Дост сядагяти



Pdf көрінісі
бет13/21
Дата12.02.2017
өлшемі18,06 Mb.
#3936
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   21

СЕЙЫД ЛАЗЫМ АЬА

Аьдамын Шыхбабалы кяндиндя

Сейид Лазым аьа адында нурани

бир киши йашайырды. Чятиня дцшян

она нязир верирди. Бир манатдан

артыг пул алмырмыш. Йыьылан пул-

лара гойун алдырыб мясъиддя кяс-

дирярди, касыб кусуба пайлайарды.

Атам бир гоч гурбан демишди. Биз

аиляликля Сейид Лазым Аьанын оъа-

ьына эетдик. Бязи сейидляр гойуну

тювляйя салыр. Аьа ися гойуну кяс-

дирди. Йары шаггасыны машынымыза

гойдурду. Йарысыны ися йекя бир

газанда говурма елятдирди. Юз

эятирдийимиз яти юзцмцзя йедиртди,

цстялик гатыг, сцд, гаймаг, пендир

вя бир нечя тяндир чюряйини дя бизя пай вериб йедийимизи йедик,

йемядийимизи дя машына гойдулар ки, евдя йейярсиниз.

Сейид Лазым аьа чох алиъянаб бир инсан иди. Ынди Аьамын

Чямянли кяндиндя мязары уйуйур вя бюйцк бир мясъид дя

онун шяряфиня тикилиб. Зийарятэаща инди дя чохлу инсанлар эялир.

1991-ъи илляр иди. Гарабаь мцщарибясинин гызьын вахты иди.

Ермяниляр бцтцн йцксякликлярдян Аьдам шящярини град атяшиня

тутмушдулар. Йерли ъамаат шящяри тярк етмирди. Щяр дяфя атяш

дайананда ешидирдик ки, фылан мящлядя нечя няфяр щялак олуб,

нечя няфяр йараланыб. Бюйцк гардашым  баш лейтенант Вагиф

Аллащвердийев щяр сящяр дцнйасыны дяйишян инсанларын адларыны

211

Сейид Лазым Аьа


йазырды. Сейид Лазым Аьа базарда бир дцканын йанында щя-

мишя отурарды. Базарда алвер эедирди. Бирдян град мярмиляри

иля ермяниляр шящяри щяр тяряфдян атяшя тутдулар. Град дцшдцйц

йерлярдя дящшятли даьынтылар баш верирди. Градын бири дцз ба-

зара, Сейид Лазым Аьанын айагларынын арасына дцз асвалта

санъылыр. Йарысы торпаьа эирир. Силащ партламыр. О вахт "Ком-

мунист" гязетиндя беля бир мягаля дяръ едилмишди:

Сейидин ъяддинин кярамятиндян, Аллащын кюмяклийи иля грат

партламамышдыр. 

Щямин град мярмисиня шяхсян мян дя ялимля тохунмуш-

дум. Сонрадан юмцр-эцн йолдашымын дайысы, Азярбайъанын

Милли Гящряманы рящмятлик Аллащверди Баьыров дюйцшчцляри иля

бирликдя  Сейид  Лазым Аьаны тящлцкясиз йеря апармыш вя грады

зярярсизляшдирмишляр.



ФУЬАРА СЕЙИД

Аьдамда Фуьара Сейид

адында нурани бир киши йашайырды.

Фцгара Сейид пул танымырды. О,

бир эцн кянддян шящяря эялирмиш.

Тясадцфян бир такси эялир, Аьа ял

едир. Такси сцрцъцсц кишини базара

эятирир. Фуьара Сейид ъибиндян бир

пул чыхардыб такси сцрцъцсцня

вериб эедир. Сцрцъц саь ол дейир.

Бахыр ки, 25 манатдыр. 1 манатлыг

йола 25 манат алан сцрцъц машына

отурур. Машыны ня гядяр ишя сал-

маг истяйирся, машын ишя дцшмцр.

Ня гядяр таныш сцрцъцляр эялиб

бахыр, йеня бир шей алынмыр. Торан

говушур. Бир йашлы сцрцъц щямин

212


Фуьара Сейид

адамдан вязиййяти сорушур. Сцрцъц ися башына эяляни она да-

нышыр. Киши бармаьыны дишляйир вя дейир:

– Щямин кишинин ялиндя яса, башында бухара папаг вар иди?

– Бяли, елядир – дейя сцрцъц дейир.

Тез эедиб базардан Фуьара Сейиди эятирирляр.

Сейид ясасыны машына йавашъа вурур вя дейир: ходла!

Сцрцъц машыны ишя салыр. Машын ишя дцшцр. Сцрцъц Фуьара Се-

йидин ялиндян юпцр вя ону баьышламасыны истяйир.

Фуьара Сейид вя Сейид Лазым Аьа чялийи иля адамларын чий-

ниня йавашъа тохундурараг, ъяддим кюмяк олсун дейирди.

Сейид Лазым Аьа вя Фугара Сейид бу сятирлярин мцяллифинин дя

чийниня чялийини тохундурмагла мяня кюмяк олублар. 

Ялбяття ки, бцтцн бу  кярамят Аллащ-тяаланын  сечилмиш ин-

санлара верэисидир.

Аллащ щамысына рящмят елясин. 

Беля надир адамлар щаггында саатларла данышмаг олар.

Ъябрайылда Сейид Щясян аьаны о вахтлар эцнащсыз тутуб га-

тара миндирирляр. Гатар тярпянмир ки тярпянмир. Мяним йаз-

дыгларым щягиги олмуш щадисялярдир. Бцтцн бунлары йазмагда

Аллащы бир ан да йаддан чыхартмамаьы, нурани аьсаггаллара,

хейирхащ инсанлара мящяббятля йанашмаьы, онлара гайьы эю-

стярмяйи щяр бир охуъума арзулайырам.



МИР МЯЩЯММЯД АЬА ЩАГГЫНДА

Губадлы районунун Мярданлы кяндиндя мяктяб директору

ишлямиш Вялийев Ингилабла Гараъялли кянд Советинин сядри Фяр-

щад  Щцмбятов аиляви дост идиляр. Ингилаб мцяллимин гызы Сима

ханым чох габилиййятли, мещрибан инсандыр. Дярман биткиляри-

нин билиъиси Бящруз Хуршуновун йанында ишлядийи цчцн щяким-

лик сянятини чох эюзял билир. Симанын йанында ишляйян достумуз

Бяхтийара тез-тез баш чякирдим. Мящяммяд Аьа барядя чох

мараглы сющбятляр едирдик. 

213


Сима ханымын дедикляриндян:

1979-ъу ил иди. Ревматизмадан

чох язиййят чякирдим. Аьыр Сейид

олмагла бярабяр Мир Мящяммяд

Аьа эюзял вя биликли щяким иди.

Айагларым тутулмушду. Аьам

мяни мцалиъя етди. Тезликля саьал-

дым. Мян щеч вахт аьамы йаддан

чыхартмарам.

Мир Мящяммяд аьанын атасы

Мир Сяди аьа 1937-ъи иллярдя туту-

ларкян Ъалал бабамла бир щябсдя

йатырды. Бир дяфя бир няфяр она

шякк эятирди. Она инанмырды. Щеч

5 дягигя кечмямиш щямин адам

йериндя гыврылараг партламайа

дцшдц...

Щябсханада Мир Сяди аьа галан камеранын тез-тез ишыгла-

рыны сюндцрцрдцляр. Ишыглар сюнян вахты онун башынын цстцндян

щямишя нур кими бир ишыг йанырмыш вя Мир Сяди аьа о ишыгда

эеъяляр хатиряляр, гязялляр йазармыш.

Губадлы районунун Чяряли кяндиндян олан щал-щазырда

Мещдиабад гясябясиндя биолоэийа мцяллими ишляйян 83 йашлы

Ъялил мцяллимля эюрцшдцм. О оьлунун эцнащсыз тутулмасындан

йана-йана данышырды. 

Мян Чяряли кяндиндян атамын йахын досту Камран Щцсей-

новдан сющбят салдым. Зянэязур Ъямиййятляр Бирлийинин цзвц

олдуьум цчцн К.Щцсейновун сядри олдуьу ъямиййятин вяси-

гясини дашымагла фяхрля данышырдым ки, Ъялил мцяллим сюзцмц

кясди:


– Мяни кянддян шящяря эятирян, охудан Камран Щцсей-

новдур. Она борълуйам. 

Ешидяндя ки, Мир Сяди аьадан йазмаг истяйирям, чох се-

214


Мир Сяди Аьа

винди вя йахын гощум кими данышмаьа башлады. Мир Сяди аьа-

нын гуллугчусу Шякил арвад бир эцн эюрцр ки, евдя бир илан гыв-

рылыр. Юзцн о тяряф, бу тяряфя вурур. Аьам Шякиля дейир: Эет

онун боьазыны сыьа, эюрмцрсян чюпц галыб. Шякил хала ися дейир:

– Аьа горхурам ахы.

– Горхма о сяни вурмаз.

Шякил хала иланын боьазыны сыьайыр. Ылан сакитъя сцрцнцб

эедир.


Сон вахтлара гядяр Шякил хала Сумгайытда йашайырды.

Мир Мящяммяд аьа Бакыда щяким ишляйяркян, юз автомо-

билини ачары цстцндя, кцчядя сахлайырды. Оьрулар ня гядяр ма-

шыны ишя салмаг истяйирлярся дя, машын ишя дцшмцр. Мир

Мящяммяд аьа пянъярядян бахыр вя диллянир:

– О машын хода дцшмяйяъяк, истяйирсиниз дейим, ишя дцшсцн.

Оьрулар тез гачмаьа башлайырлар. 

Мир Мящяммяд аьа гязайа уьрайыр вя щялак олур.

Ямиси Мир Щямзя аьа йуху эюрцр. Йухуда Мир Сяди аьайа

дейир: 


– Аьа Мирмящяммядя нийя кюмяк етмядин?

Мян эюрдцм ки, Мир Мящяммяд машыны вериб бир башгасы

сцрцр, она эюря аъыьым тутду – дейир.

Мир Мящяммяд аьаны дяфн едяркян гара гушлар щяр тяряф-

дян гября сохулурдулар. Мян ъяназянин бир тяряфиндян тут-

мушдум. Гушлар имкан вермирдиляр. Еля ки, ъяназяни торпаьа

тапшырдыг. Гушлар чырпыныр, бир гуш ися гября эирирди. Биз о гушу

чыхартдыг. Гушлар аьаълара гонду, йохса йох олду билмядик.

Мян Мир Сяди аьанын гардашы Мир Щямзя аьадан сорушдум: 

– Аьа, бу гушлар ня иди беля? 

Гардашы деди:

– Онлар гуш дейил, мялакяляр иди.

Сима ханымын бир сющбяти дя йадыма дцшдц. Эорусдан

эялян бир ермяни Мир Сяди аьа иля Мир Мящяммяд аьанын шяк-

лини чякиб гоншу кяндляря сатыб пул газанырды. Газандыьыны да

215


ичкийя вериб йейиб ичярди.                            

Атам Ингилаб, ермянийя дейир: 

– Сян Аьамын шяклиндян газандыьын пулу араьа вериб ичир-

сян. Ахы сян ермянисян? Айыб олсун. Хейир тапмазсан.

Щеч бир ай чякмир ки, щямин ермяни машынла эяляркян га-

йадан учур вя ъящяннямя васил олур. 



АЛЛАЩЫН МЮЪЦЗЯСИ

Ф.Кючярли адына Республика Ушаг Китабханасынын дирек-

тору Шящла ханым Гямбярова иля мцгяддяс оъаглардан сющ-

бят едяркян онун дедийи бир мараглы факт диггятими ъялб етди:

«Бизим бир гощумумуз вар иди. Щякимляр ону ня гядяр мца-

лиъя етсяляр дя, бу эялинин дярдини билмирдиляр. Щамы ондан ялини

цзмцшдц. Чох щалсыз вязиййятдя иди. Ахырда наялаъ галыб Мир

Сяди Аьанын оъаьына эятирирляр. Мир Сяди Аьа гыза бахыб дейир:

«гырх эцн бу оъагда йатарсан. Щяр эеъя йухуда ня эюрсян

сящяр тездян мяня данышарсан. Отуз сяккиз эцн бу эялин бир

йуху эюрмцр. Отуз доггузунъу эеъя йухуда эюрцр ки, бир

узун илан онун аьзындан чыхыб сцрцняряк йох олур. Эялин бу

йухуну сящяр тездян Мир Сяди Аьайа данышыр. Аьа дейир: –

Гызым, ня йахшы ки, о яждаща илан сянин бядяниндян чыхды. О

илан щал арвады иди. Гялбиня эирмишди. Эет, сяня завал йохдур. 

Эялин сап-саьлам евиня гайыдыр вя бу эцн дя йашайыр. 

Мцгяддяс оъаглара щямишя щюрмят вя ещтирам етмяк ща-

мымызын боръудур. 

* * *

Губадлынын Моллу кяндиндя 7 ил тящсил алмыш Сима ханымын



анасы Зенфыра Ъялал гызынын Мир Сяди аьанын оьлу Мир Мящям-

мяд аьанын Сумгайытда кечирилян йублейи иля ялагядар йаздыьы

шеир чох мараглы вя охунаглыдыр:

216


ГУРБАН ОЛУМ

Гушлар биздян салам апар, 

Ялимиздя даща ня вар. 

Биздян инъийиб аь щасар, 

Щасарына гурбан олум.

Мирщямзя гол будаьыдыр, 

Дярдли, дярдсиз гонаьыдыр. 

Или-илдян ахарлыдыр, 

Ахарына гурбан олум.

Йыьылмышыг тядбириня, 

Фяда олум щяр бириня. 

Мир Сядимя, Нур Миримя, 

Нурларына гурбан олум.

Рущу рущлар гатындадыр, 

Эюйцн йедди гатындадыр. 

Рягаил ятрафындадыр, 

Рущларына гурбан олум.

Мязарлары эиров галан, 

Гушлар зийаряти олан. 

Бярэцшады лайла чалан, 

Торпаьына гурбан олум.

Ъыьырында торпаг оллам, 

Айагларда тапдаланнам. 

Юлям, галам ращатланам, 

Торпаьына гурбан олум.

