64. Қазақтардың ұлттық мәдениетінің ерекшеліктері 68. Тауелсіздік кезең философиясы
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 61. Қоғамның түрлері.
| 60. К.Поппер «Ашық қоғам»
Ашық қоғам –мемлекеттің ішкі жүйелерін білдіретін ұғым. Яғни оның саяси, экономикалық, әлеуметтік, және мәдени деңгейін айқындайды. Ашық және жабық қоғам деген ұғымдар кезінде ағылшын философы К. Поппер енгізген. Ол бұл ұғымды қоғамдардың тарихи-мәдени, саяси жүйелерін зерделеп, айқындау мақсатында қолданған. Ашық қоғам –Поппердің "Ашық қоғам және оның жаулары" кітабында белсенді пайдаланылған ұғым. Поппер "тарихнаманы ""жабық" қоғамды қорғаудың тағы бір құралы ретінде қарастырды. Поппер бойынша "жабық " қоғам авторитарлық белгіленген өзгермейтін нормалар негізінде ұйымдастырылған қоғам болып табылады. Оған қарама-қайшы, ашық қоғам адамның ақыл-ойының жоғары және жетілген сыни әлеуетіне негізделген. Ол индивидтердің де, сондай-ақ әлеуметтік топтардың да, оның проблемаларын шешу мақсатында қоғамды үздіксіз реформалауға бағытталған интеллектуалдық еркіндігіне және басқа мұраттарға ынталандыратын қоғам болып табылады. Поппер кейіннен ашық қоғамның екі басты сипаттамасын көрсетті: кез келген әлеуметтік мәселелерді еркін талқылаудың заңдылығы, және қоғамдық пікірталастардың саясатқа әсер ете алуы; "пайда іздемейтіндер" еркіндігіне жәрдемдесетін институттардың болуы деп айқындады. Попперге сәйкес ашық қоғам-шындық пен идеалдықтың көрінісі. Поппер бойынша демократия нақты ашық қоғамға жол көрсетеді. Поппердің пікірінше, тек демократия мен ашық қоғам жағдайында көптеген зардаптарды алдын алуға нақты мүмкіндік береді. Поппер өркениет әрдайым жабық жүйеге ұмтылатынын және сөйтіп дамуды жүзеге асыратынын көрсетті. Бұл қоғам ашық жүйеге ұмтылып қана қоймай, сонымен қатар жылдам ыңғайланып, адаптацияланып, демократияшыл қоғам болып табылады деген болатын. 61. Қоғамның түрлері. Адамдардың алуан түрлі саналы іс-әрекеті мен қызметінің нәтижесінде қалыптасқан адамдар бірлігі-қоғам деп аталады. Қоғамды бірнеше типтерге бөлуге болады. Типтерге жіктеу елдегі өндірісжағдайына, техникалық даму деңгейіне, елдегі үстем дін мен тілге және саясатына байланысты әртүрлі болып келеді. Қазіргі кезде қоғамды ең негізгі үш типке бөледі: Олар дәстүрлі, индустриалды және қарапайым. Қарапайым қоғам деген рулық-тайпалық қатынастарға, тайпалық қатынастарға және табиғи шаруашылық формасына негізделген қоғам. Бұл қоғам түрінде еңбек жыныс пен жас ерекшелігіне байланысты бөлінеді, көшпелі өмір сүріп, білімді келесі ұрпаққа көрсету арқылы немесе ауызекі сөйлеумен айтып жеткізіп, үйретеді. Дәстүрлі қоғам экономиканың дәстүрлі түрімен сипатталады. Экономиканың аграрлық секторының жетекші рөлі, өндірістің негізгі факторы және құндылығы – жер болып табылады. Экономика экстенсивті дамуда. Экстенсивті даму жолы-өндіріс құралдары мен өндірілетін өнім санының артуы есебінен өндірісті өсіру. Барлық жерде табиғи шаруашылық және қарапайым тауар өндірісі, қол еңбегі кең таралған. Бұл қоғам түрінде, сонымен қатар, ғылым мен білім кең өріс алады. Индустриалдық қоғам экономиканың нарықтық немесе командалық түрімен сипатталады. Жеке меншікті дамыту негізінде өнеркәсіптік өндіріс басым болып келеді. Өндірістің негізгі факторы және басты құндылығы – капитал болып табылады. Ал ғылым - тікелей өндірістік күш. Ғылыми идеялар өнеркәсіптік өндіріске енгізілуде.Бұл қоғамдық типте тиімді еңбек құралдары мен заттарын және еңбекті ұйымдастырудың анағұрлым жетілдірілген нысандарын қолдануға негізделген даму жүреді. Өндірісті механикаландыру және автоматтандыру қолданысқа енген. Ұлт пен ұлттық сана қалыптасып, урбанизация процесі жүреді. Постиндустриялық қоғам үшін экономиканың нарықтық немесе аралас түрі, қызмет көрсету және ақпараттық, зияткерлік өнімдер өндіру саласының басымдылығы тән. Өндірістің негізгі факторы - ақпарат. Өндірісті орталықсыздандыру және жалпы компьютерлендіру жүреді, машиналар әртүрлі міндеттерді орындайды. Генетика, электроникажәне т.б. жетістіктеріне сүйенетін әртүрлі технологиялар ойлап табылып, кеңінен қолданылады. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|