Білімділік: оқу түрлерін (буындап оқу, тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолданады; дыбыстың мағына ажыратушы қызметін түсінеді; сызба-модель, сурет, белгілер арқылы сөз, сөйлем, шағын мәтін құрайды; жазу жолын, жоларалықты, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріп элементтерін, әріптерді, әріптердің бір-бірімен байланысын көркем жазу талаптарына сай жазады; айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазады.
Дамытушылық: сызба-модель арқылы сөйлемдер құрайды. Сөйлемдерден оқиға желісін сақтай отырып, шағын мәтін құрайды.
Тәрбиелік: ана тілін, Отанын, халқын, мәдениеті мен салт-дәстүрін құрметтей біледі.
Сабақбарысы
Сабақтыңкезеңі/уақыты
Педагогтіңәрекеті
Оқушыныңәрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы(1–7мин)
(Ұ)Ұйымдастырукезеңі: Сәлемдесу.
Оқушыларды түгендеу.
Психологиялықахуалорнату.
Қолдау
179
«Таныстыру»жаттығуы.
Әр оқушы өз есімінің бірінші әрпіне қарай бойындағы жеке қасиетін қосып айту керек.
Мысалы: Самал: – Мен сабырлымын т.б.
Осылайша әр оқушы өзіне тән қасиеттерді айтып шығады.
Сабақтыңортасы(26мин)
Сабақтыңкүтілетіннәтижесіментаныстыру:
– Балалар, сендер бүгін берілген сөзді, сөйлемді, мәтінді буындап, тұтас оқисыңдар. Әріп элементтерін, әріптердің бір-бірімен байланысын көркем жазу талаптарына сай жазасыңдар. Сызба-модель арқылы сөйлемдер құрап оқисыңдар.
Оқулықта жазуға берілген тапсырмаларды дәптерге өздіктеріңнен көшіріп жазасыңдар. (МК, Ұ,Ө) Дыбыстық жинақтау дағдысындамытужұмысы.
Оқылым.
тапсырма.
Оқулықтың 53-бетінде оқуға берілген сөздерді оқушылардың тұтас оқуына қолдау жасау.
тапсырма. Тізбектегі әріптерден сөздер (бұрыш, қарбыз, асқабақ) құрап оқуды қадағалау. Құраған сөздерінен «б» дыбысының орнын анықтау, дыбыстық талдау жасау.
Күтілетін нәтижені мұқият тыңдайды.
Әр буындағы дыбыстарды тұтастырып, «бір дыбыс» сияқты қосып, яғни дауыссыздан дауыстыға қарай және дауыстымен үндестіріп оқиды.
Буындарды жеке тұтас сөздегі айтылуымен оқиды.
Әрбір дыбысты естіп, әріпті көріп, өздігінен саналы оқиды.
Тізбектегі әріптерден сөз құрап оқиды.
Оқыған сөздердегі «б» әрпінің орнын анықтап, дыбыстық талдау жасайды.
Сызбаға сәйкес сөйлемдерді сәйкестендіріп, дауыс ырғағын сақтай отырып оқиды.
Қолдау
Қолдауды қажет ететін оқушыларға көмек беру.
Оқулық. Кеспе әріптер, буындар
3-тапсырма. Сызбаға сәйкес берілген сөздерді қойып, сөйлемдерді оқу.
Тізбектегі әріптерді қосып оқуда көмек керек болған жағдайда қолдау көрсету.
Орны ауыстырылып берілген сөздерден мәтін құрап жазу.
Бақшада қарбыз бар. Онда бұрыш та, асқабақтабар.
Оқушылар жазу дәптеріндегі тапсырмаларды орындайды: үлгі бойынша сөздер мен сөйлемдерді жазады.
Оқулықтан көшіріп жазуға берілген тапсырманы орындайды.
Әр сабақ соңында өз іс-әрекетіне (каллиграфиялық талапқа сай дұрыс және сауатты жазу) кері байланыс жасап, өзін-өзі бағалауы үшін әр беттің соңында берілген дөңгелек- шартты белгілерді бояйды: «жасыл» түс – «Бәрекелді!», «көк» түс –
«Жарайсың!», «қызыл» түс –
«Ойлан!».
Қолдауды қажет ететін оқушыларға көмек беру.
Мақтау
Қолдау көрсету
Жазу дәптері
Сабақтың соңы(7мин)
Бекітужәнесаралау
Оқушылар өздеріне берілген саралау тапсырмаларын орындайды.
Саралау тапсырмасымен жұмыс ұйымдастыру:
деңгей:
«Б» дыбысының «бақбақ», «бақа» сөздеріндегі орнын анықта.
деңгей:
Бақбақсөзінен жаңа сөздер жаса.
деңгей:
Бақбақсөзімен сөйлем құра.
1-деңгейдегі оқушылар «Б» дыбысының «бақбақ», «бақа» сөздеріндегі орнын анықтайды. 2-деңгейдегі оқушылар бақбақсөзінен жаңа сөздер жасайды. 3-деңгейдегі оқушылар бақбақ
сөзімен сөйлем құрайды.
Қолдауды қажет ететін оқушыларға көмек беру.
Саралау тапсырмалары
Рефлексия
Сабақтан алған әсерлерін қайықты түрлі түсті қарындашпен бояй отырып білдіреді.
Желкенді қайық суреті
181
сабақ
Бөлім: Әліппекезеңі
Педагогтің
аты-жөні:
Күні:
Сынып: 1
Қатысушыларсаны:
Қатыспағандарсаны:
Сабақтыңтақырыбы
Йдыбысыжәне әрпі
Оқу бағдарла-масына сәйкескүтілетіннәтижелер
Білімділік: дыбыстық талдау дағдылары (мәтіннен сөйлемді, сөйлемнен жаңа үйретілген дыбысы бар сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөліп алу) қалыптасады; әріпті таниды, дыбыс пен әріпті бір-бірінен ажыратады; дыбысты дұрыс айтуға жаттығады; оқу түрлерін (буындап оқу, тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолданады; дыбыстың мағына ажыратушы қызметін түсінеді; жазу жолын, жоларалықты, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріп элементтерін, әріптерді, әріптердің бір-бірімен байланысын көркем жазу талаптарына сай жазады.
Дамытушылық: сюжетті сурет бойынша әңгіме құрайды. Сөзге дыбыстық талдау жасайды. Дыбыс пен әріпті ажыратуда ойын дәлелдейді.
Тәрбиелік: өзгелердің ойын тыңдауға, пікірін сыйлауға үйренеді.
Сабақбарысы
Сабақтыңкезеңі/уақыты
Педагогтіңәрекеті
Оқушыныңәрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы(1–7мин)
(Ұ)Ұйымдастырукезеңі: Сәлемдесу.
Оқушыларды түгендеу.
Психологиялықахуалорнату.
«Көңілдішеңбер»ойыны.
Балалар шеңбер жасап отырады. Бір-біріне мұқият қарап болған соң, көздерін жұмулары қажет. Сол кезде отырған балалардың алдына әртүрлі заттар қойылады (доп, көлік, секіртпе т.б.).
Ойын қызықты болу үшін не істеу керек деп ойлайсыңдар?
Балалар көздерін ашқан соң алдындағы заттардың атын атайды. Сол заттармен қандай ойын ойнауға болатынын айтады.
Қолдау
Ойыншықтар
Сабақтың
ортасы(26мин)
Сабақтыңкүтілетіннәтижесіментаныстыру:
– Балалар, сендер бүгін сюжетті сурет бойынша әңгіме құрайсыңдар. Құраған әңгімелеріңнен
Күтілетін нәтижені мұқият тыңдайды.
182
сөйлемді, сөйлемнен жаңа үйретілетін дыбысы бар сөзді бөліп аласыңдар. Бөлініп алынған сөзге дыбыстық талдау жасайсыңдар. «Й» дыбысының айтылу ерекшелігін білесіңдер. Оны дауысты, дауыссызға ажыратасыңдар.
«Й й» дыбысының таңбасы – оның әрпімен танысасыңдар.
«Й й» әрпін көркем жазып үйренесіңдер. Сөздерді буындап, тұтас оқиды.
(МК, Ұ) Дыбыстық талдау дағдыларын дамытужұмысы.
Сурет бойынша әңгіме талдау.
Әңгімені сөйлемдерге талдау. Сөйлем санын анықтау.
Бір сөйлемді сөздерге талдау. Сөйлемдегі сөз санын анықтау.
Өтілетін жаңа дыбысы бар «ай» сөзіне дыбыстық талдау жасау.
Сөзді буынға бөліп, жаңа дыбыстың орнын анықтау.
«Й» дыбысының айтылу ерекшелігімен танысу.
«Й» дыбысының таңбасы – оның әрпімен танысу.
Ермексаздан «й» әрпін жасау.
Оқушылар сюжетті сурет бойынша әңгіме құрайды: «Балалар түнгі аспанды бақылады. Олар жарқыраған айды көрді. Арай жұлдыздарға қызыға қарады. Жұлдыз бен айды бақылау балаларға ұнады».
Осы сөйлемдердің ішіндегі бір сөйлемді (Олар жарқыраған айды көрді.) сөздерге талдайды: Бұл сөйлемде 4 сөз бар.
Өтілетін жаңа дыбысы бар «ай» сөзіне дыбыстық талдау жасайды:
«ай» бір буынды сөз екенін айтады.
«Ай–й-й» деп созып айтып, «й» дыбысын анық естиді.
«Й» дыбысының айтылу ерекшелігімен танысады.
Ермексаздан «й» әрпінің сұлбасын жасайды.
Қолдау
Қолдауды қажет ететін оқушыларға көмек беру.
Оқушыларға әріпті жасауда қажет болған жағдайда көмек беру.
Суреттер, оқулық Сызба
Ермексаз
(МК, Ұ) Дыбыстық жинақтау дағдысын дамытужұмысы.
183
Оқылым. Оқулықтың 54-бетінде берілген сөздер мен мәтінді мұғалімнің оқушылармен бірге буындап, тұтас оқуы.
«Й» дыбысының сөздің ортасында келетін орнын оқушылардың өздіктерінен табуына мүмкіндік жасау.
Сөз мағынасымен жұмысты берілген сөздермен ұйымдастыру. Сөздің соңына (ай – тай), сөз ортасына (айна – Айнар), сөз алдына (йод – ойыншық) тиісті дыбысты қосу арқылы оның мағынасы өзгеретінін түсіну.
Мұғалімнің көмегімен «Менің алғашқы сөздігім» кітабынан «йод» сөзінің түсіндірмесін тауып оқуына қолдау көрсету.
Әр буындағы дыбыстарды тұтастырып, «бір дыбыс» сияқты қосып, яғни дауыссыздан дауыстыға қарай және дауыстымен үндестіріп оқиды.
Буындарды жеке тұтас сөздегі айтылуымен оқиды.
Әрбір дыбысты естіп, әріпті көріп, өздігінен саналы оқиды.
Мұғалімнің көмегімен «Менің алғашқы сөздігім» кітабынан «йод» сөзінің түсіндірмесін тауып оқиды.
Қолдауды қажет ететін оқушыларға көмек беру.
Қолпаштау
Мақтау
Сызба, оқулық
Оқулық
Жазылым Оқулықтағы «Й» әрпінің таңбалануына назар аудару.
«Й» әрпін тақтаға жазып көрсету.
«Й» әрпін ауада жазып көрсету.
Жазу дәптерімен жұмысты ұйымдастыру.
Оқушылар жазу дәптеріндегі тапсырмаларды орындайды: сызықтарды бастырып жазу арқылы
«й» әрпінің бас және кіші әрпін жазады. Үлгі бойынша сөздерді жазады.
Сабақ соңында өз іс-әрекетіне (каллиграфиялық талапқа сай дұрыс және сауатты жазу) кері байланыс жасап, өзін-өзі бағалауы үшін әр беттің соңында берілген дөңгелек- шартты белгілерді бояйды: «жасыл» түс – «Бәрекелді!», «көк» түс –
«Жарайсың!», «қызыл» түс –
«Ойлан!».
Оқушыларға қолдау көрсету.
Мақтау, қолдау
Жазу дәптері
Сабақтыңсоңы
Бекітужәнесаралау
184
(7мин)
Ребусты шешпес бұрын оқушыларға Қазақстанның рәміздерін атауды тапсыру.
Оқушылар өздеріне берілген саралау тапсырмаларын орындайды.
Оқушыларға қолдау көрсету.
Саралау тапсырмалары
Саралау тапсырмасымен жұмыс ұйымдастыру:
деңгей:
Ребус шешуін дыбыс сызбасы арқылы тап (байрақ).
деңгей:
Байрақсөзінің мағынасын сөздіктен анықта.
деңгей:
Байрақсөзімен сөйлем құра.
деңгейдегі оқушылар сурет пен сөздің дыбыс сызбасы арқылы жаңа сөзді табады: байрақ.
деңгейдегі оқушылар «Менің алғашқы сөздігім» көмекші құралынан мұғалімнің көмегімен
«байрақ» сөзінің мағынасын біледі. 3-деңгейдегі оқушылар «Байрақ» сөзімен сөйлем құрайды.
Мақтау, қолдау
«Менің алғашқы сөздігім» көмекші құралы
«Сөз тану» тыңдау материалымен жұмыс Мұғалімнің жаңылтпашпен жұмысты QR-пен немесе үнтаспадан тыңдату арқылы ұйымдастыруы. Сұрақ-жауап әдісі арқылы бүгінгі сабақта өтілген жаңа дыбыс пен әріп туралы
оқушылардың білімін бекіту.
Оқушылар жаңылтпашты тыңдайды.
Жаңылтпашта жиі кездесіп тұрған дыбысты анықтайды.
«Й» дыбысы сөздің басында кездесетін сөздерді атайды.
Қолдауды қажет ететін оқушылар- ға көмек беру.
Әліппе. Үнтаспа.
«Атамұра», 2020
Рефлексия
Сабақта алған көңіл күйлерін смайликпен көрсетеді.