Кцрд елинин кцрд гызыйам,

Даьлар бойда дярд гызыйам. 

217


Намярди йох, мярд гызыйам, 

Мярдляримя гурбан олум.

Даь, дяряси эцлцстаным, 

Щяр гайасы бир дастаным. 

Дцзцм, даьым, боз йовшаным, 

Йовшанына гурбан олум.

Торпаьыма эюз тикилир, 

Баш кясилир, йурд кючцлцр. 

Ясирлярдир ган тюкцлцр, 

Торпаьыма гурбан олум.

Дярд эютцрдцк, даьдан аьыр, 

Инилдярик фаьыр-фаьыр. 

Мирим чаьыр, Сядим чаьыр, 

Чаьраьына гурбан олум.

Гой ачылсын йолларымыз, 

Сыралансын карванымыз.

Зенфирадыр гурбанымыз,

Гурбанына гурбан олум.

Зенфира ханым бу шеири цряк аьрысы иля йазмыш вя Мир Мя-

щяммяд аьанын йубилейиндя утанараг вермядийини ешидяндя

дедим ки, Аллащ гойса бу шеири дя китабда чап етдиряъяйям...

Намиг Адил оьлу Ялийев Сейид Лазым аьанын баъысы оьлу-

дур. Гялби тямиз, мещрибан вя мярщямятли елоьлумдур. Сейид

Муган аьанын вяфаты хябяри щамыны кядярляндирди. Гардашым

Вагиф Аьдамын Чадыр шящяръийиндян, о бири гардашым Нийаз

ися (АЖИ-цзвц) Сумгайытдан йаз мярасиминя йолландыг. Щеч

бир щяфтя чякмямиш Нийаз Илйасоьлу мяня зянэ еляйиб деди:

Рауф, бу эцнкц «Ядалят» вя «Азярбайъан ХХЫ ясрдя” гя-

218


зетини аларсан. Щяр ики гязетдя Нийазын мягаляси дяръ олун-

мушду. Онларла гейрятли иэидляримизин Хоъалыда вящшиъясиня гы-

рыларкян, Гаракянддя вертолйотун ермяни алчаглары тяряфиндян

мцяммалы шякилдя вуруларкян, республикамызын гаймаглары-

нын ъясядини Аьдам мясъидиндя йуйулараг торпаьа тапшырыл-

масында Аьдам районунун ахунду олмуш Сейид Муьан

аьанын, еляъя дя Хоъалы фаъиясиндя рящмятлик Аллащверди Баьы-

ровун шцъаятини данмаг ядалятсизлик оларды. Мящз щямин щя-

йяъанлы дюврдя Сейид Муьан аьа биринъи дяфя инфаркт

кечирмишдир.

Аьа Шушанын иъра башчысы, иэид сяркярдя Микайыл Гоъа оьлу

Эюзяловун гятля йетирилмясиндян сонра икинъи дяфя инфаркт ке-

чирмишдир.        

ГАТ-ын цзвляринин ермяни забитляринин шящяря эялишиня етираз

едяркян тутулмасындан ясябиляшян Шейид Муьан аьа цчцнъц

дяфя инфаркт кечиряряк дцнйасыны дяйишди.

АЖБ-нин цзвц олан гардашым Нийаз Илйас оьлу бу щагда

гязетдя тясирли некролог йазмышды.



ТЯСАДЦФДЦМЦ?

1993-ъц илдян сонра Техники нязарят шюбясинин ряиси вязифя-

синдя ишлядийим Бакы Конвол Конбинаты да диэяр фабрик вя за-

водлар кими ифлиъ вязиййятиня дцшдц. Ишсизляр ордусу йаранды.

Щяря бир тяряфдя юзцня чюряк пулу газанмаьа башлады. Мян

дя бир суткадан бир эюзятчи ишлямяли олдум. Мяним бир нювбя

йолдашым вар иди. Бакынын Бцлбцля гясябясиндян иди. 6-7 ил иди

ки, аиля гурмушду. Ювлады олмурду. О оъаг, пир галмамышды

ки, ора эетмясинляр. Ювлад дярдиндян достум Яли чох фикир,

хяйал дярйасында иди.

Бир эцн Мир Мювсцм Аьанын зийарятэащындан гайыдыб бир-

баша ишя эялдим. Зийарятдян ики конфет эятирмишдим. Еля бил ки,

мяня дедиляр ки, бу конфетин бирин вер Ялийя, гой Аллаща дуа

219


етсин, ювлады олаъагдыр. Яли иля мещ-

рибан эюрцшцб, ъидди сурятдя дедим. 

