Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd


w дауыссызынан  оңай ажыратылады. Ал екінші  ұу



Pdf көрінісі
бет156/225
Дата27.09.2023
өлшемі10,2 Mb.
#110632
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   225
w
дауыссызынан 
оңай ажыратылады. Ал екінші 
ұу
тіркесінің бірінші сыңары еріндік 
қысаң 
ұ
мен тағы еріндік 
w
дауыссызының артикуляциясы өзара 
тығыз кірігіп кетеді. Cөйтіп орыс тілінің 
у
дауыстысы тәрізді естілім 
әсер қалдырады. Орыс тілінің 
у
дыбысы нығыз айтылады, ал қазақы 
тіркес босаң айтылады. Дегенмен тіркестің екі сыңарын ажырата 
алмай жатқанымыз мектептен бастап қазақы түйсінімнен айырылып 
қалғанымыздан (немесе айырыла жаздағанымыздан) болып отыр.
Анық тіркестер:
Көмескі 
тіркестер:
ау
ұу
тау
тұу
асау
ысұу
үсүу
айау
айұу
ойау
ұйұу
үйүу
тауыс
тұуыс
Егер 
w
дауыссыз дыбысының жазылым емле ережесі дұрыс 
құрастырылса, онда сөздің үндесім әуезі, морфем және буын құрамы, 
тасымал реті мен сөйлем ырғағы бұзылмайтын болады. 
Жуан әуезді сөздер құрамында:
- жуан әуезді қысаң
Ұ[u]
мен үнді жуысыңқы 
У[w]
дауыссызының 
тіркесі 
ҰУ[uw]
болып жазылады;


239
- сөз басында 
[w]
кездеспейді, сондықтан сөз 
ұ[u]
дауыстысынан 
басталады: у (ұу) 
[uw],
уық (ұ-уық) 
[u-wuq],
уыс (ұ-уыс) 
[u-wus],
уақыт 
(ұ-уа-қыт) 
[u-wa-qɪt];
- сөз ортасында: туыс (тұ-уыс) 
[tu-wus],
суық (сұ-уық) 
[su-wuq],
жуан (жұ-уан) 
[ju-wan],
шаруа (ша-рұ-уа) 
[şa-ru-wa],
оқушы (о-құу-
шы) 
[o-quw-şɪ];
- сөз соңында: ту (тұу) 
[tuw],
су (сұу) 
[suw],
бу (бұу) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   225




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет