64. Қазақтардың ұлттық мәдениетінің ерекшеліктері 68. Тауелсіздік кезең философиясы 71. Орта ғасыр философиясындағы діни дүниетаным



бет52/99
Дата10.05.2022
өлшемі244,65 Kb.
#33920
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   99
Байланысты:
Философия сессия2

22. Ғылым аспектілері

Ғылым дегеніміз бұл қызметі ғылыми білімді алуға, өсіруге, таратуға және қолдануға бағытталған түрлі кәсіби қауымдастықтарды қамтитын әлеуметтік жүйе.

Ғылымның 3 аспектісі бар. Барлық аспектілер бір-бірімен байланысты және бірлескенде ғана нақты ғылымның қызметін толық және дұрыстап сипаттауға мүмкіндік береді:

Ең бірінші аспектісі: Ғылым білім жүйесі ретінде - логика және ғылым әдіснамасы зерттеледі. Басты мәселе-ғылыми білімді танымның басқа түрлерінің нәтижелерінен ажырату үшін қажетті және жеткілікті болып табылатын белгілерді анықтау және қысқаша түсіндіру.

Ғылыми білімнің белгілері


  • нақтылық,

  • пәнділік

  • дәлдік

  • бір мағыналы

  • жүйелілік,

  • логикалық және / немесе эмпирикалық негізділік,

  • сынға ашықтық.

  • пайдалылығы

  • тексермділік

  • түсініктік-тілдік мәнерлілік

Екінші аспект: Ғылым қызмет саласы ретінде. Ғылым-мақсатқа сай, құрылымдалған, процессуалдық (нормалармен реттелетін) қызмет. Ғылым мақсаты - жаңа ғылыми білім алу.

Жаңа білім алудың үш үлгісі:

- эмпиризм (Ф. Бэкон және т. б.);

- рационализм (Р. Декарт және т. б.) - логикалық айқын, анық алғышарттардан теорияны дедуктивті өрістетуге дейінгі қозғалыс, ол соңында тәжірибелі деректермен расталуы тиіс;

- проблематизм – (К. Поппер) - бір ғылыми проблемадан екіншісіне, неғұрлым терең қойылған және адекватты тұжырымдалған қозғалыс.


Үшінші аспект: Ғылым әлеуметтік институт ретінде. Ғылыми қоғамның қызметі моральдық нормалар - ғылыми этос мәртебесі бар ішкі құндылықтардың ерекше жүйесінің көмегімен жүзеге асырылады. Мертон ғылым ерекше әлеуметтік құрылым ретінде өзінің төрт құндылықты императивінде жұмыс істеуіне сүйенеді деп есептеді:

  • универсализм-ғылыми білімнің жеке, объективті сипаты.

  • ұжымшылдық - ғылыми танымның жемісі бүкіл ғылыми қоғамдастыққа және жалпы қоғамға тиесілі.

  • Риясыз-ғалым қызметінің басты мақсаты-ақиқатқа қызмет ету.

  • ұйымдастырылған скептицизм-шындықты догматикалық тұрғыдан бекітуге, сынның дамуына тыйым салу.

Кейінірек Барбер тағы екеуін қосты:



  • рационализм-ғылым тек объективті ақиқатқа ғана ұмтылмайды, дәлелденген, логикалық ұйымдастырылған дискосқа ғылыми ақыл-ой, рационализм және эмоциялық бейтараптықты бағалайды.

  • эмоциялық бейтараптылық ғылым адамдарына ғылыми мәселелерді шешу кезінде эмоцияларды, жеке көңіл-күйді пайдалануға тыйым салады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   99




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет