Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd


-кесте. Дауыссыз дыбыстардың үндесім белгілерінің жүйесі



Pdf көрінісі
бет74/221
Дата13.02.2023
өлшемі10,2 Mb.
#67422
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   221
5.2-кесте. Дауыссыз дыбыстардың үндесім белгілерінің жүйесі
ҮНДЕСІМ ДЫБЫСТАР
ҮНДЕСІМ БЕЛГІЛЕР
ілгерінді
кейінді
езулік
еріндік
П Б М 
-
+
+
-
П` Б` М` 
+
-
+
-
П˚ Б˚ М˚ У
-
+
-
+
П`˚ Б`˚ М`˚ У`
+
-
-
+
Т Д Н
-
+
+
-
Т` Д` Н`
+
-
+
-
Т˚ Д˚ Н˚
-
+
-
+
Т`˚ Д`˚ Н`˚
+
-
-
+
Қ Ғ Ң Й
-
+
+
-
К` Г` Ң` Й`
+
-
+
-
Қ˚ Ғ˚ Ң˚ Й˚
-
+
-
+
К`˚ Г`˚ Ң`˚Й`˚
+
-
-
+
С З Р
-
+
+
-
С` З` Р`
+
-
+
-
С˚ З˚ Р˚
-
+
-
+
С`˚ З`˚ Р`˚
+
-
-
+
Ш Ж Л
-
+
+
-
Ш` Ж` Л`
+
-
+
-
Ш˚ Ж˚ Л˚
-
+
-
+
Ш`˚ Ж`˚ Л`˚
+
-
-
+


123
Қазақ тілі дыбыстарының естілімі
Дауысты дыбыстар 
А дыбысы
А дауысты дыбысы: жуан әуезбен айтылады, естілім дыбысталуына 
қарай жуан әуезді дауысты дыбыс болып табылады; езу әуезбен 
айтылады, естілім дыбысталуына қарай езулік әуезді дыбыс болып 
табылады.
Естілім белгілері: жуан, езулік әуезді дауысты дыбыс.
Ә дыбысы
Ә дауысты дыбысы: жіңішке әуезбен айтылады, естілім дыбыс-
талуына қарай жіңішке әуезді дауысты дыбыс болып табылады; езу 
әуезбен айтылады, естілім дыбысталуына қарай езулік әуезді дыбыс 
болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, езулік әуезді дауысты дыбыс.
Е дыбысы
Е дауысты дыбысы: жіңішке әуезбен айтылады, естілім дыбыста-
луына қарай жіңішке әуезді дауысты дыбыс болып табылады; езу 
әуезбен айтылады, естілім дыбысталуына қарай езулік әуезді дыбыс 
болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, езулік әуезді дауысты дыбыс.
О дыбысы
О дауысты дыбысы: жуан әуезбен айтылады, естілім дыбыста-
луына қарай жуан әуезді дауысты дыбыс болып табылады; еріндік 
әуезбен айтылады, естілім дыбысталуына қарай еріндік әуезді дыбыс 
болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, еріндік әуезді дауысты дыбыс.
Ө дыбысы
Ө дауысты дыбысы: жіңішке әуезбен айтылады, естілім дыбыста-
луына қарай жіңішке әуезді дауысты дыбыс болып табылады; еріндік 
әуезбен айтылады, естілім дыбысталуына қарай еріндік әуезді дыбыс 
болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, еріндік әуезді дауысты дыбыс.
Ұ дыбысы
Ұ дауысты дыбысы: жуан әуезбен айтылады, естілім дыбыста-
луына қарай жуан әуезді дауысты дыбыс болып табылады; еріндік 
әуезбен айтылады, естілім дыбысталуына қарай еріндік әуезді дыбыс 
болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, еріндік әуезді дауысты дыбыс.


124
Ү дыбысы
Ү дауысты дыбысы: жіңішке әуезбен айтылады, естілім дыбыста-
луына қарай жіңішке әуезді дауысты дыбыс болып табылады; еріндік 
әуезбен айтылады, естілім дыбысталуына қарай еріндік әуезді дыбыс 
болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, еріндік әуезді дауысты дыбыс.
Ы дыбысы
Ы дауысты дыбысы: жуан әуезбен айтылады, естілім дыбыста-
луына қарай жуан әуезді дауысты дыбыс болып табылады; езу әуезбен 
айтылады, естілім дыбысталуына қарай езулік әуезді дыбыс болып 
табылады.
Естілім белгілері: жуан, езулік әуезді дауысты дыбыс.
І дыбысы
І дауысты дыбысы: жіңішке әуезбен айтылады, естілім 
дыбысталуына қарай жіңішке әуезді дауысты дыбыс болып табылады; 
езу әуезбен айтылады, естілім дыбысталуына қарай езулік әуезді дыбыс 
болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, езулік әуезді дауысты дыбыс.
Дауыссыз дыбыстар
П, Б, М дыбыстары
П, Б, М дауыссыз дыбыстары: жуан әуезбен айтылады, естілім 
белгісіне қарай жуан әуезді дауыссыздар болып табылады; езулік 
әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай езулік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, езулік әуезді дауыссыз дыбыстар.
П`, Б`, М` дыбыстары
П`, Б`, М` дауыссыз дыбыстары: жіңішке әуезбен айтылады, естілім 
белгісіне қарай жіңішке әуезді дауыссыздар болып табылады; езулік 
әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай езулік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, езулік әуезді дауыссыз дыбыстар.
П˚, Б˚, М˚, У дыбыстары
П˚, Б˚, М˚, У дауыссыз дыбыстары: жуан әуезбен айтылады, естілім 
белгісіне қарай жуан әуезді дауыссыздар болып табылады; еріндік 
әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай еріндік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, еріндік әуезді дауыссыз дыбыстар.


