Жануартану пәніне мультимедиялық анимация процессін жасау Кіріспе
жүктеу/скачать 2,62 Mb.
|
| Форма ќасиеттерi:
Name (Атау) – формаға берiлген атау. Ол Delphi объектiлерiнiң (компоненттердiң) негiзгi ќасиеттерiнiң бiрi. Delphi-дiң жұмыс iстеуi кезiнде ол объектiнi осы атау бойынша ажыратып таниды. Delphi-дiң формаға автоматты түрде алғашќы рет меншiктеген атауын (Form1) өзгертiп, басќа атау беруге болады. Форманың iс-әрекетi атауынан белгiлi болуы үшiн атауды мазмұнға жаќын етiп енгiзген жөн. Мысалы, форма квадрат теңдеудi шешуге пайдаланылатын болса, Form1 орнына KvTend атауын енгiзу. Ол үшiн ќасиеттер терезесiнен Name атауын таңдап, жаңа атауды клавиатура арќылы терiп алса болды. Терiлген атау Name жолының оң ќатарына жазылып ќойылады [20]. Font (Шрифт) – формаға енгiзiлетiн мәтiн шрифтiн орнату ќасиетi. Оны таңдап, оң жағында көрiнген көп нүкте (…) түймесiн шерткен кезде сұхбаттыќ шрифт таңдау терезесi көрiнедi (3-сурет). Терезеден, әдеттегiдей, ќажеттi шрифт типiн, өлшемiн таңдап ОК түймесiн шерту керек. 3 сурет – Шрифт таңдау терезесi Caption (Таќырып, бетiне жазу) – форма терезесiнiң таќырыбына енгiзiлетiн мәтiн. Алғашќы кезде ќасиеттер терезесiнiң Caption ќасиетiне таќырып үшiн Form1 сөзi енгiзiлiп ќойылған. Оны “Redactor” не басќа таќырыпќа алмастыру Name ќасиетiне мән меншiктеу тәсiлi сияќты (ќасиет мәнi енгiзiлген соң КІ (каретканы ќайтару, енгiзу) клавишiн басып ќойған жөн). Color (Түс) – форманың түсiн орнату ќасиетi. Ол таңдалған кезде оң жағында тiлсызыќ түймесi көрiнедi. Тiлсызыќ түймесi – ќасиет мәнiнiң бiрнеше екенiнiң белгiсi. Тiлсызыќ белгiсiн шерткен кезде мәндер (түстер) терезесi ашылады. Тiзiмде көрiнген ќалаған түстi шерткен соң форма сєйкес түске боялып ќойылады. Width (Ен), Height (Биiктiк) – пиксель өлшем бiрлiгiмен берiлген форманың енi мен биiктiгiн орнату ќасиеттерi (бұл мәндер форманы ќолдан кеңейту не сығу кезiнде де автоматты түрде орнатылып ќойылады). Объект ќасиетiн программа (программалыќ код) iшiнде орнату да мүмкiн. Мысалы, форма таќырыбы шрифтiнiң өлшемiн 14 ету үшiн программаға Form1.FontSize := 14 меншiктеу операторын енгiзуге болады. Тiлсызық түймесi – қасиет мәнiнiң бiрнеше екенiнiң белгiсi. Тiлсызық белгiсiн шерткен кезде мәндер (түстер) терезесi ашылады. Тiзiмде көрiнген қалаған түстi шерткен соң форма сәйкес түске боялып қойылады. Width (ұзындық), Height (Биiктiк) – пиксель өлшем бiрлiгiмен берiлген форманың ұзындығы мен биiктiгiн орнату қасиеттерi (мәндер форманы тышқан арқылы кеңейту не сығу кезiнде автоматты түрде меншiктелдi). Delphi-де программалар оқиғалар арқылы басқарылатыны белгiлi. Ал объектiлерге қатысты оқиғалар тiзiмi Объект инспекторы (Object Inspector) терезесiнiң Events қосымша бетiнде орналасқан [18]. Олар қасиеттер терезесiнiң екi бағаннан тұратын Events қосымша бетiне енгiзiлген. Терезеде оқиға атауларының алдына On префиксi тiркестiрiлiп жазылған. Ол – атаудың оқиға екендiгiн бiлдiретiн белгi. Формаға байланысты оқиғалар саны – 35. Delphi-де программа мәтiнi программалық код деп, ол енгiзiлетiн терезе программалық код терезесi не қысқаша редактор терезесi деп аталады. 1-суретте көрсетiлгенiндей, Delphi iске қосылған кезде ол форма терезесiнiң астында көрiнбей тұрады. Оны экранға шығару View-Toggle Form/Unit командасын орындау не клавиатурадан F12 пернесiн басу арқылы орындалады. Delphi-де программа мәтiнi программалық код деп, ол енгiзiлетiн терезе программалық код терезесi не қысқаша редактор терезесi деп аталады. 