Эмбриология
Лимфа түйіндеріндегі канжасам
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Афанасьев
- Бұл бет үшін навигация:
- Сүйек майындағы канжасам.
| Лимфа түйіндеріндегі канжасам.
Адамда лимфа түйіндерінін алғашкы қаланулары эмбрионалдык дамудын 7—8 апталарында пайда болады. Лим фа түйіндерінін көпшілігі дамудын 9—10 апталарында түзеледі. Осы мезгілде лимфа түйіндеріне каннын дің жасушаларынын енуі басталады, олардан осы жерде эритроциттер, гранулоциттер жэне мегакариоциттер дифференция- ланады. Бірак бұл элементтердің дамуы лимфа түйіндері жасушаларынын көпшілігін кұрайтын лимфоциттердін пайда болуымен тез тежеледі. Жеке- леген лимфоциттердін пайда болуы дамудын 8—15 апталарында-ак өтеді, бірак лимфа түйіндерінін Т- жэне В-лимфоциттердін ізашарларымен «жап- пай» коныстандырылуы тек 16 аптадан ғана басталады, өйткені осы уакытта кабырғалары аркьиіы жасушалардың миграниясы өтетін посткылтамырлык венулалар калыптасады. Ізашар — жасушалардан лимфобласттар (үлкен лим- фоциттер) дифференцияланады, әрі карай орташа жэне кіші көлемді лимфо- циттер дифференцияланады. Т- жэне В-лимфоциттердің саралануы лимфа түйіндерінің Т- жэне В-тәуелді аймактарында өтеді. Сүйек майындағы канжасам. Сүйек майының бастамасының калануы кұрсакішілік дамудың 2-ші айында жүзеге асырылады. Алғашкы гемопоэздік элементтер дамудың 12 аптасында пайда болады; олардың басым көпшілігі 7.4. Қанжасам (гемопоэз) 173 эритробласттар және гранулоииттердін ізашарлары болып табылады. КДЖ сүйек майында дамуы экстраваскулярлы жүретін каннын бүкіл пішіндік элементтері калыптасады (7.14-суретті караңыз, г). КДЖ біраз бөлігі дифференцияланбаған калпында сакталады, олар баска мүшелерге және тіндерге орын ауыстырып, кан жасушаларынын және дәнекер тіннің даму көзі бола алады. Сонымен, сүйек майы универсалды канжасамды камтамасыз ететін орталык мүшеге айналады және постнаталды өмір бойы осы кызметті аткарады. Ол тимусты және баска гемопоэз мүшелерін канжасамшы дін жасу- шаларымен камтамасыз етеді. 7.4.2. Постэмбрионалдық гемопоэз Постэмбрионалдык гемопоэз қанның физиологиялық қалпына келу үдерісі (жасушалык жанару), ол дифференцияланған жасушалардың физиологиялык бүзылуларының орнын басуды камтамасыз ететін үдеріс болып табыла ды. Миелопоэз түтікшелі сүйектердін эпифиздерінде және көптеген кеуекті сүйектердін куыстарында орналаскан миелоидты тіндерде (textus myeloideus ) жүреді (14-тарауды караңыз). Бүл жерде каннын пішіндік элементтері: эри- тропиттер, гранулоциттер, моноциттер, кан табакшалары, лимфоциттердің ізашарлары дамиды. Миелоидты тінде каннын және дәнекер тіннін дін жасу- шалары орналасады. Лимфоциттердің ізашарлары біртіндеп орын ауыстырады да, тимус, көкбауыр, лимфа түйіндері сиякты мүшелерге барып коныс тебеді. Лимфопоэз лимфоидты тінде ( textus lymphoideus ) жүреді, оның тимус - та, көкбауырда, лимфа түйінінде орналасатын бірнеше түрлері болады. Оның негізгі кызметі Т- және В-лимфоциттердің және иммуноциттердің (плазмоциттердің және т.б.) түзелуін камтамасыз ету. КДЖ каннын барлык жасушаларынын плюрипотентті (полипотентті) ізашары болып табылады және жасушалардың өз-өздерін демейтін популя- циясына жатады. Олар сирек бөлінеді. Каннын ата-текті жасушалары туралы түсінікті XX ғасырдың басында тұжырымдаған А. А. Максимов болды, онын ойынша олар кұрылысы жағынан лимфоциттерге ұксас. Қазіргі кезде бүл тұжырымдама өзінің дәлелін және жаңа, көбіне тышкандарда орындалған, эксперименталды зерттеулерде дамуын тапты. КДЖ аныктау колониятузеу әдісін колдану жағдайында мүмкін болды. Өлімші дозамен сәулеленген (меншікті кан жасаушы жасушаларын жоғалткан) тышкандарға кызыл жілік майының жасушаларынын суспензи- ясын немесе КДЖ байытылған фракииясын енгізгеннен кейін көкбауырда жасушалардын колониясы — КДЖ бір жасушасының ұрпактары пайда болатындығы эксперимент кезінде дәледденді. КДЖ пролиферациялык белсенділігін колония белсендіруші факторлар (КБФ), интерлейкиндер (ИЛ-3 және т.б.) модуляциялайды (өзгертеді). Көкбауырда әрбір КДЖ бір ко- лонияны түзейді және жүктеу/скачать 74,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|