Қазақ Ұлттық медицина
-сұрақ. Сыртқы күрт біркелкі емес сәулелену және нейтрондық зақымдану
жүктеу/скачать 1,01 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4-сұрақ. Сыртқы күрт біркелкі емес сәулелену және нейтрондық зақымдану
кезіндегі жедел сәулелік ауру клиникасының ерекшеліктері. Радиациялық зақымданудың басқа да жедел түрлері (аралас, жедел жергілікті, реактивті заттар әсерінен туындаған). Жедел сәулелік аурудың әртүрлі нысандарын ерте диагностикалау, медициналық триаж және бригаданың медициналық ротасында, арнайы мақсаттағы медициналық отрядта және жеке медициналық отрядта кезеңді емдеу. Ең жедел сәуле ауруының ішек формасы 10–20 Гр дозада сәулелену кезінде пайда болады. Ең басынан бастап оның клиникалық көрінісінде асқазан-ішек жолдарының жедел бұзылыстары және ең алдымен радиациялық энтероколит белгілері басым. Сонымен қатар, ауыр токсемия белгілері бар: безгегі, бұлшықеттер мен буындардағы ауырсыну, үдемелі жалпы әлсіздік, бас ауруы. Аурудың бұл түрі бірінші аптаның ортасында агранулоцитоздың дамуымен және аптаның соңына қарай лейкоциттердің толық жойылуымен қан түзілудің ерте үдемелі бұзылыстарымен сипатталады. Сәулеленуден кейінгі алғашқы күндерде лимфоциттердің, ретикулоциттердің жоғалуы және терең тромбоцитопенияның дамуы тән. 2-ден 3-ке дейін орофарингеальді синдром пайда болады (катаральды, ойық жаралы некротикалық гингивит, стоматит, глоссит). Құсу, диарея, дегидратация белгілері, астеногиподинамикалық көріністер, жүрек-қан тамырлары бұзылулары фонында психомоторлы қозу, ступор және кома пайда болады. Науқастар аурудың 2-3 аптасында жүрек тоқтап өледі. Ең жедел сәулелік аурудың тамырлы-токсемиялық түрі 20-80 Гр дозада сәулелену кезінде дамиды. Ол церебральды ликородинамиканың бұзылуынан және токсемиядан туындаған токсикалық-гипоксиялық энцефалопатияға негізделген. Клиникалық көрініс астено-гиподинамикалық синдромның және жедел жүрек-қан тамырлары жеткіліксіздігінің жоғарылау көріністерінен тұрады. Ауыр біріншілік эритема, склеральды сарқырама, үдемелі гипотензия, коллапс және олигоанурия тән. 2-3-ші күні лимфоциттер мен лейкоциттер жойылып, терең тромбоцитопения және сүйек кемігінің аплазиясы пайда болады. Кома құбылыстарымен зардап шеккендер 4-8 күн ішінде өледі. Ең жіті сәуле ауруының церебральды түрі 80 - 100 Гр жоғары дозада сәулелену кезінде пайда болады. Оның патогенезінде жетекші орын ауыр неврологиялық бұзылулардың дамуымен ми жасушалары мен ми тамырларының молекулалық деңгейде зақымдалуына жатады. Клиникалық көрініс сәулеленуден кейін бірден 20-30 минуттан кейін сананың уақытша жоғалуымен құсудың пайда болуымен сипатталады. Қысқа мерзімді лейкоцитоздан кейін 1 тәуліктің соңына қарай агранулоцитоз және лимфоциттердің жойылуы дамиды. 15 Болашақта психомоторлы қозу, бағдарсыздық, атаксия, клоникалық және тоникалық конвульсиялар, тыныс алу бұзылыстары, коллапс, ступор және кома дамиды. Өлім алғашқы сағаттарда немесе алғашқы 2-3 күнде респираторлық параличтен болады. Ерекшеліктер иондаушы сәулеленудің басқа түрлерімен салыстырғанда биологиялық әсер, нейтрондардың иондаушы және ену қабілетімен, таралуымен байланысты энергияны сіңіреді сәулеленген мата- нях, субстраттың әртүрлі элементтерімен сәулеленудің әрекеттесуі. Зақымдаушы әсерге сәйкес (сәулелік аурудың ауырлығы мен