Ғылыми зерттеу әдістемесі
жүктеу/скачать 381,28 Kb. Pdf көрінісі
|
| Индукция және дедукция. Модельдеу
Дедуктивті қорытынды бүкіл жиынтықтың жалпы қасиеттерін білу негізінде жиынтықтың белгілі бір элементі туралы қорытынды жасалатын қорытынды деп аталады. Дедукцияның мазмұны таным әдісі ретінде нақты құбылыстарды зерттеу кезінде жалпы ғылыми ережелерді қолдану болып табылады. Индукция дегеніміз объектілердің бір бөлігі туралы білім негізінде тұтастай класс туралы қорытынды жасалғанда, жалпыламаға қорытынды жасау дегенді білдіреді. Дедукция мен индукция - бұл танымның өзара әдісі. Ғылыми индукция әдістерін қолдану арқылы себеп-салдарлықты анықтаудың бірнеше әдісі бар: 1. Жалғыз ұқсастық әдісі. Егер зерттелетін құбылыстың екі немесе одан да көп жағдайлары жалпы бір ғана мәнге ие болса, ал қалған жағдайлардың барлығы әр түрлі болса, онда бұл қарастырылып отырған құбылыстың себебі болып табылатын жалғыз ұқсас жағдай; 2. Жалғыз айырмашылық әдісі. Егер зерттеліп отырған құбылыс пайда болатын жағдай және ол туындамайтын жағдай барлық жағдайда тек бір жағдайда ұқсас және әр түрлі болса, онда бір жағдайда бар, екіншісінде жоқ бұл жағдай зерттелетін құбылыстың себебі болып табылады; 3. Ұқсастық пен айырмашылықтың аралас әдісі - алғашқы екі әдістің тіркесімі; 4. Ілеспе өзгерістер әдісі. Егер бір құбылыстың пайда болуы немесе өзгеруі екіншісінде белгілі бір өзгерісті туғызса, онда бұл екі құбылыс та бір- бірімен себептік байланыста болады; 5. Қалдықтар әдісі. Егер күрделі құбылыс белгілі бір жағдайлардың жиынтығынан тұратын күрделі себептерден туындаса және осы жағдайлардың кейбіреулері кейбір құбылыстарға себеп болатындығы белгілі болса, онда бұл құбылыстың қалған бөлігі қалған жағдайлардан туындайды.
ретінде модельді пайдалануға негізделген әдіс. Модельдер деп білім объектісін алмастыратын және ол туралы ақпарат көзі ретінде қызмет ететін жүйелер түсініледі. Модельдер - аналогтар, олардың түпнұсқамен ұқсастығы маңызды; және айырмашылық шамалы. Модельдер екі түрге бөлінеді: материалдық және идеалды. Материалдық модельдер белгілі бір материалда - ағаш, металл, шыны және т.б. жасалынады. Идеалды модельдер суреттер, сызбалар, схемалар және т.с.с. визуалды элементтерде жазылады. Модельдеу әдісі келесі құрылымнан тұрады: (1) проблемалық мәлімдеме; (2) модель құру немесе таңдау; (3) модельдік зерттеулер; (4) білімді модельден түпнұсқаға ауыстыру. Идеалдандыру, формализация, аксиоматикалық әдіс, гипотеза мен болжам, теория - теориялық зерттеу әдістері.
асырылмайтын объектілердің құрылысы (мысалы, абсолютті қатты дене, абсолютті қара дене, сызық, жазықтық).
Идеализация мақсаты нақты объектілерді кейбір тән қасиеттерінен айыру және осы объектілерді белгілі бір шындыққа және гипотетикалық қасиеттерге бөлу (ойша) болып табылады. Бұл жағдайда мақсатқа жету жүзеге асырылады: 1) көп сатылы абстракция (мысалы, қалыңдықтан абстракциялау «жазықтық» ұғымына әкеледі); 2) кез-келген меншікті (абсолютті қатты дене) дамытудағы шектеуші жағдайға көшу; 3) қарапайым абстракция (сұйықтықтың сығылмауы). Кез-келген идеализация тек белгілі бір шектерде заңды. жүктеу/скачать 381,28 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|