Емтихан сұРАҚтары «5В060900-«География»
жүктеу/скачать 5,83 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жарықтандыру
| Ылғалдылығы. Ылғалға қатысты өсімдіктер келесі экологиялық топтарға бөлінеді: ксерофиттер, мезофиттер, гигрофиттер, гидрофиттер, гидатофиттер және криофиттер.
Ксерофиттер-құрғақ жерлерде мекендейтін өсімдіктер. Қолайсыз факторларды ауыстыру тәсіліне байланысты ксерофиттер мынадай топтарға бөлінеді: эуксерофиттер – ұзақ сусыздандыру және қызып кетуді жақсы көтереді. Терең орналасқан тамыр жүйесі, тығыз жиі кептірілген жапырақтары бар (бетеге); гемиксерофиттер – құрғақшылыққа төзімді, өйткені жер асты суларына жететін күшті тамыр жүйесі бар және сусыздануды көтере алмайды (түйе тікенегі); суккуленттер – сабақтардағы, жапырақтардағы су басатын паренхиманың күшті дамуы арқасында құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер; олар сусыздануды жақсы көтереді (кактустар, юкки, агава, алоэ, бозкілем, жасаң және т.б.). Мезофиттер-жеткілікті, бірақ топырақтағы судың артық мөлшері жоқ жерлерде өсетін шабындық өсімдіктері, яғни ылғалдылықтың қалыпты жағдайларында (кекіре, түймедақ). Гигрофиттер-топырақтың және ауаның жоғары ылғалдылығы жағдайында өсетін құрлықтағы өсімдіктер (айыр, вахта, батпақты қалтагүл, батпаққанат ұйпабас, қоға, күріш, қамыс, құрақ және т.б.). Гидрофиттер-топыраққа бекітілген және суға тек төменгі бөліктермен тиелген су өсімдіктері. Олардың тамырлары, механикалық және өткізгіш маталары жақсы дамыған. Гидатофиттер-тұтас немесе көп бөлігі суға батырылған, жиі болмайтын немесе әлсіз дамыған, механикалық және өткізгіш ұлпалары бар (шетен) су өсімдіктері. Криофиттер-биік таулардағы құрғақ, суық жерлерге бейімделген өсімдіктер. Жарықтандыру. Көрінетін және ультракүлгін жарық деп ажыратылады. Көрінетін жарықавтотрофтар үшін негізгі энергия көзі. Көрінетін жарықтың арқасында фотосинтез процесі жүріп, өсімдіктерде органикалық зат түзіледі. Ультракүлгін жарық өсімдіктерге қажет, бірақ аз мөлшерде. Үлкен дозада ол ериді, өйткені мутация тудырады. Толқын ұзындығы 0,3 мкм-ден асатын ультракүлгін сәулелер тірі ағзаларға арналған. Жер бетіне толқын ұзындығы бар ультракүлгін сәулелердің аз бөлігі ғана жетеді. Олар жоғары химиялық белсенділікке ие. Өсімдіктердің талапшылдығына байланысты жарықтандырудың қарқындылығына өсімдіктердің 4 экологиялық тобы бөлінеді: гелиофиттер сциофиттер факультативтік сциофиттер агелиофиты. Гелиофиттер-жоғары қарқынды жарықтандыруды қажет ететін жарық сүйгіш өсімдіктер. Оларда фотосинтез процесі жарық қарқындылығы жоғары болғанда ғана тыныс алу процесінен басым болады. Олардың кейбіреулеріне бұтағының баяу өсуі тән, соның нәтижесінде төменгі қабатты өсімдіктер қалыптасады (меристемалардың төмен белсенділігі), ал тауларда – жастық тәрізді пішіндер қалыптасады. Жапырақтары қалың, тығыз. Мезофилл жапырағы бағаналы және кеуекті паренхимаға бөлінеді. Гелиофитке шамшат(бүк ағашы), қызылқайың, шегіршін жатады. Сциофиттер-фотосинтез процесі нашар жарық болғанда да тыныс алу процесінен басым болатын көлеңкелі өсімдіктер. Бұл өсімдіктер әлсіз күн сәулесін пайдаланады, жұқа жапырақтармен сипатталады, мезофилл жапырағы әлсіз немесе сіреспе және кеуекті паренхималарға (саумалдық, еуропа құсықшөп және т.б.) дифференциалданбаған. Ал гелиофиттер-жарықтандыруды қажет етпейтін көлеңкелі өсімдіктер. Бұл өсімдіктер паразиттер (петров кресті және т.б.).
жүктеу/скачать 5,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|