ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы



Pdf көрінісі
бет38/382
Дата17.10.2023
өлшемі2,22 Mb.
#117011
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   382
Байланысты:
Философия

пифагоршыларды
да 
жатқыза аламыз.
Милетте (Кіші Азияда) алғаш рет бастапқы 
бастау-көзді (архэ) 
іздестіруге бағытталған философиялық идеялар пайда бола бастады, 
өйткені әлемді мифологиялық түсіну енді сол заманның ойшылдарын 
қанағаттандыра алмайтын болды, ал олар өз ақылдарымен әлемнің 
негізіне, түп-қазығына жетпек, олардың пікірінше, ол негіз сезіммен 
қабылдануға, кең таралуға, аса сапалы болуға тиіс. Сондай деп 
Фа
-


45
лес – суды, анаксагор – ауаны, гераклит Эфесский отты
санауды 
ұсынады. Ал 
анаксимандрдың
ойынша, әлемнің негізін табиғаттың 
нақты бір заттарынан іздеу мүмкін емес. Әлемнің бастауы – 
апейрон
– әлдебір белгісіз және шексіз нәрсе болуға тиіс. 
Фалесті
ерекше бөле жарып айтуға болады. Оның үстіне, соны ғана кейбір 
ғалымдар 
еуропалық ғылым мен философияның негізін салушы
деп атайды. Ол математик, астроном болған, қол жеткізген білімдерін 
іс жүзінде қолдануға тырысып, көп саяхаттаған. Нәтижесінде, ол 
әртүрлі техникалық жетістіктердің көпшілігін иеленді. Ол Мысыр 
пирамидаларының, көптеген ескерткіштер мен ғибадатханалардың 
өлшемін алуға қол жеткізді. Терең метеорологиялық білімдерінің 
нәтижесінде ол зәйтүн өнімдерінің түсімін сәтті болжайтын (соған 
орай Гегель әзілдеп, Фалестің сол арқылы философияның іс жүзіндегі 
маңызын көрсеткенін айтқан-ды). Мынадай бір философиялық-тарихи 
аңыз бар: астрономиямен айналысып, әрі аспан шырақтарын бақылап 
жүріп, Фалес алдындағы құдықты байқамай, соның ішіне құлап 
кетіпті. Соны көрген қызметші әйел: «Сен, немене, аспандағыларды 
білгің келгенде, енді аяғыңның астында не болып жатқанын көрмейсің 
бе?» – деп, ұзақ күлген екен. Бұл – жай ғана мысал: философиялық 
ойлар соншалықты жоғары көтерілсе де, жерден, яғни күнделікті 
қарапайым қам-қарекет даналығынан ажырамауға тиіс.
Ерте грек философиясының жарқын өкілдерінің бірі ретінде 
суды Ғаламның субстанциялық-генетикалық бастауы деп қараған 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   382




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет