Ббк 1. С 94 Қазақстан Республикасы



Pdf көрінісі
бет145/151
Дата06.01.2022
өлшемі1,7 Mb.
#11899
түріБағдарламасы
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   151
Байланысты:
5d21b037778db5f4e2d6b8a379180dda

§31.  Бір   сөздің   екі   түрлі   дыбысталып   айтылатындарының
ішінде   жергілікті   ерекшеліктеріне   (диалектизмдерге)   қатысты-
ларын  жоғарғы көрсетілген   вариантты сөздермен шатастырмау
керек.   Яғни   көптеген   сөздердің   әр   жерде   әр   түрлі   дыбыстық
өзгерісі болғанмен, әдеби тілдегі түрінше айту – орфоэпиялық
норма болады. Мысалы: маңдай – маңлай, шаңырақ – шаңғырақ,
киіз    кигіз,   ие  –  еге   (үйдің   иесі),   шатақ   –  чатақ,   сияқты   –
сиықты,   аула   –   әулі,   жоңышқа   –   жоңырышқа,   қабырға  
қабыртқа, жоқ – джоқ, масқара – машқара, бес тиын    беш
тиын, ас пісті – ас пысты, мысық – мышық, ба-
лалар    баладар  сияқты   параллель   сөздердің   алдыңғы   сыңар-
лары   әдеби   норма   да   екіншілері   –   жергілікті   (диалектілік)   ва-
рианттары.   Бұлардың   айтылуында   әдеби   нормадағы   тұлғасын
ұстау қажет. Олай дейтін себебіміз – кейде автордың не кітап,
журнал   шығарушылардың   салақтығынан   я   болмаса
білместігінен кейбір сөздердің әдеби варианты емес, жергілікті
қолданыстағы тұлғасы жазылып кетеді. Мұндайда сөзді түзетіп
оқыған (айтқан) абзал. Ал пьесаларда немесе фелье-тон, сықақ
әңгімелерде   автор   сөздің   жергілікті   не   қарапайым   сөйлеу
тіліндегі варианттарын әдейі берсе, оларды, әрине, сол берілген
тұлғасында айту (оқу) керек екендігі белгілі.
283




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   151




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет