Әбу Насыр әл Фараби
18. Дүние жүзін Аристотель сынды ғұлама ғалымдарының бірі ретінде танылған: Әл- Фараби
19. «Әлемнің екінші ұстазы» Әбу Насыр әл –Фарабидің өмір сүрген уақыты: 870-950 жж.
20. ІХ-Х ғасырларда өмір сүрген данышпан, Шығыстың атақты ғалымы: Әбу Насыр әл Фараби.
21. Әбу Насыр әл Фараби дүниеге келген қала: Отырар (Висидж)
22. Әбу Насыр әл Фарабидің Отырар қаласында білім алған тілі: Қашғари'>Қыпшақ
23. Әбу Насыр әл Фараби өз шығармадары жазған тіл: араб
Махмұд Қашғари
24. Түрік тілдес тайпалардың бір- біріне жақындығын зерттеген белгілі ғұлама: Қашғари
25. Махмұд Қашғаридің өмір сүрген жылдары: 1030-1090жж.
26. Түркі тілдес халықтардың тұрмыс- тіршілігі, әдет- ғұрпы , және тілі туралы жазған ортағасырлық энциклопедист ғалыми: М.Қашғари
27. М.Қашғари қалдырған үш (3) кітаптан тұратын мәңгі өшпес мұра: «Диуани лұғат ат- Түрік».
28. М.Қашғари «Түрік тілдерінің сөздігі» еңбегін жазудан бұрын түгелге жуық аралап шықты: Түріктердің елі мен жерін.
Түрік тілдерінің сөздігі («Диуани лұғат ат- Түрік».)
*ХІ ғ түркі әдебиетінің жазу тілінің үлгілері көрініс тапқан шығарма
*Түрік тілдес халықтардың сөдерінің жиынтығы
*ХІ ғ. түрік тілдес тайпалардың тілі, тарихы, ауыз әдебиеті, этнографиясын туралы көптеген мәліметтер береді.
29. М.Қашғари «түрік тілдерінің сөздігі» еңбегін жазуда түрік тілдерін өзара салыстыра зерттеушілердің көшбасшысы болды деген пікірді айтқан: Басқақов.
30. Орыс ғалымы А.Н.Кононов айтуы бойынша М.Қашғаридің өз еңбегін жазудағы басты мақсаты: Түрік тілінің мәртебесін көтеру және араб тілінен кем түспейтіндігін дәлелдеу.
Жүсіп Баласағұни
31. Шу өзені бойындағы Баласағұн қаласында дүниеге келген ғұлама: Жүсіп Баласағұни
32. Жүсіп Баласағұнидің өмір сүрген жылдары: 1021-1075 жж.
33. Жүсіп Баласағұнидің алғаш рет түрік тілінде жазылған еңбегі: «Құт негізі - білік», «Құтадғу білік»
* ХІ ғ. түрік тілдес халықтардың ой санасында ерекше орын алған шығарма.
* ХІ ғ түріктердің алғашқы ақсүйектер әдебиетінің ескерткіші.
* «Жастығымда бейнет бер, қартайғанда дәулет бер»
34. Жүсіп Баласағұнидің еңбегін Баласағұнда бастап, аяқтаған қаласы: Қашқар.
35. Жүсіп Баласағұни «Құтадғу білік» еңбегін Сүлейман Арслан ханға сыйға тартқаны үшін алған лауазымы: Ұлы Хас хажип (Бас уәзір.)
36. «Арабша, тәжікше кітаптар көп. Ал бұл – біздің тіліміздегі тұңғыш даналық жинақ» деп өз тілін қорсынып, араб, парсы сияқты елдің тілінде сөйлеу, шығарма жазу сияқты әрекеттерге қарсы болған ғұлама: Ж.Баласағұни.
Ахмет Иүгінеки
37. Жазба әдебиеттің көрнекті өкілі, Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан, көзінің тірі кезінде –ақ «ақындардың ақыны, даналардың басшысы» деп атанған ақын: Ахмет Иүгінеки
38.Ақын Ахмет Иүгінекидің түрік тілінде жазылған кітабы: «Ақиқат сыйы» (Хибай ди ханаик что-то там)
* Адамды инабатты болуға, арамдықтан аулақ болуға, адал болуға шақырған Қарахан халқына түсінікті түрік тілінде жазылған.
Достарыңызбен бөлісу: |
