Бидай мен қаңбақ
Өзі қаңбақ болсын,
Онда қайдан салмақ болсын,
Тұрақтай алмай тегістікке,
Тірелді бір күн егістікке.
Бидайға қаңбақ тым қатты,
Дауыспен былай тіл қатты:
- Сен осы бидайсың ба?
- Бидаймын.
- Ақыл айтсам тыңдайсың ба?
- Тыңдаймын.
- Ашып айтсақ дұрысын,
Осы қай тұрысың?!
Жүрмейсің, көрмейсің, кезбейсің,
Не бар, не жоқты да сезбейсің.
Көктемде шығып,
Бастарың салбырап,
Күз болса бұғып,
Тұрғандарың маужырап...
Мен болсам міне,
Күні мен түні
Ұшарымды жел біліп,
Қонарымды сай біліп,
Сайран салып жүргенім,
Қызық өмір сүргенім...
|
- Ей, қаңбақ! — деді бидай,
Қанасына симай:
- Ашып айтсақ дұрысын,
Осы қай жүрісің?
Белгілі тұрағың жоқ,
Бас түгіл құлағың жоқ,
«Уф» десе ұшасың,
«Суф» десе қонасың,
Қаңғырған қаңбақсың,
Кімге тұлға болмақсың?
Біз болсақ міне,
Күні мен түні
Жинағанымыз дән,
Айналамыз толған ән...
Абырой да, бақ та,
Атақ та, даңқ та
Ерлік те, жеңіс те –
Барлығы осы егісте...
Бидайдың сөзі осымен бітті,
Қаңбақ жөніне зытты...
Дұрысын айтқан:
Бидай ма, қаңбақ па, –
Оны өздерің салмақта.
|
Шегіртке мен құмырсқа
Абай Құнанбаев (И.А. Крыловтан)
Шырылдауық шегіртке
Ыршып жүріп ән салған.
Көгалды қуып гөлайттап,
Қызықпен жүріп жазды алған.
Жаздыгүні жапырақтың
Бірінде – тамақ, бірінде – үй,
Жапырақ кетті, жаз кетті,
Күз болған соң, кетті күй.
Жылы жаз жоқ, тамақ жоқ,
Өкінгеннен не пайда?
Суыққа тоңған, қарны ашқан,
Ойын қайда, ән қайда?
Оныменен тұрмады,
Қар көрінді, қыс болды.
Сауықшыл сорлы бүкшиді,
Тым – ақ қиын іс болды.
Секіру қайда, сүрініп,
Қабағын қайғы жабады.
Сабанда жатып дән жиған
Құмырсқаны іздеп табады
|
Селкілдеп келіп жығылды,
Аяғына бас ұра:
Қарағым, жылыт, там - ақ бер,
Жаз шыққанша асыра!
Мұның, жаным, сөз емес,
Жаз өтерін білмеп пе ең?
Жаның үшін еш шаруа
Ала жаздай қылмап па ең?
Мен өзіңдей шаруашыл,
Жұмсақ илеу үйлі ме?
Көгалды қуып, ән салып,
Өлеңнен қолым тиді ме?
- Қайтсін қолы тимепті,
Өлеңші, әнші, есіл ер!
Ала жаздай ән салсаң,
Селкілде де билей бер!
|
ӨЛЕҢДЕР
Аққу, шортан һәм шаян
Ахмет Байтұрсынұлы
Көп кіріскен іс оңбас ынтымақсыз,
Көп малдың керегі не болса бақсыз,
Таудайын талаптан да бақыт артық,
Болса да қара жаяу жалғыз атсыз.
Ынтымақ жоқтығынан біздің қазақ,
Кем жұртқа әрбір түрлі болды мазақ
Зияны толып жатқан бастан артық,
Кемітіп ғазиз басын көріп ғазап.
Мысалы, бірліксіздің ғибыраты,
Пайдалы салыстырсаң бар лұғаты.
Кеңесінен аққу, шортан, шаянменен,
Тыңдаңыз тәржіме етіп жазған хатты:
Бір аққу, шортан, шаян бұрынырақ
Кеңесін еттім бәйіт, салсаң құлақ,
Тартуға жүкті арбаны міндеттенген,
Оңаша көл басында тұрған жырақ.
Үшеуі кәдімгідей жегілісіп,
Қайтсе де тартамыз деп ерегесіп,
Тырмысып бейшаралар азаптанды,
Пайдасыз михнаттанып терге түсіп.
Жөнелді шу деп аққу көкке таман,
Сұңқылдап үсті-үстіне достан жаман,
Жайда да кесел шіркін жөнге жүрмес,
Тырмысып кейін қарай жатыр шаян.
Тартады дем алысып кезек-кезек,
Арбаны қозғалта алмай күдер үзіп,
Тыпырлап суға қарай бетіменен
Шамасы келмей жатыр шортан кезіп.
Кіріскен ынтымақсыз ол басында
Ерлердің болмай бірлік жолдасында.
Бетімен әр тарапқа тартқаннан соң,
Қозғалмай арба қалды көл басында.
Достарыңызбен бөлісу: |