– Яли, бу конфети оъагдан эятир-

мишям. Эедирсян евя, гцсл едиб,

пак оландан сонра конфетин йары-

сыны сян йейярсян, йарысыны да щяйат

йолдашын. Анъаг, ейни вахтда йе-

мялисиниз вя Аллаща дуа еляйин. Ин-

шаллащ эялян ил сизин бир гыз ювладыныз

олаъагдыр. Дарыхма. Яли ися деди:

Рауф, тяки ювладым олсун, сяня

йахшы бир гонаглыг веряъяйям.

Мянся, саь ол– дейиб кечдим юз иш

йеримя.


5-6 ай кечмишди ки, Яли севинъяк мяня тяряф эяляряк деди. –

Рауф, гардашымсан, баьышла, бир сюз дейяъяйям, щякимя

эетмишдик, щяким деди ки, йолдашын 6 айлыг щамилядир. Ещтийй-

атлы олун, эюзляйирик дя. Аллащ сяня кюмяк олсун. 

Мян ися, Яли дарыхма, сянин оьлун йох, бир гыз ушаьын ола-

ъаг. Цряйимя беля эялиб-демишям. 

Еля ки вахт-вядя йетишди Яли севинъяк деди:

– Рауф, сянин аьзын фал имиш. Гызым олду. 

Мян ися эюзлярин айдын, ня йахшы – дейя достуму тябрик

етдим:


– Яли, дырнаьы мющкям олсун. Аллащ сяня о ювлады вериб,

арзу едирям ки, хошбяхт олсун. Еля бил ки, мяня бюйцк бир зи-

йафят баьышладын. 

Щяйатымда беля щадисяляр чох олуб. Гялбимя щагсыз йеря

дяйян хейир тапмайыб. Тязя гол саатымы ишдя столумун цзярин-

дян оьурлайан бир хырдаланлы иш йолдашым сящяриси гязайа уь-

рады. Бир ил йатаг хястяси олду. Ишдя мяня гаршы ким щагсызлыг

едибся Уъу Йараданым онлара эюрк еляйиб. Щяйатымда чох

мюъцзяляр олуб. Йеня дя бир эцн бир танышым мяня деди ки,

220


Мир Мющсцн Аьа

Рауф, эюзятчи ишляйиб ня алырсан. Эял йанымда ишля, журнал бу-

рахдырырам, сяни бирбаш мясул катиб эютцряъяйям. Ямяк щаг-

гын ися индикиндян ики дяфя артыг олаъаг. Она инаныб гоншум

Рювшяни (щансы ки, о али тящсилли олса да, иш тапа билмирди) юз иш

йеримя ишя дцзялдиб ишдян чыхдым. Эялдим редакторун йанына.

Бир ай ишлямишдим ки, редактор мяня деди: – Рауф, сяня 150

манат веря билмяйяъяйям, 80 манат веряъяйям. Юзцн эюрцр-

сян ки, иш чох зяифдир. 15 эцн кечяндян сонра мяня 40 манат

вериб деди. Билирсян, сяня йарым штат веряъяйям, щяр эцн сящяр

тездян эцнортайа гядяр эял ишля, айда 20 манатыны ал.

20 маната ушаг сахламаг олар – дейиб, ишдян узаглашдым.

Сящяр тездян редактор мяня зянэ едяряк щяйяъанла деди: –

Рауф, ахшам Байылда бярк зялзяля олду, мян йатмышдым. Йу-

худа сяни эюрдцм. Дик айылдым, эюрдцм ки, гоншу евляр учуб,

бизим евимиз ися диряклярин цстцндя галыб. Рауф, мяни баьышла,

-дейяряк мяня йалвармаьа башлады. Мян ися Аллащ сяни баьыш-

ласын, – дейиб, гялбимя дяйян, мяни аъ, сусуз гойан достумун

тягсириндян кечдим. Охуъуларым еля билмясин ки, мян буну

йазмагла юз-юзцмя юйцнцрям. Тамамиля тякяббцрлцлцкдян

узаьам. Аллащ щагсыз иш эюрянляри щяр вахт ъязаландырыр. Одур

ки, хейирхащ, мярщямятли, рящимли вя сяхавятли олмаьынызы ар-

зулайырам.



МАШТАЬА ЯСИЛ МЦСЯЛМАН ГЯСЯБЯСИДИР

Маштаьа гясябясиндя Ящмядаьа адында бир достумыыз вар.

Аьыр сейидлярдяндир. Гялбиня дяйян хейир тапмыр. Оьлу Ща-

ъыаьа намаз гылан, оруъ тутан, сон дяряъя мярщямятли бир ин-

сандыр. 20 йашы олмасына бахмайараг бцтцн эцнц дини китаблар

охуйур. Гиймятли китабханасы вар. Мцсялманчылыьа дцзэцн

ямял едянлярдян, юзцндян бюйцйцн йолуну сахлайан кяндляр-

дян бири дя Маштаьа кяндидир. Кянд адамлары, ясасян дя гыз-

эялинляр абырлы-щяйалы эейинмякляри иля сечилирляр.

221


Ящмядаьа гардашла тез-тез дярдляширик: Сосиал проблемляр-

дян аз да олса данышырыг: Бязи азяри гызларынын Дубайда, Иг-

дырда ад чыхармаларындан, кцчядя  бязи эюбяйи ачыг, абырсыз

эязян гызларын, гулаьы сыргалы эядялярин щоггабазлыьындан,

рцшвят, йерлибазлыг олан йердя сямимиййятин олмамасындан,

ушаг алвериндян, абыр щяйанын ялдян эетмясиндян вя с. про-

блемлярдян вя с.

Ящмядаьа кишинин щяр сющбяти бир нясищятдир. Инсанлыг, ялиа-

чыглыг, хейирхащлыг щагда онун башына эялян ишлярдян бир ма-

раглы сющбяти охуъуларын нязяриня чатдырмаг истяйирям.

Сейид Ящмядаьанын дедикляриндян:

Аллаща шцкцр еляйян бир адамам. Ня вахт пулум гуртарса,

Аллащ мяни нацмид гоймур. Бир эцн халаоьлу иля йол эялирдик.

Йердя бир топа бцкцлц йумагла растлашдыг. Хала оьлум она

бир тяпик вурду.

Дедим:


– Ядя, нюшцн вурурсан, о бцкцлц пулдур. Щягигятян ачдыг

ки, 1.400.000 (бир милйон дюрд йцз мин) манат пулдур. Кцчядя

ися щеч ким йох иды. Ики саат эюзлядик, эялиб эедяндян соруш-

дуг.


Йахынлыгдакы универсам ишчиляриня тапшырдым. Пул итирян олса

бу цнванда йашайырам. Эюндяр эялсин йаныма. 6 ай эюзлядим.

Бир нечя дяфя эялиб щямин йердян дя сорушурам. Щеч кимдян

бир хябяр чыхмыр ки, чыхмыр. 

1992-ъи илляр иди. Хоъалы гырьыны баш вермишди. Кяндимиздя

1 №-ли ушаг еви кимсясиз ушагларла, ясасян дя Хоъалы гачгынлары

иля долу иди. Биз щямин пулла Хоъалыда шящид олмуш, кимсясиз

ушаглара бир ещсан вердик. Пулу сон гяпийиня гядяр онлара

хярълядик. Беля щадисяляр чох олур. Биз зящмятимиз щесабына

йашайырыг. Якин-бичин, эцлчцлцк, Маштаьанын ясас доланышыг

йеридир. Чятин зящмят бащасына баша эялян эцлц сатыб, бир чятян

кцлфяти доландырырыг. Мян тез-тез шащиди олурам. Пулу олма-

йанлар, Ящмядаьанын йанына эялир, эцл апарыр. Щеч кими нац-

222


мид гайтармыр.

Тясадцфы дейил ки, Маштаьада нечя-нечя гейрятли оьуллары-

мыз 20 Йанвар фаъиясиндя Азадлыг мейданына вертолйот иля Ба-

кынын сямасы цзяриндян 100 минлярля гярянфыл эцл дястялярини

Азярбайъан халгынын башы цзяриня тулламасы (шящидляримизин ру-

щуна щюрмят яламятини) хариъи вятяндашлары щейрятляндирмяси

бу миллятин бюйцклцйцнц, яйилмязлийини, мярдлийини эюстярмир?                  

Маштаьа ъамааты 40 эцн юз мящсулларыны щяр эцн машынына

йыьыб шящидляри зийарят едирдиляр. О вахты газ вар иди. Эюряк инди

Маштаьада гыш вахты газ олаъагмы? Газ эялмяся эцл батар.

Ящмядаьа 20 Йанвар фаъиясиндя юз баьынын мящсулундан

3000-дян артыг гярянфили шящидляр хийабанына эятирмишдир. Маш-

таьа ъамааты, еляъя дя гоншу кяндляр, 40 эцн бцтцн дярилян

мящсулу «Газел» маркалы машынлара йцкляйиб Шящидляр хийа-

банына дашымышлар. Инди Маштаьайа газ тясадцфы щалларда эялир.

Кянд ящалиси мин бир язиййятля эцл йетишдирир. Бу кяндя гайьы

йухары сявиййядя олмалыдыр . Сон вахтлар бцтцн кяндлярдя ъа-

маатын щяйат шяраити йахшылашмаьа башлайыр ки, бу да  щяр би-

римизи севиндирир.

Сейид Ящмядаьа Маштаьа щаггында юзцнцн йаздыьы бир

бейти деди:

Маштаьа бир обадыр, сярчяси тярлан сайылыр,

Хан йанында ян азы касыбы солтан сайылыр.

Бу фялакятдир чякился писликдя ады онун,

Щяр йердян эялян цчцн кяндимиз мейдан сайылыр.

