«Баєа белгілеу» пјнінен таќырыптар
жүктеу/скачать 2,04 Mb.
|
Қалалардағы жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкалары олардың бас жоспарларында анықталған шекара шегінде қолданылады. Ауыл шаруашылығы өндiрiсiн жүргiзуге арналған жер учаскесiнiң кадастрлық құнын арттырудың немесе кемiтудiң жалпы мөлшерi Жер Кодексіне сәйкес белгiленген төлемақының базалық ставкаларының елу процентiнен аспауға тиiс.Жер учаскелері жеке меншікке берілген кезде, мемлекет немесе мемлекеттік жер пайдаланушылар жалға берген кезде олар үшін төлемақының базалық ставкаларын, жалдау құқығын сату төлемақысының мөлшерін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді. Жер учаскелерін пайдалану төлемақысының ставкалары заңнама бойынша жер салығы ставкаларының мөлшерінен төмен белгіленбейді. Нақты жер учаскесінің бағалау құны жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкаларына сәйкес оған түзету коэффициенттерін қолдана отырып есептелінеді. Мемлекет ауыл шаруашылығы өндiрiсiн жүргiзу үшiн беретiн жер учаскелерiнiң кадастрлық бағалау құнын айқындау кезiнде жер учаскесiнiң сапалық жай-күйiне, орналасуына, сумен қамтамасыз етiлуiне, қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығына байланысты, арттыратын немесе кемiтетiн түзету коэффициенттерi қолданылады. Жер учаскелерiнiң құнын анықтау үшiн жер учаскесiнiң суландырылуына, оның шаруашылық орталығына қарағанда орналасқан жерiне, қызмет көрсету саласының орталықтарынан қашықтығына байланысты мынадай түзету коэффициенттерi қолданылады: 1)жер учаскесiнiң суландырылуы (сумен қамтамасыз етiлуi): суландырылған - 1,2; суландырылмаған - 0,8; 2) жер учаскесiнiң шаруашылық орталығына қатысты орналасуы, километрмен: беске дейiн - 1,2; 5-тен 10-ға дейiн - 1; 10-нан 20-ға дейiн - 0,9; 20-дан 30-ға дейiн - 0,8; 30-дан астам - 0,7; 3) жер учаскесiнiң қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығы, жолдардың сапасына байланысты: Кесте 15
Арттыратын немесе кемiтетiн коэффициенттердiң шектi ең жоғары мөлшерi екi еседен аспауға тиiс. Алқаптардың түрi мен топырақтардың үлгiсi бойынша жер учаскесiнiң сапалық жай-күйi жер-кадастр карталары, топырақ, геоботаникалық, топырақ-мелиорация және басқа зерттеу материалдары негiзiнде анықталады. Егiстiк құрамында пайдаланылатын жер учаскесiнiң құнын белгiлеу үшiн оның мелиорациялық жай-күйi мен жер бетiнiң еңiстiгiне қарай мынадай түзету коэффициенттерi қолданылады: жердiң мелиорациялық жай-күйi: жақсы, яғни топырағы тұзды емес және сортаң емес, тассыз, эрозияға ұшырамаған; жер асты суларының тереңдiгi: тұщы су - 3 метрден астам, минералды су - 6 метрден астам – 1,2; қанағаттанарлық, яғни топырағы аздап тұзды, сортаңдау, тасы аз, аздап эрозияға ұшыраған; минералдануы төмен жер асты суларының тереңдiгі 3-6 м - 0,9; қанағаттанғысыз топырағы орташа және аса тұзданған, орташа және аса сортаң, тастақ, орташа және күштi эрозияға ұшыраған; 1 г/л астам минералданған жер асты суларының тереңдiгi 3 метрден кем - 0,6; Жер учаскесiнiң кадастрлық бағалау құнын арттыратын немесе кемiтетiн бiрнеше факторлар болған кезде коэффициенттер көбейтiледi. Астана қаласының, республикалық маңызы бар қалалардың , облыс орталықтарының маңындағы және курортты аймақта орналасқан елді мекендерде жеке меншікке берілетін жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкалары екі есе арттырылып, жер учаскесінің бағасы анықталады. Жер нарықтық қатынастардың ерекше объектісі. Жер нарығы жерді құндылық деп тану оның әртүрлі қасиеттеріне байланысты оны тиімді пайдалануды ынталандыру жағдайларын қарастырады. Кәсіпкерлік мақсатта жер учаскелерін пайдалану барысында жердің орналасуы, ауқымы, контурлары, топографиясы, жету жолдары, жақын орналасқан территорияларды пайдалану тәсілдері есепке алынады. Жер адамның іс-әрекетінің өнімі емес, оның құны жоқ, бірақ табыс әкеледі, сатып алынады және сатылады, сондықтан бағасы бар. Оның бағасы қарыз пайызы мөлшеріне тікелей тәуелділікте болады. Жер участкесі ақшаның сондай сомасына сатылады, сөйтіп келешекте банкке салынып өзінің иегеріне пайыз түрінде сондай табыс әкеледі. Бұл табыс жердің рента түрінде бергеніндей болады. Жердің бағасы мынандай формуламен анықталады: Жер бағасы = рента мөлшері / қарыз проценті х 100% Жердің құны - бұл ашық және бәсекелі нарықта белгілі бір операцияларды іске асыру нәтижесінде алынатын мүмкін баға болып табылады. Экономикалық әдебиеттерде жер құнының бірнеше түрлері қарастырылады. Оларға жердің нормативтік және нарықтық құнын жатқызуға болады. Жердің нормативтік құны – потенциалды табысқа байланысты қайтарым мерзімі есепке алынатын және белгілі бір сапасына, орналасуына байланысты жер учаскесінің құны. Жердің нормативтік құны келесі жағдайларда қолданылады: жерді меншікке берген кезде; жерді мұрагерлікке берген кезде; жерді сыйға тартқан кезде; жерді кепілдікке беріп, несие алған кезде; жерді мемлекеттік және қоғамдық қажеттіліктер үшін иелікке алған кезде; жер тұрғын-үй құрылысы мақсатында берілген кезде. Жердің нарықтық құны – ақпаратпен жақсы хабардар етілген, төтенше жағдайлардың қысымына түспеген сатып алушы мен сатушы өз пайдасы үшін, саналы және ұтымды әрекет ете отырып, бәсекелі және ашық нарықта жер учаскесін сататын ықтимал баға. Жердің нарықтық құнына келесі факторлар аса көп әсер етеді. Олар пайдалылық, иеленуден шығару, тапшылық, өтімділік, сұраныс. Осы аталған объективті факторлардан басқа, жердің бағасына келесі субъективті факторларда әсер етеді: жерге сатып алушының қызығушылығы, сатушы мен сатып алушының ерекше шарттары, нарық жағдаяты туралы ақпараттың жеткіліксіздігі, жарнаманың әсер етуі және т.б.. Аталған факторлардың әрекеттестігі жер учаскесінің тепе-тең нарықтық құнының қалыптасуын қамтамасыз етеді. Жер учаскесінің тепе-тең нарықтық құны, тап осы кезде және дәл осы нақты нарық жағдайында жер учаскесінің әділетті бағамы және сипаттамасы болып саналады. Жердің нарықтық құнын бағалау үшін Қазақстан Республикасында және ТМД елдерінде келесі әдістер тобы қолданылады: Жерді тиімді пайдалану әдісі; Жерді сатуды салыстыру әдісі; Жер учаскелерін бөлу әдісі; Жерді қайта бөлу әдісі; Жерге қалдық техникасы әдісі және т.б.. Жер учаскесінің нарықтық құны Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасына сәйкес айқындалады. жүктеу/скачать 2,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|