Д. Исабековтің шығармаларында теңеудің бұл түрлерінің барлығы да кездеседі. Мысалы: жабайы адамдарша, бәрін бес саусағындай біліп жүретін, алақандай ауылымыз, кеңірдегі кетпендей, жылан сорып жатқан құрбақадай дала сүттей жарық, жебедей атылып, құлқайырдың гүліндей, жан дүниесін жегі құрттай жеп, күздің шұбатылған мизамындай, дарияның иіріміндей, жұдырықтай болған құс, патша сарайындай, таңғы раушан гүліндей, кінәлі адамша, жұлдыздай аға жөнелуге дайын, туған айдай құлпырып және т.б.
Профессор М.Серғалиевтің сөзімен айтқанда «теңеудің стилистикалық қызметі әр алуан. Бір ыңғайда, негізінен аз сөзге көп мағына сыйғызуды мақсат етсе, тағы бір жағдайда автордың астарлап сөйлеуіне мүмкіндік береді. Сол астарлап сөйлеудің өзі жинақылықтың арқасында болып отырады» [142, 42 б.]. Демек, автор теңеуді ойын көркемдеу және әсерлендіру құралы ретінде қолданған. Сол арқылы өзіндік шығармашылық танымы мен сөздің әлеуетін көрсетеді.
Көркем шығарма тілінде теңеуден кейінгі ең көп кездесетін көріктеу амалдарының бірі – кейіптеу. Кейіптеу – әр түрлі жануарларды, табиғат құбылыстарын немесе жансыз нәрселерді адам кейпіне келтіріп суреттейтін көркемдік тәсіл. Жазушы шығармаларында «кеудесіне кеп қонақтап жатқан ұлпа сезім шудалары», «жағалауды толқыны баяу соғып», «қайғының қара
Достарыңызбен бөлісу: |
