Абдрахманова а. А
Н Данилевский мәдениет типологиясы
жүктеу/скачать 51,68 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- О. Шпенглердің мәдениет типологиясы. Шпенглерде
- О. Шпенглер
- К. Ясперстің мәдениет – типологиялық моделі.
| Н Данилевский мәдениет типологиясы. Ол локалды « мәдени- тарихи типтер» ілімін құрастырды. Және бұл типтер өздамуында туындау , гүлдену, құлдырау және жойылу кезеңдерінен өтеді дейді.Н.Я. Данилевский өзінің мәениеттер типологиясының негізгі критерийі рптінде қандай да бір нақтылы мәдениетке сәйкес мәдени құндылықтардың басымдығын қамтамасыз ететін әрекет түрлерінң басымдығын алды.
Н.Я. Данилевский төрт түбегейлі әрекет түрлерін атап көрсетеді: 1. діни әрекет 2. мәдени әрекет 3. саяси әрекет 4. экономикалық әрекет О. Шпенглердің мәдениет типологиясы. Шпенглерде бірегей жалпы адамзаттық мәдениет бар ма деген сұраққа теріс жауап береді. Олөзжауабын барлық мәдениеттердің оқшау екндігін мойындаудан және олардың өзгерісінде тек бір логиканы мойындаудан іздейді. Шпенглер бойынша, мәдениеттердің өміллік циклі-бұл кез-келген тірі организмнің өмірлік циклі. Бұл ұстанымда ол өзінің аяқталуына жеткен , 8 мәдениеттер типін атап көрсетеді., олар: қытайлық, вавилондық, үнділік, антикалық( грек-римдік), арабтық, батыс-еуропалық, майялық. О. Шпенглер тарихи мәдени тип шектерінде мәдениет басқалардан ештенені қабылдамай, оқшау өмір сүреді, сондықтан мәдени сұхбат мүмкін емес деп пайымдайды. Ф. Ницшенің типологиялық моделі. Кейбір ескертулер мен типологиялық модель сапасында неміс философы Ф.Ницше ұсынған Дионис-Аполлон типологиясын қарастыруға болады.Ескерту бұлоның типологиясының тке көркем мәдениетпен қатысты екендігмен байланысты қарайды. «Трагедияның музыка рухынан тууы» еңбегіде (1872ж) ол Вагнер драмасын және антикалық трагедияны аполлондық және дионисийлік түйінделуі ретінде қарастырады. К. Ясперстің мәдениет – типологиялық моделі. Ол жалпы адамзаттық мәдениетпен тарих идеясына көңіл бұрады. Ол мәдениет тарихы тура бағыттық сипатқа ие және мағыналық аяқталуға ие болады деп пайымдады. К. Ясперс дүниежүзілік тарих пен мәдениеттің «белдеуін» іздейді. Осыған сәйкес дүниежүзілік тарих схемасын белгілей келе, К.Ясперс тарихтың төрт гетерогенді кезеңіне сәйкес келетін төрт тарихи мәдени типті атап көрсетеді, олар: І) тарихқа дейінгі алғашқы қауымдықкезең-мәдениеттің прото -тарихи типі; ІІ) ежелгінің «ұлы мәдениеттері» дәуірі; ІІІ)адамдық болмыс негіздерінің қаыптасу дәіуірі- өзіндік белдеулік уақыт пен шектелген тарихты бірегей дүниежүзілік әдени-тарихи процеске айналдыру негіздері қаланған әмбебап гуманистік мәдениет; ІУ) белдеуліктен кейінгі , ғылым мен техниканың дамуына негізделген «империялық дәуір». жүктеу/скачать 51,68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|