нәтижесі, персоналдың істен шығу пайызы) ядролық жарылыс нейтрондарының салыстырмалы биологиялық тиімділігі (РБҚ) 1-ден 5-ке дейін өзгереді, орташа 1,7. Нейтрондардың затпен әрекеттесу ерекшеліктерінің бірі - көзге қараған жағында энергияны ең көп сіңіретін денеге жұтылатын дозаның үлкен айырмашылығы, бұл біркелкі емес зақымдануды тудырады. Нейтрондардың әсерінен сіңірілетін доза сәулеленген тіндердің табиғатына байланысты. Ол неғұрлым үлкен болса, соғұрлым жеңіл элементтер, әсіресе сутегі, ұлпада болады. Сондықтан нейтрондық сәулелену кезінде энергияның ең көп сіңірілуі ми, бұлшықет және май ұлпаларында, ал ең азы - сүйек тінінде байқалады. Бұл хромосомалық гамма-сәулеленуге қарағанда айқынырақ түсіндіреді лимфоциттердің зақымдануы (4-14 есе), мутагендік әсер (5-8 есе), тері зақымдануы 3 есе, ішек эпителийі (3,8 есе), сперматозоидтар (4,4 есе). Сондай-ақ қызыл қанның айқын бұзылыстары, гемопоэздің баяу қалпына келуі, әртүрлі органдардағы айқын дистрофиялық бұзылулар атап өтілді. Гамма-нейтрондық сәулеленуден туындаған АРС клиникалық көріністері мен дамуының негізгі заңдылықтары гамма-сәулеленуден туындаған ARS-тегімен түбегейлі бірдей, бірақ кейбір ерекшеліктері бар: 1. Нейтрондардың RBE жоғары болуына және олардың ену қабілетінің жоғары болуына байланысты Төмен сіңген дозаларда ARS дамиды. Сонымен, 6-10 Гр нейтрондық сәулеленуге ұшыраған кезде гамма-сәулелену кезінде бірдей дозада пайда болатын ARS IY дәрежелі сүйек кемігінің формасы емес, ішек формасы дамиды. нейтрон байланысты зақымданулар ажырату 2. Дененің қараған бөліктеріндегі мүшелер мен тіндердің ауыр зақымдануы сәулелену көзі. 3. Біріншіліктің ертерек пайда болуы және айқын көрінуі жиі құсумен, тағамның қозғыштығын терең тежеумен және қозғалтқыш белсенділігінің төмендеуімен сипатталатын реакциялар. 4. Бұл әсер ету түрімен жасырын кезеңнің ұзақтығы айтарлықтай күрт төмендеді. 5. 2-5-ші күні айқын ішек синдромы дамиды, байқамаймын. SD 25-100 дозада гамма-сәулеленудің зақымдануымен schisyasya. 16 6. Ерте бауырдың пайда болуымен шырышты қабаттардың кең зақымдануы morragii және ауыр инфекциямен асқынған осы аймақтарда жаралы некротикалық процестердің кейінгі дамуы. 7. Лейкопения мен агранулоцитоздың ерте дамуы. Бірақ ұзақтығы Агранулоцитоздың жылдамдығы гамма-сәулеленуге қарағанда аз. 8. Инфекциялық асқынулардың, атап айтқанда сепсистің жоғары жиілігі мен ауырлығы са. 9. Дене салмағының айтарлықтай тереңірек және ұзағырақ жоғалуы. 10. Баяу қалпына келтіру, ауыр жүреді дистрофиялық процестер. 11. Көбінесе айқын соматикалық және генетикалық салдарлар дамиды әрекеттер. Еске сала кетейік, әскерлердің жауынгерлік құрамаларымен тікелей байланыс аймағында соққылар шағын және аса шағын калибрлі ядролық қаруды қолдану арқылы жүзеге асырылады деп күтілуде. Осы жағдайларда санитарлық шығын аймағында орналасқан персоналды ашық түрде, автомобильдерде, броньды машиналарда немесе жеңіл далалық типтегі паналарда сәулелендіру кезінде нейтрондардың әсерінен радиациялық әсер ету дозасы 50-80% кем емес. Бұл ерекшеліктер, әсіресе, гамма-нейтрондық сәулеленудің әсерінен әскери қызметшілер мен тұрғындардың жаппай жойылуы жағдайында медициналық эвакуациялау шараларын жүргізуді айтарлықтай қиындата алады. жүктеу/скачать 1,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|