И қазақ тіл білш інің антологиясы с. Исаев Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық ұғымдар Павлодар 2010



Pdf көрінісі
бет94/149
Дата01.04.2022
өлшемі10,59 Mb.
#29557
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   149
Байланысты:
isaev s kazirgi kazak tilindegi negizgi grammatikalyk ugymda

абсолютті, 
кейде 
қосымшасыз 
(безафиксальный) я 
түбір 
(ко- 
ренной), немесе 
аморфты, 
т. б. септік деп аталады (ИСГТЯ, 57, 
Д.-СТЯ,  154).  Ал,  қазақ тіл  білімінде  атау  септігі  басқа  септік
түрлерінің  (мысалы,  ілік,  табыс)  қызметінде  жүмсала  алады 
деген  пікірдің қате  екендігі  баса көрсетіледі.  Яғни  атау  септік 
түлғасы мен ілік, табыс септік түлғаларының түсіп қалып, жа- 
сырын  түрып  (мысалы,  колхоз  (дың)  малы,  кітап  (ты)  оқыды; 
тәрізді  қолданылуы  сырт  қарағанда  үқсас  көрінгенмен,  бір 
емес,  екеуі  екі  басқа  грамматикалық  форма,  әрқайсысының 
өзінс тән  бөлек-бөлек грз.ммЕтикз.лық м&ғынйсы,  синтэ.ксистік
қыметі  бзр  екені  тзлдзнып  көрсетіледі  (СК.Я,  160).  ІІІынын- 
да 
да қазақ тілінде  белгілі  бір  қолданыстарда сөз  бірде  кейбір 
грамматикалық  тұлғалардың  ашық  түрінде,  яғни,  міндетті; 
түрде  қосымшасы  жалғанып  жүмсалса,  енді  бірде  жасырын, 
қосымшасыз түрде,  яғни қосымшасы түсіп қалып жүмсалады. 
Мысалы,  ілік  пен  табыс  септік  түлғаларының  осындай 
қолданылу  ерекшеліктері  жиі  кездесіп  отырады,  және  одан 
олардың  негізгі  грамматикалық  мағыналары  өзгермейді  деі 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   149




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет