес қосқаны үшін
|
1982
|
К. Вильсон
|
фазалық ауысулардағы критикалық эффектердің теориясы үшін
|
1983
|
С. Чандрасекар
|
жұлдыздар эволюциясы және құрылымы үшін маңызды физикалық процестерді теориялық зерттегені үшін
|
1983
|
В. Фаулер
|
ядролық процестерді теориялық және экспериментті зерттегені үшін
|
1984
|
К. Руббиа және С. Ван дер Меер
|
W және Z өрісті бөлшектердің ашылуына әкелген үлкен жобаға үлес қосқандары үшін
|
1985
|
К. фон Клицинг
|
Холл кванттық эффектісін ашқаны үшін
|
1986
|
Э. Руска
|
электронды оптикадағы іргелі жұмыстары және алғашқы электрондық микроскопты өңдегені үшін
|
1986
|
Г. Бинниг Г. Рорер
|
сканерлі туннельді микроскопты өңдегені үшін
|
1987
|
Г. Беднорц және А. Мюллер
|
керамикалық материалдарда асқынөткізгішті ашудағы аса зор орны үшін
|
1988
|
Л. Ледерман, М. Шварц және Дж. Стейнбергер
|
мюондық нейтриноның ашылуы арқылы лептондардың дублетті құрылысын демонстрациялағаны және нейтринді шоғыр әдісі үшін
|
1989
|
Н. Рамси
|
Бөлінген осцилляторлы өріс әдісін ойлап тапқаны және сутекті мазердегі және басқа да атомдық сағаттарда оны қолданғаны үшін
|
1989
|
Г. Демельт және В. Пауль
|
иондық қақпан әдісін өңдегені үшін
|
1990
|
Дж. Фридман, Г. Кендалл және Р. Тейлор
|
Бөлшектер физикасындағы кваркты моделді өңдеу үшін маңызды нейтрондар мен протондардың аса серпімді емес ыдырауын зерттегендері үшін
|
1991
|
П.-Ж. де Женнэ
|
қарапайым жүйелердегі реттік эффектіні оқып-үйренуге арналған әдістердің заттың күрделі формаларына да, нақтырақ сұйық кристалдар мен полимерлер үшін жалпыланғандығын ашқаны үшін
|
1992
|
Г. Шарпак (Чарпак)
|
бөлшектердің детекторларын құрғаны және ашқаны үшін
|
1993
|
Р. Халс және Дж. Тейлор мл.
|
гравитацияны оқып-үйренуде жаңа мүмкіндіктер берген пульсарлардың жаңа типтерін ашқандары үшін
|
1994
|
Б. Брокхаус
|
нейтронды спектроскопияны құрғаны үшін
|
1994
|
К. Шалл
|
нейтронды дифракция әдісін құрғаны үшін
|
1995
|
М. Перл
|
тау-лептонды ашқаны үшін
|
1995
|
Ф. Райнес
|
нейтриноны детектирлегені үшін
|
1996
|
Д. Ли, Д. Ошерофф және Р. Ричардсон
|
гелий-3 асқынаққыштығын ашқандары үшін
|
1997
|
С. Чу, К. Коэн-Танноджи және В. Филлипс
|
лазер шоғырымен атомдарды ұстау және суыту әдістерін құрғандары үшін
|
1998
|
Р. Лаглин, Х. Штермер және Д. Цуй
|
жаңа кванттық сұйықтық формасын ашқандары үшін
|
1999
|
Г. Хофт және М. Вельтман
|
физикада кванттық құрылымның электрәлсіз әсерлесуін түсіндіргендері үшін
|
2000
|
Ж. Алферов, Г. Кремер
|
жоғары жылдамдықты электроника мен оптоэлектроникада қолданылатын жартылайөткізгішті гетерқұрылымды өңдегендері үшін
|
2000
|
Дж. Килби
|
интеграль сызбаларды өңдеуге үлес қосқаны үшін
|
2001
|
Э. Корнелл, В. Кеттерле және К. Виман
|
сілті атомдардың сиретілген газдарындағы Бозе-Эйнштейн конденсатын алғандары және олардың қасиеттерін іргелі зерттегендері үшін
|
2002
|
Р. Дэвис, М. Косиба
|
астрофизикаға үлес қосқандары, дәлірек айтқанда ғарыштық нейтриноны детектирлегендері үшін
|
2002
|
Р. Джаккони
|
астрофизикаға үлес қосып, рентгендік ғарыштық көздерді ашқаны үшін
|
2003
|
А. Абрикосов, В. Гинзбург, А. Леггет
|
асқынаққыштық және асқынөткізгіштік теориясын дамытуға үлес қосқаны үшін
|
2004
|
Д. Гросс, Д. Политцер, Ф. Вилчек
|
күшті әсерлесу теориясындағы асимптотикалық еркіндікті ашқандары үшін
|
2005
|
Р. Глаубер
|
оптикалық когеренттілік кванттық теориясын оқып-үйренуде үлес қосқаны үшін
|
2005
|
|