ГАЙНАТАМ ШУРА МЯММЯДОВУН ХАТИРЯСИНЯ

Гайнатам Шура киши иля Аллащверди Баьыровун шяклини эюрян

кими, Ящмядаьа йериндян дик атылды. Аллащ щяр икисиня рящмят

елясин. Мян Локомотив командасында, Аллащверди ися Аьда-

мын, Гарабаь футбол командасында ойнайырдыг. Бир-биримизля

223


мещрибан мцнасибятимиз вар иди. О

ъцр оьула щеч гыйардылар. Аллащверди

щямишя щцъумда, гардашы Елдар ися

мцдафыядя эюзял ойун нцмайиш ет-

дирирдиляр.

1970-л971-ъи илляр оларды. Имарят де-

йилян стадионда демяк олар ки, бцтцн

Аьдам ъамааты футболу избйирди.

Неъя мещрибан, хошбяхт йашайырдыг.

Аллащ ермянилярин бяласыны версин.

Йеня ушаглыг илляримя гайыдырам. 

Щяр районун юз адяти, юз га-

нуну вар. Аьдамда йашайан инсан-

лар чох мещрибан, варлы доланырдылар.

Щятта башга районлар да бизя щясяд

апарырдылар. Аьдам базарында ня тапылмазды ки? Щяля совет

дюврцндя беля дейярдиляр. Гуш сцдц ахтарсан эет Аьдам ба-

зарында тапарсан. Аьдамын тойлары да чох шян кечирди. Чюряк

сатан гоншумуз Асиф дайы тойларда Падшащ оларды. Той мяъ-

лисиндя падшащын биръя дяфя сус демясиндян мяълисдя милчяк

вызылтысы да ешидилярди. Мяълися эеъикян Падшащ тяряфиндян ъяри-

мялянярди. Аьдам мусиги бешийи иди. Бакыдан тяк-тцк ханян-

дяляр рисг еляйиб эялярдиляр. Чцнки Гарабаьын ханяндяляри

Сяхавят, Сяди Мяммядов, Шащмалы Кцрдоьлу, Ябцлфят Ариф,

Сара Гядимова, Гядир Рцстямов, Щафыс Айдын, Паша, Шащин

(садаламагла гуртармыр) вя с. сяняткарларын олдуьу мяканда

башга ханяндяйя ещтийаъ йох иди. Гыз тойунда (биз она "палтар

бичим" дейярдик) гоншумуз Гямяр халанын бяй евиндян эяти-

рилян эялин палтарларынын эюстярилмяси сящняси, эялянляря "нямяр"

пайланмасы чох мараглы кечирди. Ушаг вахты анам бизя тез-

тез нямяр эятирярди. Гырмызы лентля баьланмыш салофан торбанын

ичярисиндя конфет, печенйа вя саир ширниййатлар оларды. Палтар-

бичимдя, нишанда гадынлар, гызлар иштирак едярдиляр. Ынди ися ки-

224


Шура Мухтар оьлу 

Мяммядов

шиляри нишана чаьырырдылар. Заман эет-эедя корланыр.

Тойа эялян щюрмятли адамларын юз мащнысы чалынарды. Ал-

лащверди мяълися эиряндя «Гоъа Гартал» мащнысы сяслянярди.

Бюйцк, кичик йери билинярди. Мцяллим эюряндя папаьымызы чы-

хардардыг, щюрмят яламяти олараг. Атам кцчядя эюрсяняндя

мящля ушаглары, ъаванлар юзлярини йыьышдырардылар ки, мцхбир

эялир. Гыз-эялин кцчядян эедяндя щамы она йол верярди. Аь-

дамда тяк-тцк адамлар йолун азарды. Ъамаат она чох пис ба-

харды. Щейф Аьдамдан, щейф ки, бизим эянълийимизи индики

ъаванлар эюрмяди. Аьдамын адамлары кими, щавасы, суйу да

саф, тямиз иди. Йайын истисиндя бир аьъаганада раст эялмяздик.

Торпаг бярякятли, баьларымыз санки ъяннят иди. Аьдамын ъа-

ванлары Степанакертдя ат ойнадырдылар.

Ону да гейд едим ки, мяшщур «шур» ансамблынын цзвляри

Аьдам ишьал олунандан даьылмышды. Щясян Сарыйевин вахтында

буна фикир верилмирди. Саь олсун Низами Садыгову. Низами

мцяллим иъра башчысы оландан бу ансамбл бярпа олунду. Инди

дя фяалиййят эюстярир.

Милли-мяняви дяйярляримиз горунур вя уьурла тяблиь едилир. Бу

сащядя Щейдяр Ялийев Фондунун хидмятляри тягдирялайигдир...

Ону да гейд едим ки, бу йахынларда ешитдик ки, Рагуб

мцяллим район иъра щакимиййятинин башчысы тяйин олунуб. Одур

ки, чох севиндик. Вятянпярвяр зийалы щямйерлимизя уьурлар ар-

зуладыг.