1-суретте көрсетiлгенiндей, Delphi iске қосылған кезде ол форма терезесiнiң астында көрiнбей тұрады. Оны экранға шығару View-Toggle Form/Unit командасын орындау не клавиатурадан F12 пернесiн басу арқылы орындалады. Код терезесiнiң сол жақ бөлiгiнде Code Explorer (Код Зерттеушi), ал оң жағында программа мәтiнi терiлетiн жұмыс аумағы орналасқан. Код Зерттеушiде ағымдық проектiдегi объектiлердiң құрылымдық ағашы көрiнедi. Код терезесiнiң тақырыбы ағымдық файл атауымен сәйкес келедi. Терезенiң жұмыс аумағындағы программа коды синтаксистiк мағынасына қарай түрлі стильде жазылып көрсетiледi. Мысалы, Object Рascal тiлiнiң кiлттiк сөздерi (мысалы, type, class, т.с.с.), қалың шрифтпен, ал түсiнiктемелер (мысалы, {Private declarations}) көк түстi көлбеу (курсив) шрифтпен жазылған. Терезенiң төменгi жағында үш элементтен тұратын кұй қатары бар. Оның бiрiншi элементi – курсор позициясын анықтайтын жол және баған индикаторы, екiншiсi – программалық кодтың өзгеруiн бақылайтын модификация индикаторы, үшіншiсi – кiрiстiру режимiнiң индикаторы. Delphi-де Паскаль тiлiнде орындау мүмкiн және мүмкiн емес күрделi процестердi программалауға болады. Delphi-дiң негiзгi ерекшелiгi – онда ќосымша ќұруда компоненттiк және объектiлiк тәсiлдер пайдаланылады (Windows ортасында пайдаланатындыќтан, Delphi-де программаны көбiнесе ќосымша деп атайды). Бұл программалау технологиясында нағыз революция жасады деуге болады. Компоненттiк тәсiлдiң мәнiсi жеңiл, әрі ќосымша кiтапханасы программалау ортасында дайындалып, арнайы iс-әрекеттердi орындайтын компоненттер элементтерiнен жинаќталады. Олар жеткiлiксiз болса, объектiнi өңдеуге арналған үстеме программа ќұрылады. Delphi-де ќолданылатын негiзгi кiтапхананы визуальды компоненттер кiтапханасы (VCL, Visual Component Library) деп атайды. Компоненттер панелiнде топ – тобымен жинаќталған, жүздеген кластарға тиiстi, стандартты компоненттер бар. Пайдаланушы жаңа компонент дайындап, оны осы панельге ќосуына да болады [25]. Жалпы, бiр ќасиет мәнiмен танысу үшiн оны ќасиеттер терезесiнде таңдап, F1 клавишiн басу арќылы сєйкес аныќтаманы шаќыру керек. Delphi-де аныќтамалар ағылшын тiлiнде жазылған. Ол түсiнiксiз болса, экранда орысша аудармасын көрсететiн “Magic Gooddy 2” сияќты арнайы дайындалған программаны пайдаланған жөн (мұндай программа компьютерге орнатылса, оны пайдалану ќиын емес). Экранда ќасиеттер терезесi көрiнбесе, оны шығару үшiн View-Object Inspector командасын беру жеткiлiктi. Ол F11 клавишi басылған кезде де көрiнедi. Ескерту. Жаңа проект iске ќосылған кезде алдымен Delphi Direct терезесi iске ќосылуы мүмкiн. Терезеден Delphi News бумасын таңдау жеткiлiктi. Windows-тағы сияќты Delphi-де программалар оќиғалар арќылы басќарылады. Мысалы, пайдаланушы программа көру үшiн алдымен формаға компонент орнатуы, форманы не формада орналастырылған компоненттi тышќан арќылы шертуi мүмкiн. Оның әр iс-әрекетi оќиға шаќырады. Яғни, оќиға программаның жұмыс iстеуi кезiнде объект жағдайының өзгеруi. Delphi-де әр оќиғаға атау берiлiп ќойылған. Мысалы, компоненттер палитрасының Button түймесi арќылы формада орнатылған Button1 компонентiн шерту Click (Шерту) оќиғасын шаќырады (1.5.4-таќырыпты ќараңыз) [19]. Әр объектiге байланысты оќиғалар жеткiлiктi Мысалы, формаға байланысты оќиғалар саны – 35 (1.4-сурет). Олар ќасиеттер терезесiнiң Events ќосымша бетiне енгiзiлген. Терезеде оќиға атауларының алдына On префиксi (ќосымшасы) тiркестiрiлiп жазылған. Ол - атаудың оќиға екендiгiн бiлдiретiн белгi. 4 сурет - Форма оќиғлары жүктеу/скачать 2,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|