Еліктеу сөздер – айналадағы, табиғаттағы түрлі дыбыстарға, құбылыстарға, қимыл-әрекеттерге және солардың бейнелеріне еліктеуден туған сөздер. Мысалы: жалт-жұлт етеді, сарт ете түсті, арбаң-арбаң етіп, күлмің-күлмің етті, шіңк-шіңк етті.
Еліктеу сөздер мағынасы жағынан екіге бөлінеді: еліктеуіштер, бейнелеуіштер.
Еліктеуіш сөздер – табиғаттағы, төңіректегі түрлі дыбыстарға еліктеу арқылы жасалған сөздер. Еліктеуіш сөздер көбінесе ет көмекші етістігімен тіркесіп жұмсалады. Мысалы: сарт-сұрт ете қалды, гүрс ете түсті,
жарқ ете қалды, т.б.
Бейнелеуіш сөздер – табиғаттағы заттардың әр алуан күйін көру арқылы сипаттау, бейнелеу нәтижесінде жасалатын сөздер. Мысалы: жалт қарады, маң-маң басады, желп-желп етеді, жарқ-жарқ етті.
ЕЛІКТЕУ СӨЗ
№ 11 дәріс тақырыбы: Синтаксис. Синтаксис туралы жалпы түсінік. Сөйлем. Сөйлемнің грамматикалық белгілері. Сөйлемнің құрлысына қарай жай және құрмалас сөйлем болатыны. Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінетін түрлері.
Пайдаланылатын әдебиеттер
1.Сайрамбаев Т. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. - Алматы. 1991.
2.Балақаев М. Қазіргі қазақ тілі. - Астана, 2006.
3.Қазақ грамматикасы. - Астана, 2002.
4.Қазақ тілінің грамматикасы. 2-бөлім. Синтаксис. – Алматы. 1967.
5.Әмір Р., Әмірова Ж. Жай сөйлем синтаксисі. – Алматы. 2003.
6.Балақаев М., Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тілі. – Алматы. Санат. 2003.
7.Қордабаев Т. Қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемдер.–Алматы, 1995.
8. Қ.Есенов Құрмалас сөйлем синтаксисі.–Алматы, 1995.
9.Шәукенұлы Қ. Синтаксис. – Алматы, 2004.
Синтаксистүрлері
Достарыңызбен бөлісу: |