Гайнатам Шура Мяммядов яслян Губадлыдан олса да,

Аьдамда бюйцйцб бойа-баша чатмышды. Эянъя Кянд Тясярр-

цфаты институтуну битирмишди. Эянъядя щюрмят газанмышды. Аь-

дамда узун мцддят баш зоотехник ишлямишди. Сянятини чох

эюзял билирди. Гардашы Хасай мцяллим атамла дост иди. Чямянли

кяндиндя колхоз сядри ишляйирди. Савадлы, габилиййятли бир инсан

олан Хасай кишини эюзляри эютцрмяйян намярдляр арадан

эютцрдцляр. Бу дярд бцтцн аиляйя тясир еляди. Бцтцн гардаш-ба-

ъылар фыкир, ясябдян шякяр хястялийиня тутулдулар. Шура киши Га-

225


рабаь щадисяляри башлайаркян чох

щяйяъанланырды. 20 Йанвар фаъияси

ону даща да ясябляшдирди вя

дцнйасыны дяйишди. Онун арха-

сынъа баъысы Ургиййя ханым, сонра

ися гардашы Мящйяддин вяфат етди.

Шура дайы мянимля чох дярдля-

ширди. 4 №-ли хястяханада мцалиъя

олунаркян, мяня вердийи мясля-

щятляр, бир сюзля щяр кялмяси бир ня-

сищят олан гайнатамы чох еркян

итирдик. Доьрудан да ъаван йашда

аьсаггал оласан, ган йатыздыра-

сан, щамыйа мяслящят верясян, бу

щяр кишийя гисмят олан иш дейил.

Аьдам шир ъцрятли, горхмаз, гей-

рятли оьуллары иля фяхр еляйир.

Аллащверди, Елдар Баьыров гардашлары Микайыл Эюзялов,

Ширин Мирзяйев, "эенерал" Яршад, Фред Асиф, Низами щяким,

Якбяр, Ъяфяр  гардашлары, Шелли Хосров, Бахшыйев, Ейвазхан

бяйлидян лейтенант Ариф Гулийев, Гарабала кими йцзлярля мярд

оьуллары йаддан чыхартмаг юзц бир эцнащдыр. Гайным Рювшя-

нин дедикляриндян:

– Дайыларым Аллащверди вя Елдарын Маштаьалы Тарих киши иля

чох йахын мцнасибяти вар иди. Тарих киши Гарабаь мцщарибяси

башлайан вахт Аьдама силащ ъящятдян чох кюмяклик едирди.

Аллащдан ъями шящид оланлара рящмят диляйирям.

Гоншумуз Муса мцяллимин оьлу Ъяфяр бюйряйи хястя олса

да, адйалы гуршаьына баьламыш вя Ширин Мирзяйевин баталй-

онунда Паправянд Сырхавянд йцксяклийиндя ермяниляря гаршы

мярдликля дюйцшцб. Йаьы дцшмянляря гаршы мцгавимят эюстя-

ряркян аьыр йараланыр вя щялак олур. Белиндян адйалы ачараг

ъяназяни адйала бцкцб района эятирдиляр. 

226


Азярбайъанын милли гящря-

маны Аллащверди Баьыров

Мян няинки Аьдамда, еляъя дя Республиканын бцтцн бю-

лэяляриндя дюйцшян иэидлярин гаршысында баш яйирям. Рящмятлик

Ъяфярля (биз екиз гардашлара Япи-Ъяпи дейярдик) ушаглыг йол-

дашы олмушуг. 

Лачында Султан бяй кими иэид, Андраникин гошунуну тярк-

силащ етмиш, Андраники диз чюкдцрмцш, гылынъынын алтындан

имякляйиб сцрцнмцш тяк гулаг ермянинин давамчылары сонра-

дан Султан бяйи хаинъясиня гятля йетиряндя, биз эяряк дярк

едяйдик ки, ермяни ермянидир, ганичяндир, щийляэярдир, биъдир,

алчагдыр вя вялядцзнадыр. Ермянинин гоъасы нявяляриня «тцрк

бизим дцшмянимиздир», – дейя тярбийяляндиряндя, бизым рящ-

бярляримиз ермяни-азяри достлуьундан мярузяляр едирдиляр.

"Ахырынъы ашырым"да кино чякянляр Гямлону мянфи ролда

чяксяляр дя, Гямло дейиляня эюря чох мярд адам олуб. Аб-

басгулу бяйи Гямло йох, ермяни юлдцрмцшдцр. Халг гящря-

маны Бабяки ермяни Сумбатын юлдцрмясини ачыг йазмаг лазым

иди. Йягин бязи йазарларымыз о вахтлар Азярбайъанда вязифя

сащиби олан ермянилярдян утанараг дягиг йазмаьа ъцрят ет-

мирмишляр? 

1994-ъц ил



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   21




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет