Қазақ дүниетанымындағы «Атамекен» концептісі Когнитивтік лингвистиканың негізгі базалық категориясы- концепт
жүктеу/скачать 14,66 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сорлы қоныс
- Пайдаланған әдебиеттер
| «Құтсыз, құнсыз қалсын да!
Асанқайғы шалған жер Кетсек пе екен Байсынға?» («Дала» поэмасынан). «Қу қоныс», «құтсыз көл» тіркестерінің мағыналық астарында ата қоныстан кетуге қатысты ақынның бағалауыштық көзқарасы жатыр. Мұны ақынның мына жолдарындағы «сорлы қоныс» тіркесінен де көруге болады: Қан шомылған Жетісу... Тілегіне жеткендей Сорлы қоныс , жарлы жұрт, Алатау нұр төккендей Мына дабыр – не еткен шу? («Дала» поэмасынан) Поэтикалық мәтіндегі «қу қоныс», «құтсыз көл», «сорлы қоныс» - ойсуреттер. Бұлар халықтың еріксіз қонысынан айырылуына орай туындайтын қолданыстар ретінде көрініс тапқан. Атамекенін тастап көшу – Қожаберген жырында : Бұл қырғын жаппай барша қазаққа ауды, Наймандар тастап көшті Алтай тауды, - деген жолдардан қазақ халқының басына түскен ауыр жағдайды көреміз. Яғни, ата қоныстан көшу мынадай жағдайда болуы мүмкін: өзіңнен күші басым жау келіп, амалсыздан көш ауыстыру: Құты қонып, берекесі жарасқан қазақтың әр шаңырағы себепсіз шайқалмаған. Алтайын тастап, басқа жаққа көш аударуы сұм соғыстың салдарынан екені анық дүниеПайдаланған әдебиеттер: Әмірбекова Айгүл Бәйдебекқызы «Концептілік құрылымдардың поэтикалық мәтіндегі вербалдану ерекшелігі» (М.Мақатаев поэзиясы бойынша)., Алматы,2006жыл. А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті тіл және әдебиет теориясы кафедрасының доценті, ф.ғ.к., А.Қайыпбаеваның «І.Жансүгіров поэзиясындағы концептілік құрылымдардың сипаты» атты мақаласынан. Саткенова Ж.Б., Әлімтаева Л.Т., Әміров Ә.Ж., «Антропоөзектік парадигмадағы когнитивтік лингвистиканың орны мен қызметі». Нұрдәулетова Б.И. Жыраулар поэтикасындағы дүниенің концептуалдық бейнесі Ф.ғ. докторы ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация. - Алматы, 2008. - 320 б. Дауылпаз баба – Қожаберген жырау (шығармалар жинағы мен зерттеулер). - Алматы: Мектеп, 2011. - 464 б. Ә. М.Тәшімова, Э.М. Самекбаева «Концептуалды талдау жүргізудің табиғаты» мемлекеттік педагогикалық институты, Семей қ. http://melimde.com жүктеу/скачать 14,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|