125
П`˚, Б`˚, М`˚ У`, дыбыстары
П`˚, Б`˚, М`˚, У` дауыссыз дыбыстары: жіңішке әуезбен айтылады, 
естілім белгісіне қарай жіңішке әуезді дауыссыздар болып табылады; 
еріндік әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай еріндік әуезді 
дауыссыздар болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, еріндік әуезді дауыссыз дыбыстар.
Т, Д, Н дыбыстары
Т, Д, Н дауыссыз дыбыстары: жуан әуезбен айтылады, естілім 
белгісіне қарай жуан әуезді дауыссыздар болып табылады; езулік 
әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай езулік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, езулік әуезді дауыссыз дыбыстар.
Т`, Д`, Н` дыбыстары
Т`, Д`, Н` дауыссыз дыбыстары: жіңішке әуезбен айтылады, есті-
лім белгісіне қарай жіңішке әуезді дауыссыздар болып табылады; езу-
лік әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай езулік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, езулік әуезді дауыссыз дыбыстар.
Т˚, Д˚, Н˚ дыбыстары
Т˚, Д˚, Н˚ дауыссыз дыбыстары: жуан әуезбен айтылады, естілім 
белгісіне қарай жуан әуезді дауыссыздар болып табылады; еріндік 
әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай еріндік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, еріндік әуезді дауыссыз дыбыстар.
Т`˚, Д`˚, Н`˚ дыбыстары
Т`˚, Д`˚, Н`˚ дауыссыз дыбыстары: жіңішке әуезбен айтылады, 
естілім белгісіне қарай жіңішке әуезді дауыссыздар болып табылады; 
еріндік әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай еріндік әуезді 
дауыссыздар болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, еріндік әуезді дауыссыз дыбыстар.
Қ, Ғ, Ң, Й дыбыстары
Қ, Ғ, Ң, Й дауыссыз дыбыстары: жуан әуезбен айтылады, естілім 
белгісіне қарай жуан әуезді дауыссыздар болып табылады; езулік 
әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай езулік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, езулік әуезді дауыссыз дыбыстар.


126
К, Г, Ң `, Й` дыбыстары
К, Г, Ң`, Й` дауыссыз дыбыстары: жіңішке әуезбен айтылады, 
естілім белгісіне қарай жіңішке әуезді дауыссыздар болып табылады; 
езулік әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай езулік әуезді 
дауыссыздар болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, езулік әуезді дауыссыз дыбыстар.
Қ˚, Ғ˚, Ң˚, Й˚ дыбыстары
Қ˚, Ғ˚, Ң˚, Й˚ дауыссыз дыбыстары: жуан әуезбен айтылады, 
естілім белгісіне қарай жуан әуезді дауыссыздар болып табылады; 
еріндік әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай еріндік әуезді 
дауыссыздар болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, еріндік әуезді дауыссыз дыбыстар.
К˚, Г˚, Ң`˚, Й`˚ дыбыстары
К˚, Г˚, Ң`˚, Й`˚ дауыссыз дыбыстары: жіңішке әуезбен айтылады, 
естілім белгісіне қарай жіңішке әуезді дауыссыздар болып табылады; 
еріндік әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай еріндік әуезді 
дауыссыздар болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, еріндік әуезді дауыссыз дыбыстар.
С, З, Р дыбыстары
С, З, Р дауыссыз дыбыстары: жуан әуезбен айтылады, естілім 
белгісіне қарай жуан әуезді дауыссыздар болып табылады; езулік 
әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай езулік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, езулік әуезді дауыссыз дыбыстар.
С`, З`, Р` дыбыстары
С`, З`, Р` дауыссыз дыбыстары: жіңішке әуезбен айтылады, естілім 
белгісіне қарай жіңішке әуезді дауыссыздар болып табылады; езулік 
әуезбен айтылады, естілім белгісіне қарай езулік әуезді дауыссыздар 
болып табылады.
Естілім белгілері: жіңішке, езулік әуезді дауыссыз дыбыстар.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   221




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет